علوم قرآن و حدیث

در انتهای آیه آخر سوره مبارکه «کافرون» که «لکم دینکم و لی دین» است اختلاف قرائات چگونه است؟ آیا نون را ساکن بخوانیم یا با رَوم؟ (چون در انتهای کلمه «دین» ضمیر «ی» حذف شده)

«لَكمُ‏ْ دِينُكُمْ وَ لىِ‏َ دِينِ»؛ (حال كه چنين است) آيين شما براى خودتان، و آيين من براى خودم‏.(1) قاعده وقف «رَوم» از کیفیات وقف، و به معنای ضعیف کردن صدای حرکت حرف آخر هنگام وقف است. به بیان دیگر، ادا کردن حرکت حرف موقوفٌ ‌علیه، به اندازه یک ‌سوم، و به صورتی که از نزدیک شنیده شود.

بیشترین واژه هایی که در قرآن آمده چیست؟

در این زمینه می توانید به نرم افزارهای قرآنی مراجعه و واژه ها را جستجو کنید. نرم افزاری که من مراجعه کردم، نرم افزار "جامع التفاسیر" از تولیدات مرکز کامپیوتر اسلامی نور است. در این جا به برخی از واژه ها و مشتقات آن ها که بیشتر تکرار شده اند اشاره می شود: ماده «الله» 2963 بار ماده «قول» 1722 بار ماده «امن» 879 بار ماده «علم» 854 بار ماده «قوم» 660 بار ماده «رحم» 563 بار ماده «سمو» 493 بار ماده «ارض» 461 بار ماده «عذب» 373 بار ماده «عمل» 360 بار ماده «انس» 338 بار ماده «هدی» 316 بار ماده «ظلم» 315 بار

آیا قرآن از اشعار جاهلی تأثیر پذیرفته است؟

خیر، چنین ادعایی بی اساس و باطل است. اصلا چیزی به عنوان ادب جاهلی (اشعار جاهلی) ثابت نشده است. به بیان دیگر استناد بسیاری از این مطالب با عنوان اشعار جاهلی، به ادب جاهلی و به زمان قبل از اسلام، ثابت شده نیست. دکتر طه حسین در باره ادب جاهلی، چنین می گوید:

تفاوت تفسیر و تاویل در چیست؟

در تعريف «تفسير» گفته ‏اند: «التفسير، كشف القناع عن اللفظ المشكل»؛ تفسير، برگرفتن نقاب از چهره الفاظ مشكله است. تفسير آن گاه است كه هاله ‏اى از ابهام، لفظ را فرا گرفته، پوششى بر معنا افكنده‏ باشد. تا اين كه مفسر با ابزار و وسايلى كه در اختيار دارد در زدودن آن ابهام بكوشد . تفسير از ريشه‏ «فسر الأمر» به معناى آشكار نمودن است. ‏فسر، مطلق بيان و توضيح است، ولى فسّر دلالت دارد كه در تبيين و تفسير، نيروى ‏بيش‏ترى به كار افتاده و كار به آسانى انجام نگرفته، و گرنه ترجمه ‏اى بيش نيست.(1)

آيا اين ادعا كه بعضی از آيات قرآن توسط خداوند نسخ شده اند درست است؟ يعنی آياتی به پيامبر نازل شده و بعدا توسط آيات ديگری جايگزين شده، يا كلا آياتی كه بر پيامبر نازل شده بعدا حذف شده است؟ آيا اين ادعا كه بعضی از آيات قرآن توسط خداوند نسخ شده اند درست است؟ يعنی آياتی به پيامبر نازل شده و بعدا توسط آيات ديگری جايگزين شده، يا كلا آياتی كه بر پيامبر نازل شده بعدا حذف شده است؟

موضوع نسخ را در قالب چند مطلب، بررسی می کنیم. مطلب اول؛ معنای لغوی و اصطلاحی «نسخ» در لغت به معنای نوشتن چيزی از روی نوشته ديگر، تغيير دادن، باطل کردن و از بين بردن آمده است.(1)

قرآن کریم چگونه و در چه آیاتی بر عدل تشریعی دلالت دارد؟

معنای عدل تشریعی، آن است که خداوند دستورات و تکالیفی که بر انسان ها قرار داده است را بر اساس عدل و عادلانه تشریع فرموده و در وضع و تشریع احکام و تکالیف، بر کسی ظلمی روا نمی شود.

در فهم مقاصد و معارف قرآن، ترجمه ها تا چه حد مفیدند؟

چند نکته در این زمینه عرض می شود: 1. در عرصه معرفت، فهم قرآن اعتبار و منزلت بسیار بالایی دارد و مسلم است که قدم اول برای غیر عرب زبانان جهت استفاده از تعالیم قرآن کریم، یا آموختن زبان عربی و یا استفاده از ترجمه آیات قرآن است.

در سوره طه، کلمه «زهره» به معنای شکوفه است. آیا این شکوفه دنیوی است یا اخروی؟

«وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلىَ‏ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنهُمْ زَهْرَةَ الحَيَوةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنهُمْ فِيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيرٌ وَ أَبْقَى‏»؛ و هرگز چشمان خود را به نعمت هاى مادّى، كه به گروه‏ هايى از آنان داده‏ ايم، ميفكن! اين ها شكوفه ‏هاى زندگى دنياست تا آنان را در آن بيازماييم و روزى پروردگارت بهتر و پايدارتر است!(1) منظور از "زهره حيات دنيا" زیبایی، زينت، نعمت و دلخوشی های دنیا است.(2) لذا منظور، نعمت ها و اموال دنیوی است، نه اخروی.

قرآن می فرماید که ما آن ها را فرو افکندیم، یعنی از بالا بر روی زمین انداختیم. مگر نه این است که کوه ها از برخورد صفحات قاره های با یکدیگر یا از بقایای مواد آتشفشانی که روی هم انبار شده بوجود آمده اند؟!

«وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فيها رَواسِيَ وَ أَنْبَتْنا فيها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهيجٍ»؛ و زمين را گسترش داديم و در آن كوه ‏هايى عظيم و استوار افكنديم و از هر نوع گياه بهجت ‏انگيز در آن رويانديم‏.(1) از نظر لغوی، إلْقاء، به معنای انداختن است.(2) اما بیان تفسیری: 1. برخی آن را به معنای طرح، خلق و ایجاد کردن دانسته اند.

کدام ترجمه به طور کلی برای عموم مردم بهتر و روانتر و قابل فهم تر است؟

در مورد قرآن كریم ترجمه های زیادی موجود است كه هر كدام از جهتی بر دیگری مزیتی دارد. افزون بر این که ترجمه ها را می توان با توجه به گرایش های مختلفی مثل گرایش ادبی، فلسفی، فقهی، عرفانی و ... مورد بررسی قرار داد. از طرفی هیچ کدام از این ترجمه ها بدون اشکال نیست. لذا نمی توان یک ترجمه را از همه حیث بهتر از دیگران دانست.