جهاد در راه خدا

منظور از جهاد در آیه 69 سوره عنکبوت چیست؟
متن آیه شریفه چنین است: «وَ الَّذينَ جاهَدُوا فينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنينَ»؛ و كسانى كه در راه ما كوشش كنند آنان را به راه‏ هاى خويش رهنمون شويم. و بى گمان خداوند با نيكوكاران است.(1) علامه طباطبایی در المیزان ذیل آیه شریفه می نویسد: كلمه «جاهدوا» از ماده «جهد» است؛ راغب در مفردات در ماده جهد می گوید: «جهد» یعنی توانایی و طاقت؛ مجاهده یعنی به كار بردن آخرين حد توانایی و قدرت در دفع دشمن؛ جهاد نیز بر سه گونه است: جهاد با دشمن ظاهرى (نبرد در میدان جنگ)، جهاد با شيطان، و جهاد با نفس. «جاهَدُوا فِينا» یعنی جهادشان همواره در راه ماست؛ اين تعبير كنايه از اين است كه جهادشان در امورى است كه متعلق به خداى تعالى است؛ چه جهاد در راه عقيده باشد، و چه در راه عمل؛ و چون جهادشان در راه خداست، هيچ عاملى ايشان را از ايمان به خدا و اطاعت اوامر و نواهى او باز نمى‏ دارد. «لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا»؛ راه‏ هاى خدا عبارت است از راه هایی كه آدمى را به او نزديک نموده و به سوى او هدايت مى‏ کند. «وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ»؛ این که فرمود خدا با نیکان است، این همراهی یا به معنی یاری و نصرت آنان است و یا به معنی رحمت و عنایت خاص خداوند به آنان.(2) از ظاهر توضیحات علامه طباطبایی برداشت می شود که «جهاد» در این آیه، شامل همه انواع جهاد می شود؛ رزم با دشمن در میدان نبرد، جهاد با نفس، و ایستادگی در برابر وسوسه های شیطان. استاد مکارم هم در تفسیر نمونه ذیل آیه شریفه می نویسد: تعبير به «جهاد» در این آیه، تعبيری وسيع و مطلق است که شامل هر گونه جهاد و تلاشی كه در راه خدا و براى او و به منظور وصول به اهداف الهى صورت گيرد، مى‏ شود؛ خواه در طريق كسب معرفت باشد، يا جهاد با نفس، يا مبارزه با دشمن، يا صبر بر طاعت، يا شكيبايى در برابر وسوسه معصيت، يا در مسير كمک به افراد مستضعف، و يا انجام هر كار نيک ديگر؛ كسانى كه در اين راه ها ـ به هر شكل و به هر صورت ـ براى خدا مجاهده كنند، مشمول حمايت و هدايت الهى خواهند شد.(3)

ـــــــــــــــــــ

(1) عنکبوت/ 69.

(2) الميزان، ج‏ 16، ص 151.

(3) تفسير نمونه، ج ‏16، ص 348.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید