عقاید

مراد از سنت های قرآن چيست؟

برخی آیات مرتبط: * «سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنا وَ لا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحْويلاً»؛ اين سنت (ما در مورد) پيامبرانى است كه پيش از تو فرستاديم و هرگز براى سنت ما تغيير و دگرگونى نخواهى يافت.(1) * «سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ كانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَراً مَقْدُوراً»؛ سنّت الهى در مورد كسانى كه پيش از اين بوده‏ اند نيز جارى بوده و فرمان خدا روى حساب و برنامه دقيقى است‏.(2)

در آیه 5 و 6 سوره بقره آمده که کافران را بترسانی یا نترسانی، ایمان نخواهند آورد و خداوند بر دل ها و گوش ها و چشم های آن ها مهر نهاده است. سؤال، طبق این آیه، ارسال پیامبران، کاری بیهوده است؟ به چه جرمی از همان ابتدا بر فهم این ها مهر زده شده و سپس باید عذاب بشوند؟ اگر آن ها مریض هستند چرا خداوند که مهربان است، بر مریضی های آن ها می افزاید؟

آیات مورد نظر:

در آيه 70 سوره اسراء، از كرامت بنی آدم سخن رفته، اين كرامت چيست؟ خداوند چگونه بنی آدم را كرامت نموده است؟

«وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ كَثيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلاً»؛ ما آدميزادگان را گرامى داشتيم و آن ها را در خشكى و دريا، (بر مركب هاى راهوار) حمل كرديم و از انواع روزی هاى پاكيزه به آنان روزى داديم و آن ها را بر بسيارى از موجوداتى كه خلق كرده ‏ايم، برترى بخشيديم.(1)

چگونه عبادت در حال خستگی و نیز انجام وظایف دینی با «لا إِكْراهَ فِي الدِّين‏» سازگار است؟

«لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ»؛ در قبول دين، اكراهى نيست. (زيرا) راه درست از راه انحرافى، روشن شده است‏.(1) نکاتی در باره این آیه، قابل توجه است:

مگر ما آفریده یک خدا نیستیم، چرا بنی اسرائیل را بر عالمیان برتری داد؟

«يا بَني‏ إِسْرائيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتي‏ أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَ أَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعالَمينَ»؛ اى بنى اسرائيل! نعمت هايى را كه به شما ارزانى داشتم به خاطر بياوريد و (نيز به ياد آوريد كه) من، شما را بر جهانيان، برترى بخشيدم.(1)

دین حنیف چیست؟ چرا خداوند گفته دین حنیف و نگفته دین اسلام؟

برخی آیات مرتبط: «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنيفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتي‏ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها»(1) «إِنَّ إِبْراهيمَ كانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ حَنيفاً وَ لَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكينَ»(2) «قُلْ إِنَّني‏ هَداني‏ رَبِّي إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ ديناً قِيَماً مِلَّةَ إِبْراهيمَ حَنيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكينَ»(3)

چه کارهایی از سوی خداوند، برای مؤمنان حرام شده؟ و لیست گناهان کبیره چیست؟

شمارش و به قلم آوردن محرمات الهی، چندان آسان و چه بسا مقدور نیست زیرا هر آن چه که مخالفت با فرمان الهی باشد حرام است، و این هم شامل انجام محرمات می شود و هم شامل ترک واجبات. افزون بر این که یک موردی با توجه به شرائط و موقعیتی می توانند جزو محرمات قرار بگیرد، و همان مورد در شرائطی دیگر می تواند واجب باشد؛ یعنی شرائط و موقعیت ها هم در واجب یا حرام بودن امری دخیل هستند، لذا نمی توان واجبات و محرمات را محصور نمود و در شمارش خاصی محدود کرد.

خلقت انسان از گِل و لای یا آب یا خون بسته؟

در ابتدا به برخی آیات مرتبط اشاره می شود: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ»؛ ما انسان را از گِل خشكيده‏ اى (همچون سفال) كه از گِل بد بوى (تيره رنگى) گرفته شده بود آفريديم.(1) «خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ كَالْفَخَّارِ»؛ انسان را از گِل خشكيده ‏اى همچون سفال آفريد.(2) «خَلَقَ الْانسَانَ مِنْ عَلَقٍ»؛ همان كس كه انسان را از خون بسته‏ اى خلق كرد.(3)

معنای كلمه مبارک «الله» چيست؟

در معنای لغوی «الله» آمده: ممکن است كلمه (إله) از ماده (أَ لَ هَ) باشد، كه به معناى پرستش است؛ و اگر خداوند را إله گفته ‏اند، چون مألوه و معبود است، ممكن هم هست از ماده (وَ لَ هَ) باشد، كه به معناى تحير و سرگردانى است؛ یعنی عقول بشر در شناسايى او حيران و سرگردان است.(1) علامه طباطبایی(ره) در تفسیر این کلمه چنین می آورد:

چرا در «بسم الله الرحمن الرحیم» تنها به دو صفت خداوند اشاره شده است؟

چون خداوند به واسطه رحمان و رحیم بودنش، مستحق عبادت گردیده است، این دو صفت را در «بسم الله الرحمن الرحیم» بطور خاص بیان فرموده است. به بیان دیگر این که، آن قدر رحمانیت و رحیمیت خداوند نسبت به مخلوفات و بندگان ـ در مقایسه با سایر صفات الهی ـ وسیع و گسترده است که شایسته بوده پس از ذکر «الله» که جامع اسماء و صفات است، بطور خاص مورد توجه قرار گیرد و ذکر شود.