خلقت انسان از چیست؟

image: 

خلقت انسان از گِل و لای یا آب یا خون بسته؟
در ابتدا به برخی آیات مرتبط اشاره می شود: «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ»؛ ما انسان را از گِل خشكيده‏ اى (همچون سفال) كه از گِل بد بوى (تيره رنگى) گرفته شده بود آفريديم.(1) «خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ كَالْفَخَّارِ»؛ انسان را از گِل خشكيده ‏اى همچون سفال آفريد.(2) «خَلَقَ الْانسَانَ مِنْ عَلَقٍ»؛ همان كس كه انسان را از خون بسته‏ اى خلق كرد.(3) «وَ هُوَ الَّذِى خَلَقَ مِنَ الْمَاءِ بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَ صِهْرًا وَ كاَنَ رَبُّكَ قَدِيرًا»؛ او كسى است كه از آب، انسانى را آفريد سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از اين دو طريق گسترش داد) و پروردگار تو همواره توانا بوده است.(4) «وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْانسَنَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِينٍ ثمُ‏َّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فىِ قَرَارٍ مَّكِين‏ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً فَكَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقين‏»؛ و ما انسان را از عصاره ‏اى از گِل آفريديم سپس او را نطفه ‏اى در قرارگاه مطمئن [رحم‏] قرار داديم، سپس نطفه را بصورت علقه [خون بسته‏]، و علقه را بصورت مضغه [چيزى شبيه گوشت جويده شده‏]، و مضغه را بصورت استخوان هايى درآورديم و بر استخوان ها گوشت پوشانديم سپس آن را آفرينش تازه‏ اى داديم پس بزرگ است خدايى كه بهترين آفرينندگان است.(5) «أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنىِ‏ٍّ يُمْنى‏ ضهسه ثمُ‏َّ كاَنَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى‏»؛ آيا او نطفه ‏اى از منى كه در رحم ريخته مى‏ شود نبود؟! سپس بصورت خون بسته در آمد، و خداوند او را آفريد و موزون ساخت.(6) «يَأَيُّهَا النَّاسُ إِن كُنتُمْ فىِ رَيْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكمُ مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِن مُّضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَ غَيرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَينِ‏َّ لَكُمْ»؛ اى مردم! اگر در رستاخيز شك داريد، (به اين نكته توجّه كنيد كه) ما شما را از خاک آفريديم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از «مضغه» [چيزى شبيه گوشت جويده شده‏]، كه بعضى داراى شكل و خلقت است و بعضى بدون شكل تا براى شما روشن سازيم (كه بر هر چيز قادريم).(7) بیان تفسیری و عدم تنافی بین آیات: با توجه به آیات فوق می بینیم که در این آیات به خلقت انسان از خاک، عصاره ای از گل، گل خشکیده، خون بسته شده، آب، نطفه ای از منی، و ... اشاره شده است، بدون این که منافاتی با هم داشته باشند، زیرا هر کدام اشاره به مرحله ای از خلقت انسان دارند. آن آیاتی که اشاره به خلقت از خاک دارند، اشاره به خلقت ابتدایی و آفرینش آدم دارند که از خاک و گل آفریده شده است. آیاتی که مراحل دیگر تکوین و آفرینش انسان را مورد اشاره قرار داده اند ناظر به خلقت سایر انسان ها هستند. بنا بر این، خلقت حضرت آدم از خاک بوده ولی خلقت سایر انسان ها از طریق نطفه بوده است. لذا آیاتی که اشاره به خلقت انسان در مرحله خاصی دارند، نمی خواهند مراحل دیگر را نفی و انکار کنند، بلکه برای توجه دادن به اهمیت آفرینش و چگونگی خلقت انسان، به مناسبت های مختلف، به مراحل مختلفی از خلقت اشاره شده است تا حس کنجکاوی و توجه مخاطبین را بیشتر برانگیخته و تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد. ممکن است کسی بپرسد اين كه خدا در قرآن می فرمايند كه ما آدم (علیه السلام) را از گِل خلق كرديم، منظور همين گلی است كه ما با آب و خاک درست می كنيم يا منظور چيزی پست و بی اهميت است؟ در جواب باید گفت ظاهر مراد از خاک، همین خاک و گل طبیعی و معمولی است. البته ممکن هم هست مراد، جنس کثیف در مقابل جنس لطیف باشد؛ در مقابل آتش که جنس لطیف (بدون جرم) است، طین و خاک جنس کثیف و دارای جرم هستند. در ضمن، نکته ای که نباید فراموش شود این است که اين انسان با آن عظمت، با آن همه استعداد و شايستگى‏ ها، اين افضل مخلوقات و برترين موجودات جهان، از خاكى بى ارزش آفریده شده، همان خاكى كه در كم ارزش بودن ضرب المثل است؛ و اين نهايت قدرت ‏نمايى خداوند است كه از چنين مواد ساده ‏اى چنان موجود بديعى آفريده است.

______

(1) حجر/ 26.

(2) رحمن/ 14.

(3) علق/ 2.

(4) فرقان/ 54.

(5) مومنون/ 12 و 13 و 14.

(6) قیامه/ 37 و 38.

(7) حج/ 5.

http://http://www.askquran.ir/thread30620.html#post546986

موضوع: