اخلاقی

از چه راهی عشق مجازی را به عشق الهی و حقيقی تبديل كنيم؟

عشق یعنی محبت و علاقه شدید؛ اما با توجه به متعلقش که چه کسی یا چه چیزی (مانند علاقه به کار خاص و یا اشیاء یا علاقه به کمال و صفات نیک و یا عبادت) باشد متفاوت خواهد بود که به مواردش اشاره می کنم: 1. عشق جسمانی که منشأ آن زیبائی های ظاهری و جذابیت های جنسی است. 2. عشق روحانی به معنای تعلق و نوعی کشش بین دو روح، مانند عشق و علاقه دو دوست یا شاگر و استاد. 3. عشق به معبود حقیقی.

چه رابطه ای بین اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی وجود دارد؟ آیا این ها متاثر از هم هستند؟

بعضى معتقدند تمام اصول اخلاقى بازگشت به مناسبات خاص اجتماعى انسان با ديگران مى ‏كند، به طورى كه اگر اجتماعى اصلًا وجود نمى‏ داشت و هر انسانى كاملًا جدا از ديگران مى‏ زيست و هر فرد، بى‏ خبر از وجود ديگران زندگى مى ‏كرد، «اخلاق» اصولًا مفهومى نداشت، زيرا غبطه و حسد، تواضع و تكبر، حسن ظن، عدالت و جور، عفت، سخاوت و بخل و امثال اين ها همه از مسايلى است كه فقط و فقط در اجتماع و برخورد انسان با ديگران مفهوم دارد. بنا بر اين انسان منهاى اجتماع با انسان منهاى اخلاق همراه خواهد بود.

ویژگی های انتقاد سازنده چیست؟

انتقاد سازنده، انتقادی است که به دور از خصومت و برای اصلاح صورت گیرد. و بر خلاف تصور عوام الناس، هم به ذکر نقاط قوت پرداخته می شود و هم به نقاط ضعف. از این رو اگر محاسنی در اخلاق، رفتار، کردار و صفات طرف مقابل می بینیم باید به آن اعتراف کنیم، البته نه به صورتی که او را به این صفت مغرور سازیم، که در این صوت دیگر انتقادی سازنده نخواهد بود بلکه موجب هلاکت او خواهد شد، به عبارتی افراط در تعریف از خوبی ها نداشته باشیم. هم چنین وقتی عیوب او را می گوییم، به طریقی بیان شود که گویی به او هدیه ای می دهیم و او از این عمل خرسند گردد.

آیا باید همیشه و در مقابل همه متواضع بود؟ تواضع تا کجا و در مقابل چه کسانی خوب است؟

طبق آیات قرآن و روایات معصومین (علیهم السلام)، تواضع باید در برابر مومنین صورت پذیرد: «وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنين‏»؛ و بال خودت را برای مؤمنان پایین بیاور.(1) «وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنين‏»؛ (اى پيامبر) بال و پر خود را براى مؤمنانى كه از تو پيروى می كنند بگستر (و نسبت به آن ها تواضع و مهربانى كن).(2)

آيا مى توان مرز دقيقى بين تبادل فرهنگى و تهاجم فرهنگى كشيد؟

اساسا تبادل فرهنگی و تهاجم فرهنگی در دو جهت مخالف قرار دارند. تبادل فرهنگی فرایندی متقابل و طبیعی است و با رضایت طرفین صورت می‏ گیرد؛ ولی تهاجم فرهنگی یک طرفه، غیرداوطلبانه و سلطه‏ گرانه است و اهداف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی نظامی دارد. معرفی، انتقال و جای‏گزینی ارزش ‏ها در تهاجم فرهنگی طبیعتا تحمیلی است. در واقع در تبادل فرهنگی، هدف به روز كردن و كامل كردن فرهنگ ملی است، ولی در "تهاجم فرهنگی" هدف ریشه‏ كن كردن و از بین بردن فرهنگ ملی است.(1)

بهترین راهکارها برای موفقیت در زندگی، نظم دهی به کارها و بهترین برنامه ریزی برای وقتِ مشخص شده است. در حدیث بسیار زیبایی از امام موسی بن جعفر (علیه السلام) وارد شده است که:

دیدگاه های وجدان گرایان پیرامون اخلاق چیست و اخلاق را چگونه توصیف می کنند؟ وجدان اخلاقی چیست؟ چطوری بوجود می آید؟ آیا وجدان اخلاقی اکتسابی است یا این که انسان با وجدان به دنیا می آید و در مسیر زندگی ممکن است با توجه به انحرافات جامعه این وجدان تقویت یا نابود شود؟

مدعای کلی این مکتب این است که معیار و منشا همه ارزش های اخلاقی، مطابق یا مخالفت آن ها با «وجدان اخلاقی» انسان است. هر چیزی که مورد پذیرش وجدان اخلاقی باشد خوب، و هر چیزی که با وجدان اخلاقی انسان ها ناسازگار باشد و موجب آزردگی و رنجش وجدان آنان شود، بد است.(1)

(سعه صدر) چیست؟ دقیقا چه عمل یا اعمالی مصداق سعه صدر هستند؟

سعه صدر، در قرآن با لفظ «شرح صدر» آمده و در روایات با لفظ «ضیق صدر» یا «سعه صدر» ذکر شده است که همه به یک معناست. سعه‏ صدر از جمله الطاف خداوند است كه شخص را قوى، صبور و توانا می كند تا در خواسته ‏هاى خود موفق شود خداوند در مقام امتنان به حضرت رسول (صلّى اللّه عليه و آله) فرمايد «أَلَمْ‏ نَشْرَحْ‏ لَكَ صَدْرَكْ»(1) شرح و سعه به معنی وسیع شدن و گشاده شدن و سعه صدر، یعنی انسان صبور و توانایی که تحمل شداید و سختی ها را داشته باشد.

سوء ظن دقیقا چیست؟ آیا تعریف مشخصی دارد؟ چند نوع است و حكم هر کدام آن (از نظر اخلاقی) چيست؟

سوء ظن یا بدگمانی، نقطه مقابل خوش گمانی است، که اسلام به حسن ظن و خوش گمان بودن نسبت به مسلمان ها سفارش فراوانی کرده است. برای این که بهتر با این دو اصطلاح آشنا شویم این گونه شروع می کنیم: خوش بینی ای که در اسلام، این همه بدان سفارش شده، به این است که در برخوردهایمان، دیگران را متهم نسازیم و اصل را بر این نگذاریم که همه مردم خطا کار و مشکل دارند. در غیر این صورت فضای بی اعتمادی و بی میلی در اجتماع غالب خواهد شد و دیگر قادر به ادامه زندگی مسالمت آمیز نخواهیم بود.

برای کسب فضایل اخلاقی چه راهی وجود دارد؟

راه کسب فضائل اخلاقی را از بیان عارف و فیلسوف الهی، امام خمینی (رحمه الله علیه) پی می گیریم. از دیدگاه امام خمینى (رحمه الله علیه) اولین قدم براى تهذیب نفس، تفکر است، و تفکر عبارت است از آن که انسان لااقل در هر شبانه روز مقدارى ـ حتى اگر کم باشد ـ فکر کند.(1) می توان از این برنامه به یقظه یا بیداری تعبیر کرد که اولین گام برای کسب فضائل اخلاقی است. دومین قدم براى خود سازى ـ از دیدگاه امام (رحمه الله علیه) ـ عزم و تصمیم انجام واجبات و ترک محرمات و جبران آن چه در گذشته از واجبات ترک شده است، مى باشد.(2)