جن زدگی و لمس شیطان

بعضی بر این باورند که بیماری ها مخصوصا بیماری های روانی در اثر تماس یا وارد شدن جن و شیطان به بدن فرد ایجاد می شود. لطفا در رفع شبهه ذیل راهنمائی بفرمائید. «الَّذينَ يَأْكُلُونَ الرِّبا لا يَقُومُونَ إِلاَّ كَما يَقُومُ الَّذي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطانُ‏ مِنَ الْمَس‏»؛ كسانى كه ربا مى‏ خورند، (در قيامت) بر نمى‏ خيزند مگر مانند كسى كه بر اثر تماسّ شيطان، ديوانه شده (و نمى تواند تعادل خود را حفظ كند؛ گاهى زمين مى‏خورد، گاهى بپا مى ‏خيزد).(1) در تفسیر این آیه آیت الله مکارم می فرمایند: جمعى معتقد هستند كه تعبير مسّ شيطان كنايه از بيمارى روانى و جنون است و اين تعبير در ميان عرب معمول بوده نه اين كه واقعا شيطان تاثيرى در روح انسان بگذارد، ولى هيچ بعيد نيست كه بعضى از كارهاى شيطانى و اعمال بي رويه و نادرست سبب يک نوع جنون شيطانى گردد، يعنى به دنبال آن اعمال ، شيطان در شخص اثر بگذارد و تعادل روانى او را بر هم زند از اين گذشته اعمال شيطانى و نادرست هنگامى كه روى هم متراكم گردد اثر طبيعى آن از دست رفتن حس تشخيص صحيح و قدرت بر تفكر منطقى مى باشد.(2) علامه طباطبایی (رحمة الله علیه) می فرماید: مراد از خبط ناشی از مسّ شيطان، حركات نامنظم جن‏ زدگان در حال بی هوشی و يا بعد از آن نيست، و مفسرينی كه كلمه نام برده را به اين معنا گرفته‏ اند اشتباه كرده‏ اند، زيرا اين معنا با هدف آيه سازگار نيست، چون غرض آيه اين است اعتقاد رباخوار را در اين كه فرقی ميان بيع و ربا نيست بفهماند و عمل او را كه بر اساس اين اعتقاد انجام می‏ دهد تخطئه كند، و حاصلش اين است كه افعال رباخوار، افعال اختياری است كه از اعتقادی غلط سر مي‏زند، و اين چه ربطي به جست و خيزهای يک شخص مصروع و غش كرده دارد، پس برگشت معنای آيه به همان بيانی است كه ما كرديم و گفتيم: مراد اين است كه رفتار رباخوار در امر معاش و زندگی به رفتار جن زده و ديوانه‏ ای مي‏ ماند كه خوب را از بد تميز نمی دهد. تشبيهی كه در آيه شده، و رباخوار را به كسی تشبيه كرده كه در اثر مس شيطان ديوانه شده، خالی از اين اشعار نيست كه چنين چيزی (يعنی ديوانه شدن در اثر مسّ شيطان) امری است ممكن، چون هر چند آيه شريفه دلالت ندارد كه همه ديوانگان در اثر مسّ شيطان ديوانه شده‏ اند، ولی اين قدر دلالت دارد كه بعضی از جنون ها در اثر مسّ شيطان رخ می دهد. مطلب ديگری كه از اين آيه استفاده می‏ شود اين است كه هر چند دلالت ندارد بر اين كه مس نام برده به وسيله خود ابليس انجام می شود چون كلمه (شيطان) به معنای ابليس نيست، بلكه به معنای شُرور است، چه از جن باشد و چه از انس، و ليكن اين مقدار دلالت دارد كه بعضی از ديوانگی‏ ها در اثر مسّ جن كه ابليس هم فردی از جن است ، رخ می دهد. با اين بيان بطلان گفتار بعضی از مفسرين كه ذيلا از نظر خواننده می‏ گذرد روشن مي‏ شود، كه گفته است: تشبيهی كه در آيه شريفه آمده از باب: چون كه با كودک سر و كارت فتاد می‏ باشد، زيرا مردم عقيده ‏ای فاسد دارند و آن اين است كه ديوانگان در اثر آزار جن، ديوانه می شوند و چنين گفتاری از قرآن كريم هيچ عيبی ندارد، برای اين كه صرفا خواسته است رباخوار را تشبيه به جن ‏زده كند. و اما اين كه جن ‏زدگی اعتقاد درستی است يا نادرست، آيه از آن ساكت است، پس حقيقت معنای آيه اين است كه رفتار اين رباخواران، همانند رفتار ديوانگانی است كه شما مردم معتقديد در اثر آزار جن ديوانه شده ‏اند، و اما آيا اين اعتقاد درست است يا نادرست؟ بايد گفت: اعتقادی است نادرست، و غير ممكن، برای اين كه خداي تعالی عادل‏ تر از آن است كه شيطان را بر عقل بنده مؤمنش مسلط فرمايد.(3)

ـــــــــــــــــــــــــ

(1) بقره/ 275.

(2) تفسیر نمونه، ج 2، ص 367.

(3) ترجمه الميزان، ج 2، ص 632.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید