علوم قرآن و حدیث

قرآن در باره وجود و هستی شناسی چه آیاتی دارد و آیا نگاه قرآن به وجود، به صورت استدلالی است یا آن را بدیهی می داند؟ آيا در قرآن صحبتی از عدم شده و اين كه می گويند انسان از عدم آمده منظور چيست؟

چرا خداوند در آیه ی 33 سوره ی شوری با ذکر راکد ساختن باد و جلوگیری از حرکت کشتی ها در آب، به قدرت خود اشاره کرده، در حالی که در دنیای مدرن، دیگر وسیله حرکت کشتی ها باد نیست بلکه موتورهای پیشرفته و یا اتمی مدرن است که بدون نیار به هیچ بادی حرکت می کنند؟

ترجمه آیه «فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ» چیست؟

علامه طباطبایی (رحمه الله علیه) می فرماید: اين آيه خطاب به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است، و مطلبش به خاطر اين كه حرف "فاء" در آغازش آمده نتيجه‏ گيرى از بيان آيات قبل است، كه سخن از تحميل رسالت و دعوت بر آن جناب داشت، و منت‏ هاى خدا را بر او كه شرح صدرش داده، وزر را از او برداشت، و نامش را بلند آوازه كرد، بر مى‏ شمرد، و در آخر، همه اين ها را از باب يسر بعد از عسر دانست.

منظور از تابعین ابراهیم «فَمَن تَبِعَنى» در آیه 36 سوره ابراهیم چه کسانی هستند؟

در تفسیر نمونه ذیل آیه مذکور، آیت الله مکارم چنین می فرماید: از آيات قرآن، آن جا كه آئين اسلام را ملت و آئين ابراهيم معرفى مى كند به خوبى استفاده مى شود كه دعاى ابراهيم همه موحدان و مبارزان راه توحيد را شامل مى گردد.

آیا تورات و انجیل هم مانند قرآن به دو صورت دفعی و تدریجی نازل شده اند؟

منظور از ایذاء موسی(ع) «ءَاذَوْا مُوسى» در آیه 69 سوره احزاب چیست؟

در تفسیر نمونه، آیت الله مکارم چنین فرموده است که در ميان مفسران گفتگو است، و احتمالات گوناگونى در تفسير آيه داده اند از جمله: 1- طبق روايتى حضرت موسى و هارون (عليهما السلام) بر فراز كوه رفتند و هارون بدرود حيات گفت، شايعه پراكنان بنى اسرائيل مرگ او را به موسى (عليه السلام) نسبت دادند، خداوند حقيقت امر را روشن ساخت و مشت شايعه سازان را باز كرد.

اگر فهم قرآن منحصراً در اختيار اهل بيت (عليهم‌السلام) است پس چرا قرآن همگان را به تدبر در آيات دعوت می كند؟

فهم قرآن كريم در حد تفسير (و نه تأويل) و فهم ظواهر الفاظ آن منحصر به امامان معصوم (عليهم السّلام) نيست و نه تنها آن ها آن را به خود منحصر نساختند، بلكه مردم را به آن تشويق و ترغيب كردند.

بر اساس آیات قران در مورد جایگاه و مقام انسان توضیح دهید؟ آیاتی که در آن جایگاه و مقام انسان تعریف شده کدامند؟

ارزش و مقام انسان در چند محور قابل بررسى است: 1- کرامت ذاتى؛ انسان کرامت ذاتى دارد که این نوع کرامت حاکى از عنایت ویژه پروردگار به آدمى و به اختیار انسان ربطى ندارد؛ یعنى انسان چه بخواهد و چه نخواهد، از این کرامت برخوردار است. قرآن مجید در این باره مى‏ فرماید: «ما بنى‏ آدم را کرامت بخشیدیم و آنان را بر صحرا و دریا مسلّط کردیم و بر بسیارى از مخلوقات خویش برترى دادیم.»(1)

منظور از معبودها در آیه 17 سوره فرقان كيانند؟

«وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ‏ عِبادي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبيل‏»؛ (به خاطر بياور) روزى را كه همه آنان و معبودهايى را كه غير از خدا مى ‏پرستند جمع مى ‏كند، آن گاه به آنها مى‏ گويد: «آيا شما اين بندگان مرا گمراه كرديد يا خود آنان راه را گم كردند؟!»(1) آیت الله مکارم در تفسیر نمونه می فرماید: دو تفسير در ميان مفسران معروف وجود دارد:

در آیه 10 سوره فاطر، منظور از "الکلم الطیب" و صعود آن چیست؟

«الكلم الطيب» به معنى سخنان پاكيزه است، و پاكيزگى سخن به پاكيزگى محتواى آن است، و پاكيزگى محتوا به خاطر مفاهيمى است كه بر واقعيت هاى عينى پاک و درخشان تطبيق مى‏ كند، و چه واقعيتى بالاتر از ذات پاک خدا، و آئين حق و عدالت او، و نيكان و پاكانى كه در راه نشر آن گام بر مى‏ دارند؟ لذا "الكلم الطيب" را به اعتقادات صحيح نسبت به مبدء و معاد و آئين خداوند تفسير كرده‏ اند.