نماز
درباره قبولی نماز چند پرسش مطرح است:
الف) موانع قبولی نماز چیست؟
ب) از کجا بفهمیم نمازمان قبول شده است؟
ج) کسی که نمازش شرایط قبولی را ندارد، خواندن نماز چه کمکی به او میکند؟
در خانواده ای که والدین نمازگزار هستند چه عواملی سبب می شود فرزندان تارک یا کاهل نماز می شوند؟
یکی از مشکلات بزرگی که در جامعه امروز، شاهد آن هستیم، بحث کاهلی در نماز و یا ترک نماز است که گاهی خود شخص با آن مواجه است و گاهی افرادی که نسبتی با پرسشگر دارند، دچار آن شده اند. علت ها متعددی هم می تواند داشته باشد از جمله:
1- عوامل اعتقادی:
کسی که به خدا و روز قیامت ایمان ندارد و هنوز در وجود خدا شک دارد و یا صراحتا بیان می کند که قبول ندارم که خدا هست! انگیزه ای برای خواندن نماز ندارد و اگر بخواند، جای تعجب است!
در بین اقوام ما کسانی هستند که نسبت به حجاب و نماز بی توجه هستند در برخورد با ایشان چگونه باید بود؟ چه عملی انجام پذیرد که بهترین عملکرد را در آرامش فردی داشته باشد!؟
من قبلا یک آدم مؤمن و درست کاری بودم. نمازم قضا نمی شد حتی کارهای مستحبی هم انجام می دادم ولی الآن 180 درجه تغییرکرده ام ،احساس می کنم شیطان روی من سایه انداخته؛ چه کنم؟ این حالت شما، می تواند علل گوناگونی داشته باشد که چون کلی مطرح فرموده اید، بنده هم به صورت کلی پاسخ می دهم و با توجه به شناختی که از خود دارید، کشف علت اصلی مطلب را به خودتان واگذار می کنم. علت مطلب را می توانید در یکی از این نکته ها که ذکر می شود، جویا شوید.
همسرم برای نماز صبح بیدار نمی شود. البته من او را بیدار می کنم، اما اکثر مواقع بیدار نمی شود. من باید چگونه رفتار کنم تا همسرم برای نماز صبح بیدار شود؟ احساس مسئولیت شما در برابر سعادت معنوی همسرتان بسیار عالی و ستودنی است. امیدوارم ایشان هم با شما همراهی کرده و در کنار هم به درجات بالای انسانی و عرفانی دست یابید. قرآن هم در این زمینه سفارش کرده و فرموده که خودتان و خانواده تان را از آتش حفظ کنید.(1) از اینکه فرمودید "بیدار نمی شود"، اینطور برداشت کردم که مشکل ایشان در اصل نماز خواندن نیست؛ یعنی اگر بیدار باشد، نماز می خواند.
چرا فاصله ای برای نماز اول وقت و غیر اول وقت تعیین شد!؟ آیا انجام کار مردمی که نماز اول وقت نمی خوانند، نوعی سبک شمردن نماز نیست!؟ همانطور که فرمودید در حدیثی از امام جعفر صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «لا یَنالُ شَفاعَتَنا مَن استَخَفَّ بِالصَّلاةِ»؛ هر کس نماز را سبک بشمارد، به شفاعت ما دست نخواهد یافت.(1) اما تاخیر انداختن در نماز، فقط یکی از مصادیقِ سبک شمردن آن است. مصادیقی مانند عدم رعایت آداب نماز، بی توجهی در قرائت، بی توجهی در حضور قلب، انجام ندادن آداب قبل از نماز، عجله و شتاب در نماز و ... نیز از عوامل تخفیف نماز هستند.
اگر در نماز حضور قلب نباشد مقبول حق نیست؟ دقیقاً حضور قلب چطوری باید باشد؟ آیا اینکه ما در هنگام نماز به معنی کلمات توجه می کنیم و مخاطبمان را پرودگار می دانیم کافی است؟ یکی از شرط های اساسی پذیرفته شدن نماز در نزد خدای متعال، مساله حضور قلب پیدا کردن در حین نماز است؛ از این رو آیات و روایات فراوانی در این باره وارد شده که همه بر این مطلب تصریح می کنند که میزان قبولی نماز، بستگی به میزان توجه انسان در نماز دارد.
اگر کسی یک قسمت از نماز یا وضویش را با مشکل بخواند، او به جهنم می رود؟ در دین اسلام نماز از جایگاه ویژه ای برخوردار است، تا جایی که از آن به عنوان ستون دین و معراج مؤمن و... یاد شده است. از ديدگاه دينی و با نگاه آخرتی معيار قبولی تمامی اعمال انسان مؤمن نماز است. نماز اولين سوالی است که از انسان در آخرت می پرسند که اگر پذيرفته شود ساير اعمال انسان هم امکان پذيرش دارد و اگر رد شود ساير اعمال انسان رد می شود.
در آیه سوم سوره بقره، منظور از غیب، نماز و انفاق چیست؟
«الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَ مِمّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ»؛ (پرهيزكاران) كسانى هستند كه به غيب [آن چه از حس پوشيده و پنهان است] ايمان مى آورند و نماز را بر پا مى دارند و از تمام نعمت ها و مواهبى كه به آنان روزى داده ايم، انفاق مى كنند.(1) غيب: نهان، نهفته، هر آن چه از ديده يا از علم نهان است.(2) غیب، در مقابل شهود است، و عبارت است از هر آن چه که از درک و حواس آدمی بیرون است، لذا اعم است از خداوند، وحی، قیامت.
چرا برخی از نمازگزاران مرتکب گناه میشوند؟
وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ ....﴿1﴾ و نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى دارد ...... در این آیه شریفه تصریح شده است که نماز مانع فحشا و منکر می شود . نماز نه تنها مانع از انجام گناه می شود بلکه باعث بخشش گناهان نیز می شود. یامبر اکرم فرمود: «کسی که طبق دستور خداوند وضو بگیرد و نماز بخواند تمام گناهان گذشته اش آمرزیده می شود.»(2) در تبیین دقیق آیه فوق باید چند نکته را مد نظر داشت که با توجه به این نکات پاسخ سوالتان روشن می شود.