تنبلی فرزندان نسبت به نماز

در خانواده ای که والدین نمازگزار هستند چه عواملی سبب می شود فرزندان تارک یا کاهل نماز می شوند؟

یکی از مشکلات بزرگی که در جامعه امروز، شاهد آن هستیم، بحث کاهلی در نماز و یا ترک نماز است که گاهی خود شخص با آن مواجه است و گاهی افرادی که نسبتی با پرسشگر دارند، دچار آن شده اند. علت ها متعددی هم می تواند داشته باشد از جمله:

1- عوامل اعتقادی:
کسی که به خدا و روز قیامت ایمان ندارد و هنوز در وجود خدا شک دارد و یا صراحتا بیان می کند که قبول ندارم که خدا هست! انگیزه ای برای خواندن نماز ندارد و اگر بخواند، جای تعجب است!

2- تصور و برداشت غلط نسبت به خدا، (سوءظن به خدا):
کسی که به خاطر برداشت های غلط و یا تحلیل های شخصی غلط و یا وارد شدن شبهات ضاله از ماهوراه و اینترنت، به جای خدای مهربان خدای وحشتناکی را در ذهنش تصور می کند بسیار طبیعی است که نماز نخواند و اگر کسی بخواهد با چنین شخصی صحبت کند، باید نگاه و تصور چنین شخصی را نسبت به خدا، بر اساس آیات و روایات، اصلاح کند.

3- نمادها و نمودهای نامطلوب دینداران:
رفتارهای غلط و اشتباه از بعضی از متدینین گاه موجب این می شود که شخص، دین گریز شده و اشکالات را از چشم دین ببیند و این رفتارهای غلط ممکن است در پدر و مادر یا مسئولین یا معلم یا روحانی ... باشد. گاهی با افراد تارک الصلوه که صحبت کرده ام در پاسخ به سوال که چرا نماز را ترک کردی و نمی خوانی می گویند به خاطر رفتارهای پدرم یا مادر و... ایشان مثلا اهل نماز هستند اما نمی شود دو کلمه با آنها حرف زد! من از نماز او زده شدم ولی فلان شخص که نماز نمی خواند، خیلی هم مهربان است!
و یا می گویند شخصی که جای مهر روی پیشانی اش بود، رشوه می گرفت! ...

4 - انتظار و تلقی ناروا از نماز:
مادری که به فرزندش می گوید، نماز بخوانی در امتحان قبول می شوی! یا کسی که به این نحو توصیه می کند: نماز بخوانی، خدا حاجتت را می دهد! در زندگی مشکلی برایت پیش نمی آید ...، نباید انتظار داشته باشد که فرزندش تارک الصلوه نشود. زیرا فرد به محض اینکه در امتحان رد می شود یا مشکلی در زندگی برایش پیش می آید، یا حاجتش را نمی گیرد نسبت به خدا و نماز، با مشکل روبرو می شود و نماز را ترک می کند.

5- تجربه های تلخ از دوران کودکی:
مثلا کسی که از خادم مسجد، در دوران کودکی، برخورد تندی دیده و یا دچار تحقیر و تمسخر توسط والدین یا دیگران شده و از لطافت ها در تربیت فرزند، محروم مانده، گرایشی به سمت نماز ندارد.

6- تأثیر منفی دوستان و همسالان:
شکی نیست که مجالست ها و همنشینی ها در خوبی و بدی، تأثیر گذار است. لذا لازم است جوان و نوجوان از ارتباط با افراد لاابالی و کم توجه به نماز خودداری کند. کسانی که در انتخاب دوستان با اراده و متدین که به نماز مخصوصا نماز جماعت اهمیت می‏ دهند، به مرور زمان اهل نماز می شوند.

7- انباشت پرسش ها و تردید ها و عدم آگاهی ها:
گاهی شخص می گوید که چرا نماز بخوانم؟ چرا اینطوری بخوانم؟ چرا هر وقت دلم خواست نخوانم؟ حتی بعضی می گویند که نماز من که قبول نیست! برای چی بخوانم؟ و ...
اینگونه سوالات اگر بی پاسخ بماند، به مرور فرد را دچار بی نمازی می کند.

8- شبهات:
امروزه شبهات زیادی در مورد خدا و دین و نماز و ... از طریق ماهواره و تلوزیون و ... به مردم منتقل می کنند و همانطور که اگر ویروسی وارد بدن انسان شود، انسان را از پا در می آورد، شبهه نیز وقتی برای شخص حل نشود، ایمان را نابود می کند و بازتاب آن در عملکردهای دینی مثل نماز و روزه و ... بروز می کند.
نمونه ای از شبهات: خدا مهربان است، به خاطر یک نماز ما را عذاب نمی کند، الان بخوانی یا بعدا قضا کنی فرق ندارد. مهم این است که انسان خوب باشد و نیازی به نماز خواندن نیست؛ اگر نماز بخوانی و در بقیه امور، رفتار بدی داشته باشی بدتر است، پس چه بهتر که نماز نخوانی!

آن چه تا این جا بیان شد بین بزرگ و کوچک، کودک و بزرگسال مشترک است اما از این شماره به بعد بیشتر در مورد کودکان و نوجوانان است.

9- لجبازی:
اصرار زیاد والدین و امر و نهی زیاد و تذکرهای مداوم، عیبجویی و ملامت و سرزنش زیاد و مقایسه کردن فرزند با دیگران یا در بعضی موارد، سجاده پهن کردن والدین برای فرزندش است که نمازش را بخواند، بر اساس دلسوزی و تحمیل نرم!، از علت های اصلی در بروز این مشکل است.
در بعضی از موارد، شخصیت فرزند به گونه ای است که بسیار حساس و زود رنج است، که حتی با یکی دو بار گفتن والدین، دچار حالت لجبازی شده است. وقتی با خود فرزند در این گونه موارد صحبت می شود، بیان می کنند که اگر من هزار بار نمازم را اول وقت بخوانم، یک بار من را تشویق نمی کنند ولی یک بار نمازم قضا شود، هزار بار من را سر کوفت می زنند!

10- عدم تمرین و تشویق والدین:
این مشکل به خاطر بی توجهی و بی مبالاتی والدین نسبت به فرزندان، ایجاد می شود یا به خاطر اختلافات درون خانواده ، طلاق، مشکلات روحی والدین، ضعف مباحث معرفتی، عدم حضور والدین و شاغل بودن آنها و ... نیز می باشد.

11- تبعیض والدین بین فرزندان:
گاهی والدین خواسته یا ناخواسته، رفتارهایی را از خودشان بین فرزندان بروز می دهند، که عذاب روحی شدیدی در فرزند اول به وجود می آید و بازتاب هایی را به وجود می آورد از جمله، پرخاشگری، لجبازی، بی حوصلگی، بهانه گیری، عدم اطاعت از والدین و حتی ترک نماز! به نوعی با این ترک نماز، می خواهد نگاه والدین را به سمت خودش جلب کند تا کمی از رنج کم توجهی، کاسته شود.

12- سخت گیری و اجبار:
اگر والدین دقت کنند که فرزندان در انتخاب نماز و کارهای دیگر مختار هستند و خدای متعال به آنها اختیار داده و تنها وظیفه ای که والدین دارند، ایجاد بستر و زمینه مناسب برای گرایش فرزند به نماز است، دست از این اجبار و تحمیل بر می دارند.
فرض کنید به شما امر کردند که ماشینی را به حرکت در بیاورید، گاهی به حرکت در آوردن ماشین، به معنای این است که استارت بزنید و گاهی سوخت ماشین را فراهم کرده و بعد استارت بزنید و یا ایراد موتوری را بر طرف کرده و سپس استار بزنید!
اینکه شما تصور کنید، صرف هل دادن ماشین، ماشین راه می افتد، کاملا تصور اشتباهی است و به محض اینکه شما دست از هل دادن برداشتید، خودرو متوقف می شود و لذا شما از منظور کسی که این امر را به شما کرده است، متوجه می شوید که، باید شرایط حرکت را ایجاد و موانع حرکت را بر طرف کنید!

در مورد فرزندی که لجباز است، امر تنها چه فایده ای می تواند داشته باشد و در مورد فرزندی که لجباز نیست، ولی امری هم به او نمی شود، چه حرکتی صورت می گیرد؟! فرزندی که دچار تبعیض یا ضعف اطلاع و عدم تشویق است، امر تنها، چه دردی را دوا می کند؟!
والدینی که هیچ نکته معرفتی به فرزندشان نیاموختند حتی او را سر کلاس و یا مسجدی نبرده اند، و می خواهند، فقط از بیرون او را به سمت نماز بکشند، تلاش بی فایده ای می کنند، چرا که مبدأ حرکت در درون انسان هاست و آن هم علاقه ای است که یکی از راه های به دست آوردن آن، ایجاد معرفت و آشنایی است.
فرضا اینکه فرزندی به واسطه امر والدین، در تعارف قرار گرفته و نماز بخواند، آیا از یک نیت صحیحی برخوردار است؟ آیا به محض اینکه از دست والدین خلاص شد، نماز را کنار نمی گذارد؟ مثل ماشینی که وقتی دست از هل دادن برداشتید، دیگر حرکتی نمی کند! در بسیاری از موارد، وقتی شرایط محیا شود و موانع برطرف شود، بدون امر نیز، خود فرزند گرایش به نماز دارد و از والدین الگو می گیرد.

مواردی که بیان شد از اهم عللی است که فرزند ترک نماز می کند.
علت های دیگری هم از جمله وسواس ها، افسردگی ها و اضطراب ها و ... وجود دارد که در اگر در فرزندی وجود داشته باشد برای حل مشکل باید با کارشناس مشاوره صحبت شود.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید