علوم قرآن و حدیث

«وَ أَنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا»(1) و اينكه آنها كه به قيامت ايمان نمى‏آورند، عذاب دردناكى براى آنان آماده ساخته‏ايم. اين كه در صفات دوزخيان تنها روى "عدم ايمان به آخرت" انگشت گذارده و سخن از اعمالشان نيست، ممكن است از اين جهت باشد كه اعتقاد به آن دادگاه بزرگ بيش از هر چيز انسان را در مقابل گناهان كنترل مى‏كند.

چرا در بسيارى از آياتى كه از سمع و بصر و قلب سخن گفته شده، كلمه‏ى سمع، مفرد و بصر و قلب به صورت جمع آمده است؟

مفسرين و صاحب‌نظران در ادبيات، در مورد اين مطلب احتمالات متعددي داده‌اند از جمله گفته شده است: 1. "سمع" چون "اسم جنس" است بر قليل و كثير دلالت مي‌كند بنابراين لازم نبود كه ديگر، جمع آورده شود. 2. برخي گفته‌اند: "سمع" مصدر است و مصدر چون جمع بسته نمي‌شود، بر جمع و مفرد هر دو دلالت مي‌كند. 3. بعضي نيز گفته‌اند: در اينجا مضافي در تقدير است مثل "مواضع سمع" يعني جايگاه‌هاي شنوايي.

چرا خداوند تعالی در آیه 30 سوره یوسف فرموده "وقال نسوة" و نگفته "و قالت نسوة"؟ همچنین چرا در آیه "او من ینشؤا فی الحلیه و هو فی الخصام غیر مبین" ضمیر مذکر (هو) آورده است؟

"وَ قالَ نِسْوَةٌ فِي الْمَدِينَةِ": تعبير به نسوه فرمود و نفرمود نساء المدينة، براى اين كه جميع زنهاى مدينه نگفته بودند، بلكه اطلاعى نداشتند. زنهاى اعيان كشورى و لشگرى كه با زليخا رفت و آمد داشتند و معاشرت مي كردند و آشنا بودند خبر پيدا كردند.

با سلام و عرض ادب خدمت شما دوست عزيز منابع احكام اسلامي تنها قرآن نيست و سنّت‌، عقل و اجماع را نيز شامل مي‌شود و بحث تفصيلي آن‌ها در علم اصول مطرح شده است. پس منابع اسنباط احكام چهار چيز مي باشد: 1ـ كتاب الله . 2ـ سنت معصومین ( ع ). 3ـ اجماع . 4ـ عقل. حال انشاالله توضيحات مختصری در اين مورد خدمتتان عرض ميكنيم: منبع اول ؛ كتاب الله مجموعه قرآن در چهار بخش ، شامل اصول عقاید تقریباً 400 آیه ، اخلاق 1700 آیه ، احكام 500 آیه و بقیه آیات در قصص پیامبران و مطالب متفرقه است .

اگر پاره‎‎ای از‌ آیات به دستور پیامبر اکرم… به سوره‌هایی که قبلاً نازل شده بود، ملحق می‌شدند. اين الحاق به چه حكمتي بود و چرا صورت مي گرفت؟

در اين زمينه هم اختلاف نظر و جود دارد و دو دیدگاه مهم مطرح است: 1- سور قرآن يكباره و دفعتاً نازل شده است. 2- اجتهادي بودن ترتيب آيات. شواهد و قرائن فراواني كه پيش رو داريم نشان مي‌دهد كه اكثريت قاطع سور قرآن يكباره و دفعتاً نازل شده است؛ هر « بسمله» اي كه نازل مي‌شد سوره نويني پايه‌گذاري مي‌كرد كه آيات نازله بعدي را در خود جاي مي‌داد. ابن عباس مي‌گويد:

یک بحث اساسی در علم معرفت شناسی وجود دارد و آن حجیت معرفت شناختی است یعنی یک منبع معرفت مثل عقل یا حس چقدر به لحاظ علمی اعتبار دارد به راستی قرآن چقدر اعتبار علمی دارد در واقع چند سوال مطرح است 1.به لحاظ تاریخی آیا این قرآن همان قرآنی است که به پیامبر نازل شده است 2. صورت تعارض قرآن با عقل قطعی چه کنیم 3.آیا برای عصمت قرآن دلیل محکم و قانع کننده ای داریم

اعجاز قران تبلیغی است یا دفاعی؟

اصل تقسیم بندی صحیح به نظر نمیرسد چراکه اعجاز هم باید جنبه تبلیغی داشته هم دفاعی، توضیح: همه پیامبران برای اثبات حقانیت خویش و اینکه نماینده خدا هستند لازم بوده دلیلی ارائه کنند، که اگر چنین نکنند تبلیغ دین خدا ممکن نخواهد بود، طبیعی است کسی که ادعای نماینده خدا بودن بنماید و دلیلی ارائه نکند متهم به کذب خواهد شد و برای دفاع از این اتهام باید معجزه داشته باشد.

خداوند متعال وعده فرموده است كه از تحريف قرآن جلوگيري نمايد؛ چرا از تحريف تورات و انجيل جلوگيري ننموده است؟

البته این سخن به این معنا نیست که اراده الهی به تغییر این کتب آسمانی تعلّق گرفته، بلکه بدین معنا است که انسان ها با اختیار خود می توانند باعث تحریف کتب آسمانی شوند و خداوند مانع این کار نمی شود، اراده خداوند گزاف نیست، بلکه اراده او طبق مصلحت و حکمت جریان می یابد. در مورد عدم تعلّق اراده الهی بر جلوگیری از تحریف کتاب های آسمانی گذشته به این نکات می توان اشاره نمود:

آيا در قرآن كريم به تاريخ آفرينش جهان هستي و عمر دنيا و تعداد دقيق پيامبران دين خدا كه مي گويند 124000 بوده، اشاره شده است؟

در قرآن كريم به اين كه تاريخ آفرينش جهان چه زماني بوده است اشاره اي نشده است،چرا كه قرآن به بيان جزئیات نمی پردازد مگر در جایی كه هدف خاصی را تعقیب می‌كند،و اين اختصاص به بيان حوادث تاريخي ندارد،بلكه در مسائلي همچون نماز و روزه و ديگر عبادات و مسائل اجتماعي هم اينگونه است. بعنوان مثال در قرآن وجوب نماز و اينكه نماز انسان را از بدي و زشتي‌ها باز مي‌دارد، آمده است[1] ولي چگونه انجام دادن و تعداد ركعت‌هاي آن را بيان نكرده است.