هنگام دعا، به یاد دیگران
مدتی است وقتی دعا می کنم، نام فردی به ذهنم خطور می کند و برای او هم دعا می کنم در حالی که وی را نه دیده ام و نه می شناسم، علت این واقعه چیست؟
ـ دعا برای دیگران به اجابت نزدیک تر است
اینکه شما در هنگام دعا به فکر دیگران باشید و برای آنها دعا کنید در جای خود امر پسندیده ای است؛ چون اساساً دعا در حق دیگران و تعمیم دعا به همه افراد به اجابت نزدیک‌تر است و در روایات به این مسئله اشاره شده است و بزرگان و علمای ربانی نیز توصیه می کنند تا افراد در دعاهای خویش تنها خودشان را در نظر نگیرند؛ بلکه دیگران را نیز شریک گردانند و آنها را نیز در محتوای دعای خویش شریک کنند.
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «إذا دَعا أحَدٌ فَلْيُعِمَّ فإنّه أوجَبُ للدُّعاءِ» (1)؛ «هرگاه يك نفر دعا مى كند، براى همه دعا كند؛ زيرا اين دعا به اجابت نزديكتر است».
امام کاظم (علیه السلام) نیز می فرماید: «أَوْشَكُ دَعْوَةٍ وَ أَسْرَعُ إِجَابَةٍ دُعَاءُ الْمَرْءِ لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ» (2)؛ «دعایی که بیشتر امید اجابت می رود و زودتر به اجابت می رسد، دعا برای برادر دینی در پشت سر او است».
سیره عملی معصومان نیز این گونه بوده است که بیشتر از آنکه برای خویش دعا کنند برای دیگران دعا می کردند.
امام صادق (علیه السلام) در روایتی می فرماید: «كَانَتْ فَاطِمَةُ إِذَا دَعَتْ تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ لَا تَدْعُو لِنَفْسِهَا فَقِيلَ لَهَا فَقَالَتِ الْجَارَ ثُمَّ الدَّار» (3)؛ «حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) هرگاه دعا مى كرد براى مردان و زنان مؤمن دعا مى كرد و براى خودش دعا نمى كرد. در اين باره از آن حضرت سؤال شد، فرمود: اوّل همسايه بعد خانه».
دعا در غياب دیگران و برای آنها آثار و برکاتی دارد که علاوه بر این که آن دعا را در حق دعاکننده نیز به اجابت می رساند، سبب جلب روزی و افزایش آن و دوری بلا می شود که در روایات اهلبیت (علیهم‌السلام) به آن اشاره شده است.
ـ تداعی ساده
در فرض سؤال ممکن است نام فرد مورد نظر در هنگام دعا به صورت اتفاقی برای شما تداعی شده و شما این تداعی را در زمان هایی دیگر هم تعمیم داده اید؛ به همین خاطر دائماً نام وی به ذهن تان می آید و شما برای وی دعا می کنید.
ـ راهکار
این مسئله به معنای این نیست که وی نیز به شما می اندیشد و یا برای شما دعا می کند. کاری که شما باید انجام دهید، بی اعتنایی نسبت به این مسئله است تا این تداعی همچون وسواس فکری برای تان ایجاد مشکل نکند. البته ایرادی ندارد که شما در دعاهای خود همان طور که گفته شد، عمومیت قائل بشوید و افراد زیادی از جمله فرد مورد نظر را در نیت خود بگنجانید، اما این مسئله نباید به صورت وسواس فکری درآید.
تردیدی در این نیست که اگر کسی به فکر دیگران باشد و آنها را در دعاهای خیرش یاد کند، کارهای عام المنفعه انجام دهد؛ مطمئناً آثار و برکاتش در زندگی فرد هویدا خواهد شد و زمینه اینکه دیگران نیز از وی یاد کنند و دعا نمایند، فراهم گردد.
این جهان کوهست و فعل ما ندا *** سوی ما آید نداها را صدا
ـ دل به دل راه دارد
گاهی گفته می شود: «دل به دل راه دارد» این سخن درستی است و روایاتی در تأیید آن وارد شده است و می توان آن را ملاک و مبنای قضاوت قرار داد. منتها باید در نظر داشت که این حرف در صورتی درست است که اغراض و تمایلات دیگر، پاکی دل را تحت تأثیر قرار نداده باشند، یعنی اینکه انسان در این زمینه نباید خود را فریب دهد و اسیر افکار توهمی شود.
معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
بزرگ کیا، نبیل شعبان، تحلیل بر آثار دعا در زندگی فردی و اجتماعی، و شروط دعای مستجاب، تهران: سفیر دانش (وابسته به موسسه فرهنگی و هنری سایه طوبی)، 1383.
حقیقت پناه، شیرین، دعا و نیایش چه تاثیری در زندگی دارد، ارومیه: مانا طائب، 1384.
حمیدی، ام یحیی، تاثیرات اعجاب‌انگیز ذکر و دعا در زندگی و روح و روان، مشهد: خاطره، 1391.
شریفی، مهسا، دعا از دیدگاه روانشناسی، تهران: راز نهان، 1390.
شریفی‌دوست، حمزه، قانون جذب و اسلام (بررسی مستندات دینی قانون جذب)، تهران: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، معارف، 1393.
پی نوشت ها:
1. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، 1403 ق، ج90، ص313.
2. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسۀ آل البیت، 1409 ق، ج7، ص107.
3. بحارالأنوار، ج90، ص388.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید
