شوهر بددل

شوهرم بسیار بددل است، نسبت به همه کس و همه چیز بدبین است و تمام تلاش های من برای بهبود وی به بن بست رسیده است. مرا بسیار اذیت می کند؛ فقط به خاطر دو فرزندم با وی زندگی می کنم. متأسفانه تنها راه کنترلش این است که با او به سردی رفتار کنم و به مقابله به مثل سوءرفتارهای وی بپردازم.

شک و تردید و یا سوءظن همسران نسبت به یکدیگر امری است که در صورت شکل گیری و ایجاد، در تمامی روابط زوجین اثرات مخرب و ناگواری را بر جای خواهد گذاشت و علاوه بر آن، پیامدهای مشکل آفرین و آسیب زننده قابل ملاحظه ای را در فضای عاطفی خانواده و به ویژه در فرزندان ایجاد می نماید.(1)

از سوی دیگر، برای فردی که دچار بدگمانی و سوءظن نسبت به همسر می شود، زندگی بسیار ناآرام، پرمشغله و پرتنشی ایجاد خواهد شد. فردی که مدام نگران عملکردهایی خاص از سوی همسرش است، به تدریج از حالت تعادل و زندگی آرام خارج شده و دچار اضطراب می گردد. این اضطراب، نه تنها در جسم و روان فرد، بلکه در سایر امور زندگی و روابط درون خانوادگی نیز پیامدهایی تخریبی بر جای خواهد گذاشت.

رابطۀ دوسویۀ سوءظن و اضطراب
این نکته را نیز بایستی در نظر داشت که سوءظن به همسر، ایجاد اضطراب مضاعف می کند؛ اضطراب مضاعف، یعنی اینکه سوءظن و بدگمانی نسبت به همسر در پاره ای مواقع به واسطۀ اضطراب درونی فرد ایجاد می شود.
به عبارتی اضطراب موجود در درون بعضی افراد به صورت سوءظن به همسر به وجود می آید، تا حدودی و به شیوه ای فریبنده و تصنعی باعث کاهش اضطراب می شود؛ ولی از سوی دیگر مشکلات، تعارضات، درگیری ها و به ویژه نگرانی و اضطراب های دیگری را، نه فقط در همسر و فرزندان، بلکه در فرد دچار سوءظن نیز ایجاد می نماید.(2)
از سوی دیگر، فردی که در زندگی مشترک مورد سوءظن همسرش قرار می گیرد نیز، شرایطی مشابه با همسر شکاک و در بعضی مواقع بدتر از وی پیدا خواهد نمود؛ زیرا مورد سوءظن قرار گرفتن امری بسیار آزاردهنده و ناراحت کننده است. افرادی که مورد شک و سوءظن همسرشان و پیامدهای آن، یعنی مدام زیر ذره بین، بازجویی و بازپرسی قرار گرفته اند، بهتر این موضوع را متوجه می شوند. همچنین فرزندان و اطرافیانی که شاهد و ناظر چنین اموری هستند، از اثرات آسیب زای چنین امری بی بهره نمی مانند.
به تجربه ملاحظه شده بسیاری از فرزندانی که شاهد و ناظر ارتباط توأم با سوءظن والدین خود شده اند. نحوی که در پاره ای موارد دقیقاً همان رفتارهای والدین را در زندگی شخصی خود اعمال نموده اند. این امر به ویژه در پسران اثرگذاری بیشتری را به همراه دارد.(3)
اگر آنچه درباره حالات و رفتارهای شوهرتان و میزان بدبینی و سوءظن وی توصیف کرده اید واقعیت داشته باشد، به احتمال زیاد می توان گفت که ایشان در زندگی دچار سوءظن، بدگمانی و بدبینی حاد شده اند. این حالت می تواند معلول عوامل متعددی باشد که برای درمان آن، شناسایی عوامل و ریشه یابی آن در اولویت نخست قرار دارد.

عوامل احتمالی پیدایش بدبینی و سوءظن در زندگی همسران
منشأ سوءظن و بدبینی همسرتان، هم می تواند از نوع خصوصیات شخصیتی وی و یا الگوپذیری غلط از خصوصیات بدِ اخلاقی والدین و اطرافیان وی ناشی شود و یا دیگران و اطرافیان با نوع رفتارشان به نوعی تخم بدبینی و سوءظن را در دل شوهرتان کاشته اند و یا به آن بال و پر داده اند.
شنیدن و خواندن مطالبی در خصوص خیانت همسران نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد و تشدید بدبینی و سوءظن است.
همچنین رفتار و کردار شما در گذشته و حال می تواند باعث ایجاد و تشدید بدبینی شوهرتان گردد.
در موارد حاد ابتلا به برخی آشفتگی های روحی و اختلالات روانی می تواند از عوامل پیدایش و تشدید سوءظن و بدبینی وی گردد.
به هر حال، تا زمانی که ریشه سوءظن و بدبینی شوهرتان به درستی شناسایی و ریشه یابی نگردد و با اتخاذ راهکارهای عملی از بین نرود و درمان نشود اوضاع نه تنها بهتر نمی شود، بلکه روز به روز بدتر می گردد و ابعاد آن گسترده تر می شود که آنگاه ادامه زندگی بر هر دوی شما و سایر اعضای خانواده مشکل و گاهی بسیار دشوار خواهد بود.
این را هم بدانید از آنجا که مشکل شوهرتان هنوز ریشه یابی و درمان نشده است، هیچ اظهار نظری در خصوص صحت و سقم عوامل احتمالی پیدایش بدبینی و سوءظن و چگونگی درمان آن نمی توان کرد، اما می توان امیدوار بود که با ریشه یابی و درمان این مسئله آرامش به زندگی تان برگردد و شما و اطرافیان روزهای شادی را در کنار هم بگذرانید و از زندگی لذت ببرید.
به هر حال، برای شناسایی علل و عوامل بدبینی و سوءظن شوهرتان و چگونگی درمان می توانید به کمک و همراهی سایر اعضای خانواده، شوهرتان را به مراکز مشاوره ای و خدمات روانشناختی معتبر ارجاع دهید و یا به بهانه ای او را به این گونه مراکز بکشانید تا زمینه گفتگو با مشاوران و روانشناسان با تجربه جهت حل مشکلات او و اصلاح بدبینی و سوءظن وی فراهم گردد. اگر در صدد کمک و نجات شوهرتان و بهبود وضعیت زندگی وی هستید به غیر از این راه، راه مطمئن دیگری وجود ندارد.

راهکارهای پیشگیرانه
برای تسریع در روند بهبودی شوهرتان و برطرف کردن سوءظن و بدبینی شوهرتان نسبت به خودتان اگر بتوانید بیش از گذشته از خودتان مراقبت به عمل آورید و در رفتار و گفتارتان با نامحرمان دقت کنید و به موازین شرعی و عقلی در این خصوص کاملاً پایبند باشید و از گپ و گفت های غیرضروری و شوخی با نامحرمان بپرهیزید، این احتمال وجود دارد که حساسیت شوهرتان و سوءظن و بدبینی شوهرتان به تدریج کمتر شود و از بین برود. همان طور که سوءرفتار و کردار خودتان می تواند تخم سوءظن و بدبینی را در دل شوهرتان بکارد، همان طور هم حُسن رفتار شما می تواند به عادی سازی قضیه منجر شود و نظر شوهرتان را به تدریج نسبت به شما مثبت گرداند، پس بکوشید در حضور وی بیشتر مواظب رفتار و گفتارتان باشید.
اگر نوع رفتار خودتان در سوءظن و بدبینی شوهرتان نقش دارد، سعی کنید با شفاف سازی مسائل و بیان علت کارهای تان به شوهرتان اطمینان خاطر بدهید و همچنین بکوشید در ارتباط با مردان نامحرم به چارچوب های شرعی و ضوابط عقلی و ملاحظات عرفی بیش از گذشته پایبند باشید و در معاشرت ها و گفتگوها به مقدار ضرورت بسنده کنید و همچنین با رعایت حجاب و پوشش اسلامی و مراعات حدود شرعی و بدون تغییر در لحن صدا با آنان در مواقع ضروری گفتگو کنید و یا برخورد داشته باشید. این طوری زمینۀ پیدایش و تشدید سوءظن و بدبینی شوهرتان از این جهت از بین می رود و وی دلیلی ندارد که بی جهت به شما گیر دهد و یا نسبت به کارهای تان سوءظن و بدبینی داشته باشد. خصوصاً اگر شما گرایش به بدحجابی و بدپوششی داشته باشید و شوهرتان فردی مذهبی باشد، این گونه سوءظن ها و بدبینی ها بیشتر خواهد بود؛ بنابراین اگر می خواهید آرامش زندگی تان حفظ شود، به چارچوب های دینی و شرعی بیشتر پایبند باشید و در معاشرت با نامحرمان احتیاط کنید. این طوری اعتماد شوهرتان نسبت به شما جلب خواهد شد و از شدت سوءظن و بدبینی او کاسته خواهد شد.

آثار سوء و پیامدهای منفی سوءظن در زندگی زناشویی
باید توجه داشت که هیچ چیز مانند سوءظن و بدبینی در خراب کردن یک رابطه خوب زناشویی و ویران نمودن یک کانون گرم خانواده قدرتمند نیست و لذا شیطان از این حربه در به آشوب کشیدن خانواده های غافل بسیار استفاده می کند. بدبینی خالق تشویش و استرس، عصبانیت، تنفر و ترس است. هیچ فرد بدبینی نمی تواند به روشنی فکر کند و تصمیم بگیرد. بدبینی و سوءظن از آفت های مهم زندگی زناشویی است. اگر همسر شما با این مشکل مقابله نکند زندگی زناشویی، جان و جسم، روح و روانش نابود خواهد شد. بدبینی مانع عشق و مهربانی و محبت که لازمه زندگی زناشویی سالم است، می باشد؛ به همین خاطر ایشان نباید اجازه بدهد جوّ بدبینی در زندگی اش ایجاد بشود. خصوصاً اگر بدبینی ایشان منشأ بیرونی نداشته و زاییدۀ افکار و تخیلات خودساخته و یا واهی باشد. یکی از علل جدی بدبینی ها سوءتفاهم و سوءبرداشت هاست، هنگامی که به همسر یا شریک زندگی خود بدبین می شود، در حقیقت به ارتباطاتی خیالی و مخفی مظنون شده که باعث رنجش او می شود.
زوج درمانگران می گویند، در صورت به وجود آمدن شک و تردید در قلب یکی از زوجین نسبت به دیگری، زوج شک کننده باید ببیند که این شک وی از روی احساس است یا از روی عقل، اگر از روی احساس است باید آن را در سطل زباله بیندازد؛ زیرا احساس بی دلیل است و از القائات شیطان به شمار می رود. اگر از روی عقل است باید دلیل داشته باشد و آنها را در وهلۀ اول با همسر خویش در میان گذارد و در صورت حل نشدن با یک زوج درمانگر و یا روانشناس باتجربه مطرح نماید.
برخی از القائات شیطان که با استفاده از جو سوءتفاهم بین زوجین ابتدا به صورت سوال مطرح شده و کم کم در ذهن فرد به عنوان یک شبهه رسوخ می کنند از این قرارند: «آیا او همدمی بهتر از من پیدا کرده است؟»، «آیا از نظر او من آدم نچسبی هستم؟»، «آیا می خواهد مرا ترک کند؟»، «آیا همسرم با دیگری در ارتباط است؟» و...
وقتی فرد بدبین با عینک سیاه بدبینی نگاه می کند، چیزهایی که در حالت معمولی بسیار عادی جلوه می نماید به نظرش پیچیده و رمز آلود می آیند و ناخواسته فرضیه ای می سازد که در آن بدترین حالت های ممکن لحاظ شده است و جهنم آغاز می شود جهنمی که خود و اطرافیان در آتش آن می سوزند و کم کم کنترل از دست خارج می شود.
به هر حال، اگر شوهرتان فرد بدبینی است باید از ذهن خوانی و تفسیر و تعبیر کارهای شما دست بردارد و دلیل کارهای شما را فقط از خودتان بپرسد و همیشه به یاد داشته باشد که آدم زنده وکیل و وصی نمی خواهد.

لطفاً سطور زیر را به شوهرتان بدهید تا مطالعه نماید:
برادر گرامی!
احساسات منفی خود را با برقرار کردن ارتباط عاطفی با همسرتان فرونشانید و به این طریق بر سینه شیطان که قصد ویران کردن کاشانه شما را کرده دست رد بزنید و خشم خود را فرو بنشانید.
در روایات از معصومین (علیهم السلام) آمده است که: سوءظن و بدگمانی انسان را دچار اضطراب می کند و در مقابل آن، حُسن ظن و خوش‏بینی مایه ‏آرامش قلب و سلامت دین است؛(4) لذا اگر می خواهید اضطراب و استرس نداشته باشید و آرامش زندگی تان حفظ شود، نسبت به همه رفتارهای همسرتان حُسن ظن داشته باشید. حُسن ظن باعث راحتی قلب و آرامش روح است. در عوض بدگمانی باعث غصه می شود، ولی حُسن ظن غم و غصه ها را از بین می برد. اگر می خواهید دل تان صفا و طهارت نفس داشته باشد خوش گمان باشید و به خدا توکل کنید.
شما همسرتان را دوست دارید، ولی با سوءظن و بدگمانی که پیدا کرده اید در واقع، این عشق را از بین می برید. چون بدگمانی روی رفتار شما اثر می گذارد و آرم آرام این عشق شما را از بین می برد و در مقابل او از شما فاصله گرفته و فکر منفی شما به وقوع می پیوندد. اگر شما خوش گمان باشید و رفتارهای شایسته داشته باشید محبت همسرتان بیشتر هم می شود.

ـ برای اینکه همسرتان با شما روراست و صادق باشد، سعی کنید او را درک کرده و برای افکار و احساساتش ارزش قایل شوید. اگر حرف ها و گفته های او مطابق میل شما نیست از خود واکنش تند نشان ندهید؛ زیرا به این وسیله بذر بی اعتمادی در زندگی خود می کارید.
ـ به طور مداوم از همسرتان انتقاد نکنید و سعی نکنید مُچ او را بگیرید؛ زیرا انتقاد پیاپی و سعی در مُچ گیری باعث می شود که همسرتان از شما فاصله بگیرد.
ـ او را به درک نکردن، عدم صمیمیت و بی احساس بودن متهم نکنید؛ زیرا او درک کردن، صمیمیت و با احساس بودن را به شیوه خاص خود نشان می دهد.
ـ او را به دوست نداشتن و گریزان بودن از همسر و زندگی متهم نکنید. زیرا وی اعتقاد دارد که شریک زندگی اش را دوست دارد و از او گریزان نیست، ولی به نظرش او را متهم به چیزی می کنید که در موردش صدق نمی کند و این مسئله موجب کینه و کدورت در روابط می شود.

معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
کاوه، سعید، سوءظن میان همسران شناخت، بررسی و تحلیل سوءظن های موجود میان همسران، تهران: سخن، 1387.
باکری، سمانه و معصومه مرتضوی، سوءظن، ساری: شلفین، 1392.
حسینی ، اعظم السادات ، سوءظن و حُسن ظن به خدا و خلق در آیات و روایات، قم: جامعه القرآن الکریم، 1387.
بیگم آزرمی، معصومه، قاتل پنهان (سوءظن، بدبینی، بدگمانی)، قم: چهارده معصوم(علیهم السلام)، 1387.
یونسی، سیدجلال، مدیریت روابط زناشویی: آسیب ها و راه حل ها در روابط زناشویی، تهران: قطره، 1391.

پی نوشت ها:
1. کاوه، سعید، سوءظن میان همسران شناخت، بررسی و تحلیل سوءظن های موجود میان همسران، تهران: سخن، 1387، ص5.
2. همان، ص6.
3. همان، ص7.
4. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم‏، قم‏: دفتر تبلیغات اسلامی‏، 1366، ص253.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید