علوم قرآن و حدیث

تفاوت داستان‏ هاى قرآن با ساير داستان‏ ها چيست؟

«نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَآ أَوْحَيْنَآ إِلَيْكَ هَذَا الْقُرْءَانَ وَ إِن كُنتَ مِن قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِينَ»؛ ما با اين قرآن كه به تو وحى كرديم بهترين داستان را بر تو بازگو مى‏ كنيم، در حالى كه تو پيش از آن، از بى‏ خبران بودى.(1) تفاوت داستان‏ هاى قرآن با ساير داستان‏ ها: 1. قصّه‏ گو خداوند است: «نحن نقصّ» 2. هدف دار است: «نقصّ عليك من أنباء الرّسل ما نثبّت‏ به فؤادك»(2) 3. حقّ است، نه خيالی: «نحن نقصّ عليك نبأهم بالحقّ»(3) 4. بر اساس علم است، نه گمان: «فلنقصنّ عليهم بعلمٍ»(4)

تقسیم بندی قرآن به صورت سوره و آیه و جزء، توسط چه کسی، چه زمانی و بر چه اساسی صورت گرفته است؟

در ابتدا باید معنای آیه و سوره را بررسی نمود: آيه به چه معنا است؟ «آيه» به معناى علامت و نشانه است و در كاربرد قرآن، گاه همين معنا ملاحظه شده است؛ از اين جهت هر آيه‏ اى در قرآن، نشانه صدق و راستى آورنده آن و علامت عجز و ناتوانى مخالفان و حاكى از جدايى آن آيه از آيه ‏هاى قبل و بعد خود است. گاه از آيه به «معجزه» تعبير شده است؛ نظير آيه 145 سوره بقره. در برخى موارد، مخلوقات به نام آيات مورد توجه قرار گرفته ‏اند؛ مانند آيه 133 سوره اعراف.

چرا با وجود شأن و منزلت بسياری كه شيعه براي حضرت علی و حضرت فاطمه (عليهما السلام) قائل است، در قرآن نامی از آن ها برده نشده است، در حالی که نام حضرت مریم یا نام همسر فرعون در قرآن آمده است؟ در ثانی آیا ادله ای که برای نیامدن نام حضرت علی (علیه السلام) در قرآن ذکر شده در مورد حضرت فاطمه (سلام الله علیها) هم صدق می کند؟

الف) روش قرآن کریم در مورد معرفی افراد یکسان نیست، گاهی اوقات قرآن از افراد با نامشان یاد می کند و گاهی با عدد و گاهی با ذکر اوصاف. 1. معرفی به نام

اصحاب «رس» چه كسانی بودند و عاقبت آن ها چه شده است؟

در قرآن در دو مورد سخن از اصحاب الرسّ به میان آمده، نخست در آیه 12 سوره ق، كه از تكذیب آن ها از پیامبرشان، سخن گفته شده، دوم در آیه 38 فرقان، كه بیان گر هلاكت و عذاب شدید اصحاب رس در ردیف قوم عاد و ثمود است، كه همانند آن ها بر اثر عذاب الهى ریشه كن و نابود شدند.

در هیچ جای قرآن نیامده که نوع حیوانات و گیاهان اولیه از چه چیزی آفریده شده اند. آیا آن ها هم از گل و خاک آفریده شده اند یا از مواد دیگر؟

الیاسین چه کسانی هستند؟ اگر منظور الیاس پیامبر و قوم او هستند آن ها چه برتری داشتند؟ چرا زیارتی در کتاب مفاتیح، به نام الیاسین نیست؟

خداوند متعال در آیه 130 سوره صافات می فرماید: «سَلَامٌ عَلَى إِلْ ياسِينَ»، سلام بر الياسين.(1) تعبير به الياسين به جاى الياس يا به خاطر اين است که الياسين لغتى در واژه الياس بود، و هر دو به يک معنى است، و يا اشاره به الياس ‍ و پيروان او است که به صورت جمعى آمده است.(2)

آیا خضر (علیه السلام) پیامبر بوده است؟ آیا مانند امام زمان، حکومت خواهند کرد؟ آیا سرباز و یار امام خواهند بود و یا به عنوان پیامبر، رسالتی را بر عهده خواهند داشت؟

در قرآن مجید صریحاً نامی از خضر برده نشده است، و از رفیق یا استاد حضرت موسی تنها به عناوینی که بیانگر مقام عبودیت و علم و دانش خاص اوست یاد شده است. «فَوَجَدا عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً»؛ (در آن جا) بنده‏ اى از بندگان ما را یافتند كه رحمت (و موهبت عظیمى) از سوى خود به او داده، و علم فراوانى از نزد خود به او آموخته بودیم.(1)

آیا در صدر اسلام نیز ادعای افسانه بودن قرآن وجود داشته است؟ با توجه به آیه (انفال/31) معلوم می شود که اعراب آن دوران خوب می دانستند قرآن افسانه است، اما مسلمانان امروز این را نمی فهمند.

«وَ إِذَا تُتْلىَ‏ عَلَيْهِمْ ءَايَاتُنَا قَالُواْ قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَاذَا إِنْ هَاذَا إِلَّا أَسَطِيرُ الْأَوَّلِين‏»؛ و هنگامى كه آيات ما بر آن ها خوانده مى‏ شود، مى‏ گويند: «شنيديم (چيز مهمّى نيست) ما هم اگر بخواهيم مثل آن را مى‏ گوييم اينها همان افسانه‏ هاى پيشينيان است!» (ولى دروغ مى‏ گويند، و هرگز مثل آن را نمى ‏آورند).(1)

چرا در دو آیه شبیه به هم، یک کلمه با دو شکل متفاوت (صابئون / صابئین) نوشته شده است؟

«إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ الَّذِينَ هَادُواْ وَ الصَّابِئينَ وَ النَّصَارَى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلىَ‏ كل شىءٍ شهيدٌ»؛ مسلّماً كسانى كه ايمان آورده‏ اند، و يهود و صابئان [ستاره ‏پرستان‏] و نصارى و مجوس و مشركان، خداوند در ميان آنان روز قيامت داورى مى‏ كند (و حق را از باطل جدا مى‏ سازد) خداوند بر هر چيز گواه (و از همه چيز آگاه) است.(1)

سؤال من در باره سوره قدر و ارتباط آن با امام زمان است. اولا ثابت کنید مراد از روح در این سوره، جبرئیل نیست. ثانیا اگر جبرئیل برای پیامبر قابل دیدن بود، می تواند برای امام زمان نیز قابل دیدن باشد و حتی می تواند وحی محسوب شود. آیا چنین است؟

در ابتدا به برخی از موارد استعمال روح در قرآن اشاره می شود: ـ گاهى به معنى روح مقدسى است كه پيامبران را در انجام رسالتشان تقويت مى ‏كرده: «وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ»؛ ما دلائل روشن در اختيار عيسى بن مريم قرار داديم و او را با روح القدس تقويت نموديم.(1)