صابئین یا صابئون؟

چرا در دو آیه شبیه به هم، یک کلمه با دو شکل متفاوت (صابئون / صابئین) نوشته شده است؟
«إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ الَّذِينَ هَادُواْ وَ الصَّابِئينَ وَ النَّصَارَى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ إِنَّ اللَّهَ يَفْصِلُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ عَلىَ‏ كل شىءٍ شهيدٌ»؛ مسلّماً كسانى كه ايمان آورده‏ اند، و يهود و صابئان [ستاره ‏پرستان‏] و نصارى و مجوس و مشركان، خداوند در ميان آنان روز قيامت داورى مى‏ كند (و حق را از باطل جدا مى‏ سازد) خداوند بر هر چيز گواه (و از همه چيز آگاه) است.(1) «إِنَّ الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ الَّذِينَ هَادُواْ وَ الصَّابِئونَ وَ النَّصَارَى‏ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَا هُمْ يحزَنُونَ»؛ آن ها كه ايمان آورده‏ اند، و يهود و صابئان و مسيحيان، هر گاه به خداوند يگانه و روز جزا، ايمان بياورند، و عمل صالح انجام دهند، نه ترسى بر آنهاست، و نه غمگين خواهند شد.(2) بیان ادبی: «الصَّابِئِينَ» در آیه 17 سوره مبارکه "حج"، به جهت این که اسم «إن» قرار گرفته (عطف بر اسم إن) منصوب است، و نصب آن با یاء است زیرا جمع مذکر سالم است. «الصَّابِئونَ» در آیه 69 سوره مبارکه "مائده"، به جهت مبتدا بودن، مرفوع است. "صابئون" مبتدا است و خبر آن محذوف است، و تقدیر آن، چنین است: إن الذين آمنوا و الذين هادوا و النصارى حكمهم كذا، و الصابئون كذلك.(3)

________

(1) حج، 17.

(2) مائده، 69.

(3) دعاس ـ حميدان ـ قاسم‏، إعراب القرآن الكريم، ج ‏1، ص 268 و ج ‏2، ص 306؛ ؛ درويش محيى الدين‏، إعراب القرآن و بيانه، ج ‏2، ص 527.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید