غیرت زن و غیرت مرد

مفهوم این سخن حضرت علی (ع) چیست؟
غیرت مردان از ایمان و غیرت زن ناشی از کفر است[1].
2. ایا نوع پوشش را هم شامل میشود؟
3. آیا زن نسبت به ازدواج دوم مرد میتواند غیرت به خرج بدهد؟

برای رسیدن به جواب باید دو مرحله را طی کرد :
الف : توضیح فرمایش حضرت علی (ع).
ب : مشخص کردن مصادیق این فرمایش.
و اما مرحله اول : ابتدا باید کلمات بکار رفته در این عبارت را معنی کنیم :
1. زن و مرد که معنایش واضح است.
2. کفر و ایمان؛ که خود در دو بخش مورد توجه قرار میگیرد، یکی ایمان و کفر عقیدتی و دیگری ایمان و کفر عملی. به نظر می اید در این تعبییر کفر و ایمان عملی مورد توجه است هر چند ممکن است در برخی موارد به کفر عقیدتی برگردد. و معیارش اطاعت و یا مخالفت با رهنمودهای خداوند متعال است.
3. غیرت : معنای دقیقش این است : اجازه ندادن به شریک شدن دیگری در انچه که اختصاص به شخص دارد[2]. مثلا خداوند غیور است یعنی اجازه شراکت در انچه که مخصوص به اوست نمیدهد.
پس معنای این عبارت این میشود : اگر مردی اجازه ندهد که دیگری در انچه که مخصوص اوست (یعنی زنش) با او شریک شود نشانه ایمانش است. زیرا مطابق رهنمود الهی است. و اگر زنی اجازه ندهد زن دیگر در آنچه مخصوص اوست (یعنی شوهرش ) با اوشریک شود، نشانه کفر است چون مخالف رهنمود الهی است.
با این توضیح مشخص میشود که در مورد حجاب و نوع پوشش نیز چنانچه رفتار ما و یا اعمال نظر ما مطابق خواست الهی باشد روشمان درست و الا نادرست است. و اینکه میگویند مرد با غیرت اجازه بد حجابی یا بی حجابی به زنش نمیدهد به این جهت است که نبود یا بد بودن حجاب زمینه را برای شراکت دیگران در انچه مخصوص این مرد است فراهم میکند.
دو نکته :
1. در بسیاری از روایات غیرت امری پسندیده شمرده شده و آن را یکی از ویژگیهای مومن معرفی کرده اند، بر همین اساس در برخی روایات اشاره شده است که این واکنش زنان در اصل غیرت نیست بلکه ریشه درحسادت دارد[3].
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَیْسَ الْغَیْرَةُ إِلَّا لِلرِّجَالِ وَ أَمَّا النِّسَاءُ فَإِنَّمَا ذَلِكَ مِنْهُنَّ حَسَدٌ وَ الْغَیْرَةُ لِلرِّجَالِ وَ لِذَلِكَ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَى النِّسَاءِ إِلَّا زَوْجَهَا وَ أَحَلَّ لِلرِّجَالِ أَرْبَعاً وَ إِنَّ اللَّهَ أَكْرَمُ أَنْ یَبْتَلِیَهُنَّ بِالْغَیْرَةِ وَ یُحِلَّ لِلرِّجَالِ مَعَهَا ثَلَاثاً
1. امام صادق علیه السلام:
غیرت ورزی روا نیست مگر برای مردان و در مورد زنان در حقیقت حسادت است و به همین دلیل خداوند زنان را بر غیر شوهرشان حرام كرده است ولی بر مردان چهار زن را حلال نموده است. و خداوند كریمتر از آن است كه از سویی به زن غیرت بدهد و از سوی دیگر برای مرد سه زن دیگر را علاوه بر آن زن حلال كند![4]

2. هرچند خداوند متعال در این موارد غیرت به خرج دادن از زنان را اجازه نداده است ولی درعین حال شرایط سختی برای ازدواج مجدد لحاظ نموده و عدم توان بر رعایت عدالت را مانع آن قرار داده است[5].

سوال : اگر مردی عدالت را رعایت نکند آیا زن میتواند غیرت به خرج دهد؟

جواب:
باید دقت داشته باشیم : در اینجا رعایت عدالت وظیفه مرد است و مخالفت نکردن با دستور خداوند متعال وظیفه زن. بنابراین عمل نکردن مرد به وظیفه اش دلیل مناسبی برای مخالفت زن با رهنمود خداوند متعال نیست.
توجه داشته باشیم اینکه یک زن باید برای حفظ زندگیش تلاش کند و خصوصا در مواردی که (با توجه با شناختی که از همسرش دارد) میداند ازدواج مجدد همسرش باعث ویرانی هر دو زندگی میشود؛ عقلا و شرعا باید تمام تلاشش را برای جلوگیری از آن بکار بگیرد. ولی صحبت در منشا این تلاش است؛ آیا با حکم خدا مخالفت میکند؟ ایا صرفا حسادت بخرج میدهد؟ یا اینکه برای نجات خود و همسرش تلاش میکند.

سوال : چرا برای مرد اسمش غیرت است ولی برای زن اسمش حسادت با اینکه غیرت مثبت و حسادت منفی است؟

جواب :
با توجه به تعریفی که از غیرت و حسادت ارائه شد معلوم میشود چون در اینجا مخالفت زن در واقع مخالفت با رهنمود الهی است پس خود به خود منفی است.

توجه داشته باشیم سوء استفاده از قوانین و حتی هنجارهای حاکم بر یک جامعه اعم از الهی و غیر الهی قدمتی به درازای تاریخ دارد. اینکه عده ای از افراد آموزه های دینی و از جمله بحث ازدواج مجدد را دست مایه ای برای رسیدن به اهداف نادرست خود میدانند، نباید به حساب دین گذاشته شود.
دین همانطور که ازدواج مجدد را در موارد خاص تجویز کرده است در مقابل شرایطی را برای ان لحاظ کرده است که هر مومن حقیقی باید رعایت کند و الا عملش مورد خواست و رضایت خداوند متعال نخواهد بود.

[1]- نهج البلاغه / کلمات قصار/ شماره 119.

[2] - طریحی فخرالدین / مجمع البحرین / ج3 / ص 432/ نشر 1375/ تهران.

[3] - کلینی ، محمد بن یعقوب / اصول کافی / ج5 / باب غیرت زنان.

[4] - همان حدیث شماره یک.

[5] - سوره نساء(4) آیه3.
لينك بحث اصلي :
http://www.askquran.ir/showthread.php?t=23810&page=3