آخرالزمان و تربیت خانواده
یک خانواده در آخر الزمان می تواند تحت تاثیر چه عواملی فاسد شود؟
آخرالزمان معانی نسبی و متعددی دارد که یکی از آن ها دوره پیشا ظهور است که به عنوان بدترین دوران ها معرفی شده است.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می فرمایند:
«تَاسِعُهُمْ قَائِمُهُمْ قَائِمُ أَئِمَّتِي يَمْلَؤُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا؛ نهمین فرزند از فرزندان حسین(علیه السلام) قائم است که زمین را پر از عدل و داد می کند چنان که پر از ظلم و جور شده بود.»(1)
به هر حال گذشته از این که زمان حاضر قابل انطباق بر آخر الزمان هست یا نه عواملی را میتوان برای فساد در خانواده های امروزی بر شمرد:
توسعه امکانات مادی و ابزار دسترسی به گناه
فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث شده است محدودیت هایی که در فضای حقیقی وجود دارد در فضای مجازی برداشته شود و امکان حضور در محیط های مختلف و ارتباط با افراد مختلف و حتی بیگانه فراهم شود. حضور و ارتباطی که افراد می توانند بدون هیچ تعهد و مسئولیتی وارد آن شوند و حتی هویت خود را نیز مخفی نگاه دارند. طبیعی است چنین فضایی میتواند بستر خروج وقت و بی وقت اعضای خانواده را از فضای صمیمی و امن خانواده فراهم سازد. شبکه های ماهواره ای، سایت های اینترنتی و شبکه های اجتماعی که با اهداف و اغراض مختلف در صدد افزایش مخاطبین خود هستند می تواند نگرش و رفتار فرد را در راستای مقاصد خود تغییر دهد.
کمرنگ شدن نقش تربیتی والدین و تنزل جایگاه آنها
احترام و احسان فرزندان به والدین و تاثیر تربیتی والدین بر فرزندان رابطه ای دو سویه دارد. بنابراین شکسته شدن حریم والدین در خانواده نقش تربیتی آن ها را به شدت کاهش می دهد. تا آن جا که در روایتی حضرت رضا (علیه السلام) می فرماید:
«حَرَّمَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عُقُوقَ الْوَالِدَيْنِ لِمَا فِيهِ مِنَ ... الزُّهْدِ مِنَ الْوَالِدَيْنِ فِي الْوَلَدِ وَ تَرْكِ التَّرْبِيَةِ لِعِلَّةِ تَرْكِ الْوَلَدِ بِرَّهُمَا؛ خداوند ناراضى كردن پدر و مادر را حرام فرموده براى اين كه باعث می شود پدر و مادر رغبتى به فرزند پیدا نکنند و در تربيت او تلاشی نشان ندهند چون اميدى به نيكوئى او در عوض ندارند.»(2)
چشم و هم چشمی، تجمل گرایی و اسراف
اگرچه آمار دقیقی از سهم چشم و هم چشمی در طلاق و سایر آسیب های خانواده در دست نیست اما آن چه مسلم است این است که سهم قابل توجهی حداقل در کشور ما دارد. اگر در گذشته اطلاع از زندگی دیگران مستلزم رفت و آمد به منزل آن ها را داشت اکنون و به واسطه توسعه شبکه های اجتماعی با صرف کمترین وقت و هزینه می توان زندگی خود را به نمایش گذاشت و یا نمایش زندگی دیگران را تماشا کرد. نمایشی که معمولا به سمت داشته ها و دارایی ها سوق پیدا می کند. مراسم عروسی، سفره های میهمانی، جهیزیه، اتومبیل، سفرهای تفریحی و ... نمونه هایی از داستان های فضای مجازی است. چنین فضایی با ایجاد یک جو رقابتی کاذب باعث ترس و تاخیر در ازدواج، افزایش احساس نارضایتی از زندگی، افزایش حسرت و حرص و .... می شود.
بی غیرتی و غیرت بیجا
ارتباط بی غیرتی با فساد کاملا روشن است اما غیرت زیادی و بیجا هم رابطه مستقیمی با فساد دارد. فساد و غیرت بیجا رابطه طرفینی دارند. به این معنا که رواج فساد باعث بی اعتمادی و بدبینی همسران نسبت به همدیگر میشود و از طرف دیگر غیرت و حساسیت بیجا نسبت به همسر خودکنترلی و احساس ارزشمندی و پاکی او را خدشه دار میکند و به آلودگی نزدیک می نماید. امیر المومنین (علیه السلام) می فرماید:
«إِيَّاكَ وَ التَّغَايُرَ فِي غَيْرِ مَوْضِعِ الْغَيْرَةِ فَإِنَّ ذَلِكَ يَدْعُو الصَّحِيحَةَ مِنْهُنَّ إِلَى السَّقَمِ وَ لَكِنْ أَحْكِمْ أَمْرَهُنَّ فَإِنْ رَأَيْتَ عَيْباً فَعَجِّلِ النَّكِيرَ عَلَى الصَّغِيرِ وَ الْكَبِيرِ فَإِنْ تَعَيَّنْتَ مِنْهُنَّ الرَّيْبَ فَيُعَظَّمُ الذَّنْبُ وَ يُهَوَّنُ الْعَتْب؛ مبادا غيرت بيجا نشان دهى كه زن درست را هم به نادرستى كشد، محكم كارى كن (تا از آنها مطمئن باشى) اگر گناهى ديدى زودتر اعتراض كن چه كوچك باشد يا بزرگ، و كيفر مكن تا گناه را بزرگ و سرزنش را كوچك كنى (تا ممكن است در جلوگيرى از گناه بايد از سرزنش و اعتراض و پرخاش استفاده كرد نه كيفر و مجازات، و گر نه در هر خطا و اشتباهى بايد به عقوبت پرداخت و ديگر ملامت و نكوهش سود نخواهد داد).»(3)
اعتیاد به مواد مخدر
از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده است که می فرمایند:
«سَيَأْتِي زَمَانٌ عَلَى أُمَّتِي يَأْكُلُونَ شَيْئاً اسْمُهُ الْبَنْجُ أَنَا بَرِيءٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ بَرِيئُونَ مِنِّي؛ زمانی بر امت من می رسد که برخی از آن ها ماده ای را به نام بنگ به مصرف می رسانند. من از آن ها بیزار و آن ها از من بیزار اند.»(4)
حشیش یکی از انواع مواد مخدر است که در این روایت مورد اشاره قرار گرفته است. در برخی از روایات مواد مخدر هم ردیف مشروبات الکلی و یا حتی شنیع تر از آن معرفی شده است. امتیاز انسان نسبت به سایر موجودات به داشته هایی همچون عقل و اختیار است که مواد مخدر آن را از بین می برد.
رشد سرگرمی های مجازی
یکی از عوامل رواج فردگرایی در خانواده، بازی ها و سرگرمی های مجازی است. این بازی ها می توانند فرد را تا ساعت ها در کنج خلوت فرو برند. در این نوع بازی ها فرد، نیازی به هم بازی احساس نمی کند. چراکه برنامه های هوشمند نقش حریف و یا هم بازی را برای شما بازی می کنند. گسست عاطفی در میان اعضای خانواده نقش حمایتی آن ها را نسبت به یکدیگر کاهش میدهد و باعث میشود نیازهای عاطفی فرد در محیط خانواده بدون پاسخ بماند.
پی نوشت ها:
1. مجلسی، محمد باقر(1110ق)، بحار الانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ج36، ص246.
2. ابن بابويه، محمد بن على(381 ق)، من لایحضره الفقیه، مصحح: غفارى، على اكبر، قم، جامعه مدرسین، ج3، ص565.
3. کلینی، محمد بن یعقوب(329 ق)الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج5، ص537.
4. نوري، حسين، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، موسسه آل البيت، ج17، ص85.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید
