عقاید

پرسش:
آیا ادای شهادتین به هنگام مرگ برای مخالفین اهل بیت (علیهم السلام) نشانه رستگاری آنان پس از مرگ است، چنانکه در روایت آمده هر کس به هنگام مرگ شهادتین را ادا نماید وارد بهشت می شود؟

آیا خدا راضی است؟ اگر بگویید از چیزی یا از کسی، یعنی چیزی و یا کسی بر خدا تاثیر می گذارد و باعث تغییر خدا می شود، در حالی که خدا را تغییر نباشد؟

برای پاسخ به پرسش حاضر، توجه شما را به چند نکته جلب می کنیم:

آیا خدا حجم بی نهایت دارد یا بدون حجم است؟ آیا خدا جرم و انرژی دارد؟ آیا خدا همه جا را پر کرده یا مکان ها خالی از اوست یا اصلا هیچ جا نیست؟ آیا خدا یک ذهن است و همه چیز فکر اوست یعنی عالم و هر آن چه در آن است، برای او یک شیء ذهنی است؟ آیا خدا قدرت است یا قدرت دارد؟ اگر قدرت نباشد نیازمند قدرت است؟ آیا خدا حجم بی نهایت دارد ولی بُعد ندارد یعنی ساختار ندارد؟

پرسش حاضر دربردارنده چندین بخش است که به صورت مختصر به هر یک از آن ها می پردازیم:

در این زمانه بخشی از جوانان جامعه ما متاسفانه بنا به دلایلی کل اسلام و یا بخشی از آن و حتی خدا را با زبان یا با عمل انکار می کنند. آیا می توان این جوانان را که عموما پایه های اعتقادی شان از ابتدا محکم بنا نشده و تحت تاثیر شبهات و تهاجم های فرهنگی دشمن و فشارهای اقتصادی قرار دارند مرتد دانست؟ آیا این ها نجس هستند؟

ببینید انکار خدا یا ضروریات دین، از سوی کسی که قبلا مسلمان بوده است ارتداد است، اما در این خصوص باید به دو نکته توجه داشت:

نکته اول: شک و تردید و دچار شدن به شبهات و تحقیق و دنبال جواب بودن هرگز به معنای ارتداد نیست.

گفته می شود امام رضا(علیه السلام) به اجبار به خراسان سفر نموده، و به اجبار ولایت عهدی مامون را پذیرفتند؛ سوال: امام رضا(علیه السلام) چگونه این شروط پذیرش ولایتعهدی را به همه مردم مسلمان خصوصا شیعیان رساندند تا قضاوت نادرستی در مورد ایشان صورت نگیرد و کارهای مامون به پای حضرت(علیه السلام) نوشته نشود؟ و ثانیا وقتی حضرت در کاخ مامون و در واقع در زندانی محترمانه، زندگی می کردند و قطعا زیر نظر دقیق دستگاه حکومت بودند، چگونه شیعیانشان را هدایت می کردند؟

شنیدم برخی از داروینیستها منشا دین را بر اساس نظریه تکامل توضیح می دهند و دین را محصول طبیعت می دانند. ظاهرا نتیجه منطقی نظریه «داروین» را این می دانند که دین اعتبار ندارد. لطفا این دیدگاه را نقد و بررسی کنید.

ابتدا نظریه تکامل و روانشناسی تکاملی را توضیح می دهیم و سپس به نقد این دیدگاه می پردازیم.

چرا باید ما بی چون و چرا از مراجع تقلید کرده، و بدون این که تفکر کنیم، هر چه مراجع می گویند را بپذیریم؟ آیا نباید وقتی که نمی دانیم دلیل فتوای مرجع تقلید ما چیست از مراجع دلیل فتوا را بپرسیم تا با آگاهی از آن فتوا پیروی کنیم؟ آیا برخی از احکام خداوند آنقدر گنگ است که نشود به مردم عادی دلیل فتوا را گفت؟
آیا نباید فتواهای مراجع را همراه با دلیل جمع آوری کنیم و با دلیل منطقی به فتوایی که درست تر است عمل کنیم؟ آیا این درست که از مرجع خودمان پیروی کنیم در حالی که می دانیم فتوای مرجعی دیگر از فتوای مرجع ما بهتر است؟

با توجه به این که تبیین وضو در سوره مائده نازل شده، مسلمانان قبل از نزول این آیه چگونه نماز می گزاردند؟

بر اساس روایات فریقین سوره «مائده» آخرین سوره ای است که بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شده است. بر این اساس احکام آن قابل نسخ نبوده؛ بلکه ناسخ احکام قبل از خود می باشد.(1)
کیفیت انجام وضو نیز از احکامی است که تبیین آن در سوره مائده نازل شده است؛ چنین امری خود بیانگر آن است که این تبیین قابل نسخ نبوده و از آن جا که در روایات نقل شده از سوی اهل سنت، اختلاف بیان در کیفیت انجام وضو است می بایست این اخبار به این آیه عرضه شوند.

«داوکینز» نشان می دهد که نظریه تکامل برهان نظم را رد می کند و به همین جهت خدا و خالق بودن خدا را قبول ندارد. به نظر «داوکینز» وضعیت فعلی معلول انتخاب طبیعی است و بهش ساعت‌ساز نابینا می گوید. انتخاب طبیعی، آن موجودی که بهتر هست را حفظ می کند و خودش را با طبیعت منطبق تر می کند و به همین جهت، به هوش و حیات و نظم موجود در زندگی رسیدیم. به نظر شما این حرف داوکینز خدا را نفی می کند یا نه؟ چرا؟

با ارائه نکاتی به این پرسش پاسخ می دهیم. ابتدا نظریه تکامل و قرائت الحادی «داوکینز» را توضیح می دهیم و سپس به نقد این دیدگاه می پردازیم.

لطفا در باره تجرد نفس انسان و ادله عقلی و قرآنی آن توضیح بفرمایید. مثلا یکی از استدلال ها این است که نفس وحدت دارد و به همین خاطر، مجرد هست. آیا اگر نفس مادی باشد نمی تواند واحد باشد؟

ادله مختلفی در این زمینه بیان شده است که در ادامه، در دو بخش به بررسی ادله عقلی و قرآنی آن می پردازیم:

بخش اول: ادله عقلی تجرد نفس انسان
در زمینه اثبات تجرد نفس انسان و تمایزش از بدن، ادله عقلی مختلفی بیان شده است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم: