اخلاقی

پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله ماه مبارك رمضان را ماه توبه و انابه مى داند و مى فرمايد:
«وَ هُوَ شَهْرُ الإنابَةِ»

انابه يعنى چه؟ با توجه به اين كه انابه هم خودش معانى متعددى دارد، ولى در اين زمينه انابه يعنى پيوسته، پى در پى، با قدم عبادت و طاعت به جانب خدا حركت كردن.

بی شک گناه و معصیت مثل دیگر امور ممکن، عللى دارد که تا آنها را نشناسیم و هر یک از آنها را با روشى مناسب از میان نبریم، به ترک گناه موفق نخواهیم شد، لذا باید در مرحله‏ اول همت‏ خود را در شناسایى عوامل گناه مصروف بداریم و بعد با روشى درخور، به رفع هر یک از آنها بپردازیم تا کم کم بتوانیم خود را از چنگال گناهان برهانیم.

اما چرا شخص مسلمان و مؤمن تن به معصیت مى‌‏دهد؟
چند امر است که هر کدام از آنها در صدور گناه دخیل هستند که عبارتند از:
۱. عدم ایمان یا ضعف آن به مبدا و معاد و تبعات اعمال
۲. غفلت
۳. ضعف اراده در مقابل کوران غرایز و شهوات

انسان به طور فطری و ذاتی به دنبال جلب منفعت و دفع مضرت است. یعنی حتی کسی که به خودکشی فکر می کند، به خاطر رسیدن به یک منفعت و راحتیِ بیشتر است.
اما با توجه به اینکه خودکشی نوعی قتل نفس محسوب شده و از بزرگترین گناهان است و امکان توبه از این گناه وجود ندارد، (به این دلیل که انسان دیگر زنده نیست تا بتواند توبه کند) می توان با قطعیت اظهار داشت که بعد از خودکشی راحتی و آرامشی در کار نیست!

پرسش:

به مال و وسایل بقیه حسادت می‌کنم. چه کار کنم؟

پاسخ:

برای درمان بیماری‌های جسمی و روحی، قدم نخست شناخت بیماری است که بحمدالله شما این قدم را به خوبی برداشته‌اید و به ضعف اخلاقی و بیماری قلبی خود که حسادت است، اعتراف و اذعان دارید.

پرسش:

در زندگی خیلی چیزها شانسی اتفاق می‌افته، دلیلی برای غیر واقعی بودن شانس هست؟

پاسخ:

 تعابیری مثل شانش و تصادف، معانی مختلفی دارند و به شکل‌های مختلفی در زندگی روزانه به کار بسته می‌شوند. مثلاً وقتی کسی گنجی را پیدا می‌کند یا در قرعه‌کشی برنده می‌شود، می‌گوییم شانسی برنده شده و آدم خوش‌شانسی است. یا وقتی در زلزله فقط خانه‌یکی از همسایه‌ها آسیب می‌بیند یا در تصادف فقط یکی از عابران می‌میرد، می‌گوییم فلانی بدشانس بوده است.

پرسش:

یکی از تعارضات پنهانی اسلام، محور قرار دادن هم‌زمان «خود»، «دیگری» و «خدا» است! هم باید به دنبال بهشت و پاداش بود (خودمحوری)، هم باید به دیگران توجه داشت و مثلاً بخشی از پول را به‌عنوان صدقه و خمس و زکات به آن‌ها داد (دیگرمحوری) و هم باید در همه کارها نیت الهی را در نظر گرفت (خدامحوری)! در فلسفه اخلاق روشن‌شده که این سه اصل باهم متعارض‌اند و عجیب اینجاست که خدای اسلام می‌خواهد آن‌ها را باهم جمع کند!

پاسخ:

ماههای قمری عبارت‌اند از: 

محرم، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی، جمادی الاول، جمادی الثانی، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیقعده و ذیحجه.

از این دوازده ماه، چهار ماه رجب، ، ذیقعده و ذیحجه، محرم ماه‌های حرام شناخته می‌شوند که هر گونه جنگ و نبرد در آنها حرام شمرده شده است. سه ماه پشت سر هم و یک ماه (رجب) جدا از بقیه است.بنابراين ماه صفر از ماههاي حرام نمي باشد.

قرآن کریم در آیه ۳۶ سوره توبه صراحتا به حرمت ماه‌های حرام حکم داده است.

امّا اينكه حرمت این چهار ماه از چه زمانی آغاز شده است، برخی گفته ‏اند:
حرمت این ماه‏ها از شریعت حضرت ابراهیم(علیه السلام) است.(۱)

پرسش:

لیلة الرغائب شب رسیدن به آرزوها است؟

پاسخ:

اولین شب جمعه از ماه عظیم رجب را «لَیلَةُ الرَّغائِب» گویند كه شبی با ارزش و با عظمت است و از دو جهت دارای اهمیت است:

۱. از این جهت كه شب جمعه، خود دارای ویژگی و ارزش خاصی است و اعمال عبادی فراوانی در آن وارد شده و زمانِ عبادت و مناجات و عرض حاجات با قاضی الحاجات است.

۲. ماه رجب ماه خدا و هنگام عبادت و دعا و استغفار است و رحمت الهی در این ماه در حال ریزش و نزول است. پس لیلة الرغاب شرافت و ارزش شب جمعه و ماه رجب هر دو را در خود جمع نموده پس ارزشی دو چندان دارد.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در یکی از جلسات درس اخلاق خود درباره فضیلت استغفار در ماه رجب و فراهم کردن موجبات استجابت دعا بیان داشتند:

ماه رجب, ماه استغفار است. وجود مبارك پيغمبر(عليه و علي آله آلاف التحيّة و الثناء) فرمودند: خودتان را با استغفار معطّر كنيد «تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّكم روائحُ الذنوب». بوي بد گناه شما را رسوا نكند يك وقت مي‌بيند انسان كاري مي‌كند، حرفي مي‌زند، جايي مي‌رود، چيزي مي‌نويسد یا چيزي امضا مي‌كند كه آبرويش ريخته است لذا فرمود: «تعطّروا بالإستغفار لا تفضحنّكم روائح الذنوب»

پرسش:

اعمال و فضیلت‌های ماه رجب چیست؟ چه مناسبت‌هایی در این ماه قرار دارد؟

پاسخ:

فضیلت و اعمال ماه رجب
ماه رجب ازجمله ایامی است که ائمه اطهار علیهم‌السلام در خصوص فضیلت آن و اعمالی که در این ماه از ثواب خاصی دارند، مطالبی را بیان نمودند .
مقدمه:
خداوند متعال برای برخی از ایام فضیلت خاصی قرار داده است؛ ماه رجب ازجمله ایامی است که ائمه اطهار علیهم‌السلام در خصوص فضیلت آن و اعمالی که در این ماه از ثواب خاصی دارند، مطالبی را بیان نمودند که به گوشه‌ای از این روایات اشاره می‌گردد: