علوم قرآن و حدیث

پرسش: از کجا باید معتبر بودن یک حدیث را تشخیص دهیم؟ آیا درست است که امام صادق فرمودند نبودن دختر یا خواهر در خانه موجب راحتی و آسایش است؟پاسخ:

۱. در پاسخ سؤال بخش اول که مطرح کردید باید به چند نکته دقت کرد. بررسی اعتبار و فهم مقصود یک حدیث، به تخصص ‌های مختلفی نیازمند است، مانند تسلط به زبان عربی و قواعد آن، اطلاع از مسائل تاریخی دوران صدور روایات، سندشناسی، منبع شناسی و ...

پیشنهاد می‌ شود افرادی که این تخصص ‌ها را ندارند و یا فرصت یادگیری آن را به‌ صورت طبیعی نداشته‌ اند، به مقالات و کتاب ‌هایی که در شرح و تفسیر کلمات اهل‌بیت (علیهم ‌السلام) پرداخته ‌اند مراجعه کنند.

پرسش: آیا با عطسه کردن شیطان فرار می‌کنه؟

پاسخ:

چنین مطلبی در روایات وجود ندارد، اما در روایتی امام رضا (علیه السلام) می ‌فرمایند:

«مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ سَمِعْتُ اَلرِّضَا (عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) یَقُولُ: اَلتَّثَاؤُبُ مِنَ اَلشَّیْطَانِ وَ اَلْعَطْسَهُ مِنَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»(۱)

«احمد بن محمد بن ابی نصر» گوید: از حضرت رضا (علیه السّلام) شنیدم که می ‌فرمود: دهن دره از شیطان است و عطسه از خدای (عزّوجلّ) است.

گفته های کلینی و بخاری و ... که حدیث خوانده می شود، به جهت نقل قول بودن محل توجه است. به همین دلیل بخش هایی که در کتابهای حدیثی به عنوان گفتار شخصی نویسنده و غیر از نقل قول است، از حیث اعتبار و درجه ارزش، با بخش هایی که به عنوان حدیث نقل شده بسیار متفاوت است. بنابراین این گونه تعابیر برای اشاره به حدیث یک نوع مغالطه یا شیطنت است.

البته ممکن است مطالبی جعلی و غیر واقعی در لا به لای احادیث راه یافته باشد، اما

در جامعه ما بعضی از افراد معتقدند که پس از اینکه فردی عطسه کرد نباید کاری انجام داد و در انجام امور مختلف به ویژه انجام تصمیمی که تقریبا در همان اوقات گرفته شده است، باید کمی صبر کرد.آیا چنین چیزی در دستورهای دینی داریم ؟ متاسفانه برخی افکار و عملکردها در ميان مردم رواج پیدا کرده که نه پايه ديني دارد و نه مايه علمي و جز خرافات نام دیگری نمی توان بر آن نهاد . يكي از آن ها در مورد عطسه كردن است. بعضی‌ها پس از یك عطسه از لفظ «صبر آمد» استفاده می‌كنند و بعضاً كار خود را به تعویق می‌اندازند، كفش‌های خود را لنگه‌ به لنگه می‌پوشند یا در كفش‌های خود نمك می‌ریزند!

تالیف کتابهای حدیثی دوره های مختلفی را گذرانده است و علیرغم آنکه چرخه ایجاد حدیث در اصل متوقف شده است، مدام کتابهای حدیثی جدیدی نوشته می شود. که یکی از مهم ترین تفاوت های کتابهای حدیثی، انگیزه های نویسندگان است که سبب گزینش و چینش خاصی بین احادیث می شود.

چرا قرآن به تفسیر احتیاج دارد؟

هیچ شكی نیست كه قرآن كریم برای توده مردم نازل شده تا آنها را به سمت كمالات متعالی و قرب الی الله رهنمون باشد
«وَ مَا هِىَ إِلَّا ذِكْرَى‏ لِلْبَشَرِ؛[مدثر/۳۱] و آن، جز تذكّری برای انسان‌ها نمی‌باشد»

و از این رو آیات زیادی در قرآن انسان را به تدبّر و تعقّل در قرآن بدون هیچ قیدی كه آن را مختص به افراد خاص كند، فرامی‌خواند. مانند:
«أَ فَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ أَمْ عَلىَ‏ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا؛[محمد/۲۴] آیا آنها در قرآن تدبر نمی‌كنند یا بر دلهاشان قفل نهاده شده است؟»

آیا تفال زدن به قرآن کار درستی هست؟

قبل از هر چیز باید کلیاتی درباره تفال بدانیم. در تفسیر نمونه درباره تفال این گونه توضیح می دهد:

کدام آیه قرآن درباره حجاب است؟

دو آیه قرآن به صورت صریح بحث حجاب را مطرح کرده اند. آیه ۳۱ سوره نور و آیه ۵۹ سوره احزاب به طور صریح به این بحث پرداخته اند:

چرا بسیاری از احکام، داستان ها، اعتقادات و ... قرآن مثل تورات است، آیا قرآن کپی برداری از کتب قدیمی نیست؟

از منظر قرآن دین یکی بیش نیست و اگر هم اختلافی در بین مردم نسبت به دین دیده می شود، به خاطر سرکشی و تمرد عده ای در پذیرش حق است:

چرا قرآن به تفسیر احتیاج دارد؟

هیچ شكی نیست كه قرآن كریم برای توده مردم نازل شده تا آنها را به سمت كمالات متعالی و قرب الی الله رهنمون باشد
«وَ مَا هِىَ إِلَّا ذِكْرَى‏ لِلْبَشَرِ؛[مدثر/۳۱] و آن، جز تذكّری برای انسان‌ها نمی‌باشد»

و از این رو آیات زیادی در قرآن انسان را به تدبّر و تعقّل در قرآن بدون هیچ قیدی كه آن را مختص به افراد خاص كند، فرامی‌خواند. مانند:
«أَ فَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْءَانَ أَمْ عَلىَ‏ قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا؛[محمد/۲۴] آیا آنها در قرآن تدبر نمی‌كنند یا بر دلهاشان قفل نهاده شده است؟»