مختار بودن انسان
سوالم درباره علم خدا و اختیار انسان هست. دین از طرفی از اختیار دفاع میکند و از طرف دیگر از علم خدا به اعمالی که قرار است اختیاری انجامش بدیم و هنوز مشخص نیست چی هستند. سوالم این است که چطوری چنین چیزی ممکن هست؟ یکی از پاسخ هایی که میدهند، علم استاد به نمره شاگرد هست که تاثیری در نمره ندارد. میخواستم درباره این مثال هم بحث کنیم چون قیاس علم خدا به علم معلم، قیاس مع الفارق هست!
برای فهم معنای علم پیشینی و قضا و قدر خداوند باید به این نکات توجه بفرمایید که:
دلیلی در دین داریم که خدا به فعل اختیاریِ من قبل از وقوعش علم دارد یا نه؟ شاید اصلا علم پیشینی به فعل اختیاری انسان محال هست و به همین خاطر ایرادی ندارد خدا به آن علم پیشینی نداشته باشد و لطمه ای به علم مطلقش وارد نمی شود (شبیه به قدرت مطلق خدا و انجام نشدن محالات).
در متون دینی، درباره این که خداوند (و حتی اولیای الهی به اذن خدا) واجد علم پیشینی نسبت به افعال اختیاری آدمی است، شواهدی وجود دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
