«جعفر» نام رود بهشتی

امام صادق (علیه السلام) در باره علت نامگذاری شدن به نام «جعفر»، می فرمایند: «پدرم مرا از روی علم و آگاهی، جعفر نام نهاده است؛ زیرا جعفر نام رودی در بهشت است.»
کدام رود منظور امام بوده است؟

«جعفر» از نظر لغوی به معنای رود و نهر بزرگ و وسیع و نیز به معنای رود و نهر کوچک آمده است.(1)

لذا یکی از معانی لغوی «جعفر»، رود و نهر است.

در نقل های روایی داریم که «جعفر»، نام رود و نهری در بهشت است:

«إِنَّ جَعْفَراً نَهَرٌ فِي‏ الْجَنَّةِ»(2)
«أَنَّهُ اسْمٌ لِنَهَرٍ فِي الْجَنَّةِ»(3)

لذا با استناد به این روایات ـ فارغ از بررسی سندی و اتصال راویان این روایات به معصوم ـ و بر فرض صحت صدور، مشخص می شود «جعفر» نهر و رودی در بهشت است.

اما این که «جعفر» کدام نهر و رود بهشتی است و یا در چه مقام و رتبه ای قرار دارد و دارای چه ویژگی هایی است، باید گفت نمی دانیم؛ زیرا بهشت از عالَم ماوراء این عالم طبیعی است و برای آگاهی و اطلاع از آن برای بشر راهی نیست مگر از طریق روایات و این که آگاهان از غیب (معصومین علیهم السلام) چیزی در این زمینه فرموده باشند؛ و در این خصوص، مطلبی بیان نشده و فقط به این که «جعفر» نام رودی در بهشت است اشاره شده است.

نکته:
بله قرآن کریم در وصف بهشت، چهار نهر اصلی را بیان می فرماید:
«مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتي‏ وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى‏»
توصيف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده، چنين است: در آن نهرهايى از آب صاف و خالص كه بدبو نشده، و نهرهايى از شير كه طعم آن دگرگون نگشته، و نهرهايى از شراب (طهور) كه مايه لذّت نوشندگان است، و نهرهايى از عسل مصفّاست.(4)
ولی این منافاتی ندارد با این که در بهشت نهرهایی با نام ها و ویژگی های دیگری وجود داشته باشد.

بنابر این؛
باید گفت در باره این که «جعفر» نام کدام نهر و رود بهشتی و با چه ویژگی ها و مشخصاتی است، در روایات و کلام معصومین (علیهم السلام) مطلبی بیان نشده است.

پی نوشت ها:
1. فراهیدی، خلیل بن احمد، كتاب العين، تحقیق: مھدى المخزومي و ابراھیم السامرئي، الناشر: مؤسسة دار الھجرة ـ ایران، چاپ دوم، 1409ه.ق، ج ‏2، ص 321؛ ابن دريد، جمهرة اللغة، ناشر: دار العلم للملايين ـ بيروت، 1988 م، چاپ اول، ج ‏2، ص 1137؛ ازهرى، تهذيب اللغة، ناشر: دار احياء التراث العربي ـ بيروت، 1421 ه.ق، چاپ اول، ج ‏3، ص 206.
2. شیخ طوسی، اختيار معرفة الرجال‏ (معروف به رجال کشی)، محقق: رجايى، مصحح: ميرداماد، ناشر: موسسة آل البيت(عليهم السلام) لإحياء التراث‏ ـ قم، 1404 ه.ق‏، چاپ اول، ص 176.
3. ابن شهر آشوب مازندرانى، مناقب آل أبي طالب (عليهم السلام)، ناشر: علامه‏ ـ قم‏، 1379ق، چاپ اول‏، ج ‏4، ص 277؛ مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، محقق/مصحح: جمعى از محققان‏، ناشر: دار إحياء التراث العربي‏ ـ بيروت‏، 1403ق‏، چاپ دوم‏، ج ‏47، ص 26.
4. محمد: 47/ 15.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید