سرّ لطیف، عشق عفیف

تلطیف سرّ چیست؟ چه چیزهایی باعث تلطیف سرّ می شود؟

تلطیف سرّ یکی از اهداف ریاضت است و به معنای ایجاد سنخیت بین سالک و مقصود وی است.
برای تلطیف سر اسبابی وجود دارد که به لطیف شدن سرّ و باطن سالک می انجامد.
«ابوعلی سینا» می فرماید دو چیز است که موجب تلطیف سرّ است: «الفکر اللطیف و العشق العفیف (1) فکر لطیف، عشق عفیف»
الف: «خواجه نصیرالدین طوسی» ذیل فرمایش «شیخ الرئیس بوعلی سینا» که به فکر لطیف اشاره کرده می فرماید:
«فکر لطیف فکری است که سه خصوصیت داشته باشد:
1- از نظر چگونگی، معتدل باشد یعنی صرف امور مفید و باارزش گردد و در جای مناسب به کار گرفته شود.
2- در اندازه و کمیت هم معتدل باشد؛ نه کم باشد و نه بسیار، فکر کردن برای روح مانند آب و خوراک برای جسم است و همان طور که افراط و تفریط در خوردن و نوشیدن به مریضی جسم منتهی می شود، افراط و تفریط در اندازه فکر هم به بیماری روح و روان آدمی منجر می گردد.
3- هنگام انجام فکر، معده نه پر باشد و نه خالی، چون در این گونه حالات، نفس، دل مشغولی پیدا می کند، و از هدف باز می ماند.»(2)
ب: اما نسبت به عشق عفیف:
همان گونه که فکر، کار عقل است، عشق کار دل است؛ در فکر عقل آدمی به کار می افتد، ولی در عشق دل آدمی میدان را به دست می گیرد، و رتق و فتق امور را انجام می دهد، و همان طور که فکر به شرط لطیف بودن، سرّ انسان را لطیف می کند، عشق، هم به شرط عفیف بودن به لطافت سرّ می انجامد.
آن عشقی که راه رسیدن به عشق حقیقی یعنی حق تعالی است، عشق عفیف نام دارد، البته آن هم در بستر مشروع خود، زیرا کسی که خواستار نزدیکی و قرب به خداوند است، نمی‌تواند با پیمودن راهی که مورد قبول او نیست به این مقام برسد. عشق اگر در محدوده شرع و قوانین شرعی در آید به صفت عفت و پاکی مزین می شود، و از افراط و تفریط دور می باشد، این نوع از عشق در تلطیف سر، لطافت روح، و ایجاد سنخیت میان نفس آدمی و ملکوت موثر است.(3)

پی نوشت ها:
1. شرح الاشارات و التنبيهات للمحقق الطوسى‏، الخواجة نصير الدين الطوسى‏، نشر البلاغة، ج3، ص338.
2. همان.
3. ریاضت در عرف عرفان، رمضانی، حسن، آیت اشراق، فم، صص124-143.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید