برخی تفاسیر ادبی و لغوی

برای آگاهی از ریشه الفاظ و لغات قرآن و نیز تجزیه و ترکیب کلمات و جملات قرآن، به چه کتب و تفسیرهایی می توان مراجعه کرد؟

برخی از این منابع خدمتتان عرض می شوند؛ البته غالب منابع به زبان عربی هستند ولی سعی شده منابع فارسی نیز آورده شوند تا برای کسانی که به زبان عربی آشنایی لازم را ندارند، امکان استفاده فراهم باشد.

لغتنامه و واژه شناسی
ـ «مفردات ألفاظ القرآن‏»، از راغب اصفهانى با موضوع واژه شناسی و توضیح واژگان عربی است و به زبان عربی می باشد؛ البته این کتاب با نام «ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن‏» توسط خسروی حسینی به فارسی ترجمه شده است.
ـ «التحقیق فی کلمات القرآن» از حسن مصطفوی با موضع لغتنامه، به زبان عربی و در 14 جلد است. این کتاب، یک واژه را از چندین کتاب لغت آورده سپس مقایسه نموده و نظر تحقیقی خود را گفته و به ریشه و اصل لغت پرداخته و یک معنای اصلی را انتخاب و سایر لغات را با توجه به آن ریشه اصلی، بررسی و معنا می کند.
ـ «قاموس قرآن‏»، از علی اکبر قرشى بنابى، با موضوع ادبی، لغوى و واژه شناسى‏ است که به زبان فارسی است.

تجزیه و ترکیب
ـ «الجدول في إعراب القرآن و صرفه و بيانه مع فوائد نحوية هامة»، از محمود صافی با موضوع ادبی، تجزیه و ترکیب و بلاغی است که در 31 جلد به زبان عربی تدوین شده است.
ـ «كلمة الله العليا»، از آدينه ‏وند لرستانى که با موضوع ترجمه، تجزيه و تركيب‏ است و در 6 جلد به زبان فارسی تدوین شده است.
ـ «مشكل اعراب القرآن‏» از مكى بن حموش‏، نیز با موضوع تجزیه و ترکیب و واژه شناسی کلمات قرآن و به زبان عربی است.
ـ «تفسیر القرآن الکریم و إعرابه و بیانه» از محمد علی طه دره، با موضوع تجزیه و ترکیب و به زبان عربی است.

ادبی و نحوی
ـ «إعراب القرآن الكريم» از علوان، عبدالله بن ناصح‏، با موضوع ادبی و نحوی است که به زبان فارسی و در 4 جلد است.
ـ «الإعراب المفصل لكتاب الله المرتل‏» از صالح، بهجت عبدالواحد با موضوع ادبى، نحوى‏ در 12 جلد منتشر شده است.
و کتب دیگر از جمله:
«إعراب القرآن الکریم» شیخلی، «إعراب القرآن الکریم» دعاس، «التبیان فی إعراب القرآن» عکبری، «البیان فی غریب إعراب القرآن» ابن انباری و... .

نکته:
برخی از کتب تفسیر گرچه لغوی و ادبی نیستند ولی بطور موردی و به حسب نیاز، بیش از سایر تفاسیر به ریشه ومعنای لغات پرداخته اند و این خود، مرجعی برای مراجعه است؛ از جمله:
«مجمع البيان في تفسير القرآن‏»، مرحوم طبرسی(ره) که در هر دسته آیات، بطور مختصر به بررسی لغات نیز پرداخته است. این کتاب به زبان عربی است ولی به فارسی نیز ترجمه شده است.
در ضمن، اکثر این منابع در نرم افزار «جامع تفاسیر نور» از موسسه کامپیوتر اسلامی نور، موجود و قابل دسترسی است.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید