فتنه بدتر از قتل
«الْفِتْنَهُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ» منظور چه فتنه ای است؟ با استفاده از آیات قرآن و احادیث توضیح بفرمایید.
قرآن کریم می فرماید: «وَ اقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَ أَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوکُمْ وَ الْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ وَ لا تُقاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ حَتَّي يُقاتِلُوکُمْ فيهِ فَإِنْ قاتَلُوکُمْ فَاقْتُلُوهُمْ کَذلِکَ جَزاءُ الْکافِرينَ»؛(1) و آنها را [بت پرستانی که از هیچ گونه جنایتی ابا ندارند] هر کجا یافتید ، به قتل برسانید! و از آن جا که شما را بیرون ساختند [مکه] ، آنها را بیرون کنید! و فتنه (و بت پرستی) از کشتار هم بدتر است! و با آنها ، در نزد مسجد الحرام (در منطقه حرم)، جنگ نکنید! مگر اینکه در آن جا با شما بجنگند. پس اگر (در آن جا) با شما پیکار کردند ، آنها را به قتل برسانید! چنین است جزای کافران!
كلمه فتنه به معناي هر عملي است كه به منظور آزمايش حال چيزي انجام گيرد، و بدين جهت است كه هم خود آزمايش را فتنه مي گويند و هم ملازمات غالبي آن را، كه عبارت است از شدت و عذابي كه متوجه مردودين در اين آزمايش يعني گمراهان و مشركان مي شود، در قرآن كريم نيز در همه اين معاني استعمال شده و منظور از آن در آيه مورد بحث شرك به خدا و كفر به رسول و آزار و اذيت مسلمانان است، همان عملي كه مشركان مكه بعد از هجرت و قبل از آن با مردم مسلمان داشتند.
پس معناي آيه اين است كه بر ضد مشركان مكه كمال سخت‌گيري را به خرج دهيد، و آنان را هر جا كه برخورديد به قتل برسانيد، تا مجبور شوند از سرزمين و وطن خود كوچ كنند، همان طور كه شما را مجبور به ترک وطن كردند، هر چند كه رفتار آنان با شما سخت‌تر بود، براي اينكه رفتار آنان فتنه بود، و فتنه بدتر از كشتن است، چون كشتن تنها انسان را از زندگي دنيا محروم مي‌كند، ولي فتنه مايه محروميت از زندگي دنيا و آخرت و انهدام هر دو نشاه است. (2)
فتنه در قرآن کریم به صورت مکرر آمده و خداوند متعال در باره آثار تخریبی فتنه در آیات متعدد هشدار داده است. و گناه آن را بدتر و بزرگتر از قتل می داند:«... وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ...»؛(3)... و ایجاد فتنه، (و محیط نامساعد، که مردم را به کفر، تشویق و از ایمان بازمی‌دارد) حتّی از قتل بالاتر است... .
در روایات اسلامی نیز فتنه و فتنه گران مورد نکوهش و عتاب قرار گرفته اند چنان که رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «بادروا بالأعمال فتنا كقطع اللّيل المظلم يصبح الرّجل مؤمنا و يمسي كافرا، و يمسي مؤمنا و يصبح كافرا، يبيع أحدهم دينه بعرض من الدّنيا قليل»؛(4) فرصت را برای اعمال نیک بیش از آنکه فتنه هایی مانند پاره های شب تاریک پدید آید غنیمت شمارید در آن هنگام انسان صبح مومن است و شب کافر می شود شب کافر است و روز مومن می شود و دین خود را به عرض ناچیز دنیا می فروشد.»
امام باقر (علیه السلام) می فرماید:«اَلْجَنَّهُ مُحَرَّمَهٌ عَلَی الْفَتّانینَ الْمشّائینَ بِالنَّمیمَهِ»؛(5) بهشت ـ و نعمت های حیات بخش آن ـ برای اشخاص فتنه گر و سخن چینِ آشوب طلب، حرام است.»
پی نوشت ها:
1. بقره/ 191
2. طباطبایی، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، 1374ش، ج2، ص 89-90.
3. بقره/ 217 .
4. نهج الفصاحه، مترجم ابوالقاسم پاینده،تهران، نشر دنیای دانش، 1382ش، ص 370 و 371.
5. مجموعه ورام، مسعود بن عیسی ورام، مترجم:عطایی، محمدرضا، مشهد،آستان قدس رضوی، 1369ش، ج 2 ، ص 209.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید
