بندگی خداوند

ارسال شده در: جمعه, ۰۶/۰۹/۱۳۹۷ - ۲۱:۱۱ -- توسط: majid2

image:

چطور خدا را بندگی کنیم که سزاوار او باشد؟

روایتی از امام حسین (علیه السلام) نقل شده: «مَن عَبَدَ اللّه‏َ حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللّه ‏ُفَوقَ أمانِيِّهِ و كِفايَتِهِ؛ هر كه خدا را، آن گونه كه سزاوار او است، بندگى كند، خداوند بيش از آرزوها و كفايتش به او عطا كند.» لطفا آن را شرح و توضیح دهید و چطور خدا را بندگی کنیم که سزاوار او باشد؟

خداوند در آیه 56 سوره ق، هدف از آفرینش انسان را بندگی و عبودیت در برابر خداوند یکتا دانسته است. پیامبران‌(علیهم السلام) نیز نخستین پیام خداوند را عبودیت انسان و بندگی او معرفی کرده اند.(1) این عبادت با نفی طاغوت و غیر خدا در عبودیت همراه است. از این رو اسلام در یک جمله «قُولُوا لَا اِلهَ اِلّا الله تَفلِحُوا» راه رستگاری و فلاح را تبیین می کند؛ یعنی بگویید غیر از خدا، معبودی نیست تا رستگار شوید. این مطلب در آیات قرآنی به شکل توحید محض در همه مراتب الوهیت و ربوبیت مطرح شده تا هر گونه شرک، نفی شود و حتی سببیت اسباب به اراده و مشیت خدا رقم بخورد. بنابراین نفی شرک و طاغوت، امری بدیهی در توحید محض است.(2) پس انسان باید راه بندگی را بیاموزد و در دام خدایان دروغین و باطل نیفتد و دیگران را شریک خداوند در خالقیت، عبودیت، مالکیت، ربوبیت و مانند آن قرار ندهد و بداند که در هستی جز خداوند، حق نیست و باطل تنها در سایه حق خودنمایی مقطعی دارد که آن نیز در چارچوب مشیت الهی برای آزمون است.(3) بندگی نسبت به خداوند بهترین ابزار برای رسیدن به همه خواسته ها و کمالات و رهایی از هر گونه فقر و نداری است. لذا امام حسین(علیه السلام) می فرماید: «مَن عَبَدَ اللهَ حَقَّ عِبادَتِهِ آتاهُ اللهُ فَوقَ أمانِیهِ وَ کفایتِهِ (4) هر که خدا را، آن‌گونه که سزاوار اوست، بندگی کند، خداوند بیش از آرزوها و نیازش به او عطا کند.» اسلام فطری، راه بندگی و عبودیت انسان برای اینکه «عبدالله» شود باید از مسیری بگذرد که خداوند از طریق فطرت و اسلام مطابق با فطرت(5) بیان کرده است. البته در این میان عقل به عنوان چراغی در دست بشر است تا بتواند این دو راه فطرت درون و اسلام بیرون را ببیند و از صراط مستقیم آن به مقصد و مقصود برسد.(6) آیات قرآنی بیانگر تمامی کلیاتی است که یک بنده بخواهد بندگی کند و به کمال در آن دست یابد. جزئیات این کلیات به وسیله پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) به عنوان مفسر و بیان کننده قرآن و سپس امامان معصوم(علیهم السلام) توضیح و تشریح شده است. از این روست که پیامبر(صلی الله علیه وآله و سلم) و امامان(علیهم السلام) را شریک قرآن می گویند و خداوند اطاعت ایشان را واجب دانسته است.(7) چهارده معصوم(علیهم السلام) به اعتبار عصمت در تلقی، حفظ و بیان، می توانند هر آنچه را که مقتضای بندگی است از خداوند گرفته و به بندگان بیاموزند.(8) لذا پیشوایان معصوم (علیهم السلام) در قول و فعل و تقریر، راه بندگی را هم نشان داده و هم بیان کرده و این گونه اسلام را به تمام و کمال رسانیده اند.(9) حقایقی از راه بندگی در کلام امام حسین(علیه السلام) در این مطلب نمی توان همه حقایق را درباره راه بندگی و عبودیت بیان کرد؛ اما می توان گوشه هایی از آن را مرور کرد. الف: امام حسین(علیه السلام)در یک کلام بسیار جامع، بندگی و عبودیت بندگان را به سه دسته اصلی تقسیم کرده و فرموده است: «إنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَغْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ التُّجارِ، وَ إنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ رَهْبَةً فَتِلْكَ عِبادَةُ الْعَبْيدِ، وَ إنَّ قَوْماً عَبَدُوا اللهَ شُكْراً فَتِلْكَ عِبادَةٌ الْأحْرارِ، وَ هِيَ أفْضَلُ الْعِبادَةِ (10) عدّه اى خداوند متعال را به جهت طمع و آرزوى بهشت عبادت مى كنند كه عبادت تجار و بازرگانان است که همه چیز را معامله و تجارت می‌ دانند؛ و عدّه‌اى ديگر از روى ترس خداوند را عبادت مى‌ كنند كه همانند عبادت و اطاعت بردگان زرخرید از ارباب است؛ و طائفه‌اى هم به عنوان شكر و سپاس از روى معرفت، خداوند متعال را ستايش مى کنند که اين عبادت آزادگان و بهترين نوع آن است.» ب:ضرورت رقابت در انجام کارهای خیر امام حسین (علیه السلام) در بیان ضرورت سبقت و رقابت در کارهای نیک و مکارم رفتاری و اخلاقی می فرمایند: «اَيُّهَا النّاسُ نافِسوا فِى المَکارِمِ وَ سارِعوا فِى المَغانِمِ وَ لا تَحتَسِبوا بِمَعروفٍ لَم تَجعَلوا (11) اى مردم در خوبى‏ ها با یکدیگر رقابت کنید و در بهره گرفتن از فرصت‏ها شتاب نمایید و کار نیکى را که در انجامش شتاب نکرده‏اید، به حساب نیاورید.» پس آدمی باید در هر کاری سرعت بگیرد و بکوشد حتی از دیگران پیش بیفتد و پیش از دیگران کاری را انجام دهد. از جمله کارهای اجتماعی که برای سبقت گیرنده پاداشی چون بهشت است، پيشقدم شدن در صلح و آشتي است. ج: خدمت به مردم، نشانه کمال بندگی همچنین کمک به مردم و پاسخ گفتن به نیازهایشان از مهم ترین کارهایی است که انسان می تواند به وسیله آن عبودیت و بندگی خویش را به کمال نشان دهد. امام حسین(علیه السلام) می فرماید: «وَ اعْلَمُوا إنَّ حَوائِجَ النّاسِ إلَيْكُمْ مِنْ نِعَمِ الله عَلَيْكُمْ (12) توجّه داشته باشيد كه احتياج و مراجعه مردم به شما از نعمت هاى الهى است» البته کمک به مومنان بسیار مهم و ارزشمندتر است؛ زیرا کار خوب را در حق افراد خوب با نیت خوب انجام دادن بسیار ارزشمندتر است تا اینکه کار خوب را با نیت خوب در حق افرادی انجام دهیم که بنده خدا نیستند و کفر می‌ورزند. اولویت رضایت خالق هر گاه انسان میان دو امر رضایت خلق و خالق گیر کرد، باید رضايت خدا را برگزیند حتی وقتي که با این انتخاب، خشم مردم برانگيخته شود. امام حسین(علیه السلام) می فرماید: «مَنْ طَلَبَ رِضَى اللهِ بِسَخَطِ النّاسِ كَفاهُ الله اُمُورَ النّاسِ، وَ مَنْ طَلَبَ رِضَى النّاسِ بِسَخَطِ اللهِ وَ كَّلَهُ اللهُ إلَى النّاسِ (13) هركس خوشنودى خداوند را ـ در أمور زندگى ـ طلب نمايد گرچه همه افراد از او رنجيده شوند، خداوند مهمّات و مشكلات او را كفايت خواهد نمود و كسى كه رضايت و خوشنودى مردم را طالب گردد گرچه مورد خشم و غضب پروردگار باشد، خداوند أمور اين شخص را به مردم واگذار مى كند.»

پی نوشت‌ها:

1. بقره، آیه 21؛ نساء، آیه 36؛ اعراف، آیات 59 و 65 و 73 و 83؛ توبه، آیه 31؛ هود، آیات 2 و 22 و 26 و 50 و 61 و 84؛ یوسف، آیه 40.

2. انبیاء، آیه 96؛ عنکبوت، آیه 17؛ یس، آیه 60؛ فصلت، آیات 14 و 37؛ احقاف، آیه 21.

3. آل عمران، آیه 7؛ رعد، آیه 17؛ انبیاء، آیه 18.

4. علامه مجلسی، بحار الأنوار، دار احیا التراث العربی، بیروت، 1403، ج 68، ص 184.

5. روم، آیه 30.

6. فاتحه، آیات 6 و 7؛ بقره، آیات 142 و 213؛ آل عمران، آیات 51 و 101؛ نساء، آیه 61.

7 .آل عمران، آیات 31 و 32؛ حشر، آیه7؛ نساء، آیه 59.

8. نجم، آیات 3 و 4؛ احزاب، آیات 21 و 33.

9. مائده، آیه 3.

10. علامه مجلسی، بحار الأنوار، دار احیا التراث العربی، بیروت، 1403 ق، ج 75، ص 117، ح 5.

11. همان، ج 75، ص 121.