ازدواج و افزایش رزق

پيامبر صلي الله عليه و آله: مَنْ تَرَكَ التَّزْويجَ مَخافَةَ الْعَيْلَةِ فَقَد اَساءَ ظَنَّهُ بِاللّه ِ عَزَّ وَ جَلَّ اِنَّ اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ يَقولُ: اِن يَكونوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللّه ُ مِن فَضلِهِ؛ هر كس از ترس فقر ازدواج نكند به خداوند بد گمان شده است زيرا خداوند مى فرمايد: اگر تهيدست باشند، خداوند آنان را از فضل خود، بى نياز مى كند. آیا این حدیث معتبر می باشد؟ شامل چه کسانی می شود ؟ حتی افرادی که هیچ کاری ندارند و هنوز وابسته دیگران هستند را هم شامل می شود؟ منظور از رزق در روایات چیست؟

بله این روایت معتبر می باشد و منبع آن «من لایحضر الفقیه»، جلد 3، صفحه 385، حدیث شماره 4353 است. موید قرآنی هم برای این حدیث داریم که خدای متعال می فرماید: «وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى‏ مِنْكُمْ وَ الصَّالِحينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»: مردان و زنان بى‏ همسر خود را همسر دهيد، همچنين غلامان و كنيزان صالح و درستكارتان را اگر فقير و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى‏نياز مى‏ سازد خداوند گشايش ‏دهنده و آگاه است! و كسانى كه امكانى براى ازدواج نمى‏ يابند، بايد پاكدامنى پيشه كنند تا خداوند از فضل خود آنان را بى‏نياز گرداند!1) وعده ی داده شده در آیه اول همان وعده ای است که خدا در جاهای فراوان داده که رزق دهنده فقط خداست و خدا هم روزی همه آفریدگانش از جمله همه انسان ها را ضمانت کرده است و این روزی مقدّر و معین است و کسی نمی تواند آن را از شما منع کند: «إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ يَقْدِرُ لَهُ»؛ پروردگارم روزى را براى هر كس بخواهد وسعت مى ‏بخشد، و براى هر كس بخواهد تنگ (و محدود) مى‏ سازد.(2) «إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتينُ»؛ خداوند روزى‏ دهنده و صاحب قوّت و قدرت است!(3) «وَ لكِنْ يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ ما يَشاءُ إِنَّهُ بِعِبادِهِ»؛ خَبيرٌ بَصيرٌ به مقدارى كه مى‏ خواهد (و مصلحت مى ‏داند) نازل مى‏ كند، كه نسبت به بندگانش آگاه و بيناست!(4) پس خداوند تنها روزی دهنده قدرتمندی است که همه روزی ها به دست اوست و به افراد بنا به مصالحی که می داند از ابتلا و امتحان و ... روزی وسیع یا کم می دهد. همین خداوند روزی دهنده هم ما را به تهیه اسباب روزی، موظف ساخته و از اسباب روزی که خود خدا قرار داده، کار و تلاش است و کسی که به عمد کار و تلاش را ترک می کند، خود را محروم ساخته است زیرا ایمان و توکل با کار و تلاش باید همراه باشد. متاسفانه افرادی روزی دهندگی خدا را فراموش کرده و خود یا دیگران را روزی دهنده دیده و با توجه به تأثیر استقلالی ای که برای خود یا دیگران قائل هستند، مشرک شده [شرک خفی] و به دیگران دل بسته که آنان را روزی دهند یا از دیگران ترس به دل می گیرند که مبادا روزی آنان را بستانند. آیه 32 سوره نور هم خطاب به کسانی است که توان ازدواج دارند و می توانند مهریه پرداخت کرده و مقدمات ازدواج را فراهم نمایند و زندگی زناشویی را اداره کنند و می ترسند که مبادا بعد از ازدواج و زیاد شدن عیال، گرفتار فقر و تنگدستی شوند از این رو از ازدواج فرار می کنند. خداوند خطاب به چنین کسانی می فرماید از ترس فقر آینده از ازدواج فرار نکنید که خدا شما را بی نیاز خواهد کرد. البته فرد هم نباید انتظار داشته باشد که با ازدواج بدون حساب و با ریختن از آسمان ثروتمند شود. بلکه ازدواج به طور طبیعی به بهتر شدن زندگی کمک می کند زیرا فردی که ازدواج کرده در کنار همسرش به آرامش روحی می رسد و نیاز جنسی و عاطفی او برآورده شده و او فارغ البال به کار و تلاش و برنامه ریزی برای ادامه زندگی اش می پردازد و با توجه به عشقی که در زندگی دارد، با شوق تمام کار و تلاش می کند و راندمان کارش بالا می رود و از ولخرجی های دوران مجردی می کاهد و زندگی اش را مدیریت می نماید و ... . در روایت همین تفسیر برای آیه بالا آمده است و امام می فرماید: «من ترك التّزويج مخافة العيلة فقد أساء ظنّه باللّه، إنّ اللّه يقول" إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ" الآية» :هر کس از ترس فقر ازدواج نکند، به خدا و روزی دهندگی او بد گمان است بعد این آیه را تلاوت فرمود.(5) طبیعی است که برای ازدواج باید امکانات مادی داشت تا بتوان مهریه عروس را داد و او را به خانه آورد و سرپناهی برای شروع لازم است و ... علاوه که شرایط فراوان دیگر لازم است و آیه دوم خطاب به کسانی است که این شرایط، لوازم و امکانات اولیه را ندارند و می خواهند ازدواج کنند. اما برایشان ممکن نیست. خداوند خطاب به این گروه می فرماید حالا که به دلیل نداشتن امکانات یا به دلیل نداشتن خواستگار و دلیل های دیگری که از اراده و توان شما خارج است، از ازدواج ناتوانید، پس عفت و پاکدامنی پیشه کنید تا خدا شما را به بی نیازی برساند. یعنی مبادا حالا که راه حلال بر شما مسدود است، فکر کنید برای رفتن راه حرام بهانه دارید. رزق نیز بر هر سودی که به انسان می‌رسد اطلاق می‌شود، هرچند که غذا نباشد، لذا رزق شامل همه مزایای زندگی اعمّ از مال، جاه، عشیره، یاران، علم، جمال و ....نیز می‌شود. در قرآن محدود به رزق مادي نمي‌باشد و هر چيزي كه انسان از آن بهره‌ مند شود رزقي است كه از طرف خداوند به او رسيده و مقدر شده است؛ خواه مواهب مادي مثل مسكن، خوراك، پوشاك و... باشد و خواه امور معنوي، مانند هدايت، امام، معارف و علم و لذات روحي و توفيق عبادات باشد.در تفسير نمونه مي‌خوانيم: روزي تنها به معناي مواهب مادي نيست. روزي معناي وسيعي دارد كه روزي‌هاي معنوي را نيز در بر مي‏ گيرد، بلكه رزق اصلي، همين رزق و روزي معنوي است؛ در دعاها تعبير «رزق» در مورد روزي‌هاي معنوي بسيار به كار رفته است، در مورد حج مي ‏گوييم: «اللهم ارزقني حج بيتك الحرام.» در مورد توفيق اطاعت و دوري از معصيت آمده: «اللهم ارزقني توفيق الطاعة وبعد المعصية...» و در دعاي روز پانزدهم ماه‌ رمضان مي‏خوانيم: «اللهم ارزقني فيه طاعة الخاشعين» و همچنين در مواهب معنوي ديگر.(6)

پی نوشت ها:

1. نور: 24/ 32 و 33.

2. سبأ: 34/ 39.

3. ذاریات: 51/ 58.

4. شورا: 42/ 27.

5. فیض کاشانی، الاصفی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1418 ق، ج 2، ص 845، 6. تفسير نمونه، ناشر: اسلامى‏، ايران- تهران‏، 1361 ه. ش‏، چاپ: 4، ج 20، ص 374.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید