دو بهشت

تتفسیر «وَ مِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ» و منظور از دو بهشت دیگر چیست؟
رجمه آیه «وَ مِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ» این است: و پائین تر از آنها دو بهشت دیگر است. اما تفسیر این آیه: الف) تفسیر اول: در این آیات از دو بهشت سخن مى گوید که در مرحله پائین ترى و طبعا براى افرادى است که در سطح پائین ترى از ایمان و خوف از پروردگار قرار دارند، و به تعبیر دیگر هدف بیان وجود سلسله مراتب به تناسب ایمان و عمل صالح است، لذا نخست مى فرماید: و پائین تر از آنها دو بهشت دیگر است. ب) تفسیردوم: تعبیر «من دونهما» یعنى غیر از آن دو بهشت، دو بهشت دیگر براى همان مؤمنان است که به عنوان تنوع در میان این باغ هاى بهشتى در گردشند، چرا که طبع آدمى تنوع طلب است و از آن لذت مى برد. اما کدام تفسیر کامل تر است؟ با توجه به لحن این آیات، هم چنین روایاتى که در تفسیر آن وارد شده، تفسیر اول مناسب تر به نظر مى رسد: پیغمبر گرامى اسلام (صلى اللّه علیه و آله) فرمود: «جنتان من فضة، آنیتهما و ما فیهما، جنتان من ذهب آنیتهما و ما فیهما»؛ دو بهشت که بناى آنها و هر چه در آنها است از نقره است و دو بهشت است که بناى آنها و هر چه در آنها است از طلا است (تعبیر به طلا و نقره ممکن است اشاره به تفاوت ارزش ‌ مواهب آنها باشد). امام صادق (علیه السلام) در تفسیر همین آیه فرمود: «لا تقولن الجنة واحدة، ان الله یقول: "وَ مِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ" و لا تقولن درجة واحدة ان الله یقول: "درجات بعضها فوق بعض" انما تفاضل القوم بالاعمال»؛ نگو بهشت یکى است، چرا که خداوند مى گوید: "غیر از آن دو بهشت، دو بهشت دیگر است"، و نگو درجه واحدى است، چرا که خداوند مى فرماید: "درجاتى است که بعضى بالاتر از بعض دیگر است"؛ و این تفاوت به خاطر اعمال مى باشد. روى همین اصل در حدیثى از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله) آمده است: «جنتان من ذهب للمقربین، و جنتان من ورق لاصحاب الیمین»؛ دو بهشت از طلا است براى مقربان، و دو بهشت از نقره براى اصحاب الیمین.

____________

تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، چاپ 16، ذیل آیه 62 سوره الرحمن، جلد 23، ص 175-176.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید