ضریع

منظور از "ضریع" در آیه 6 سوره غاشیه چیست؟
در اين كه "ضريع" چيست؟ مفسران تفسيرهاى گوناگونى دارند: بعضى گفته‏ اند: نوعى خار است كه به زمين مى ‏چسبد، هنگامى كه تر باشد قريش آن را "شبرق" مى ‏ناميدند، و هنگامى كه خشک مى ‏شد آن را "ضريع" مى ‏گفتند، گياهى است سمى كه هيچ حيوان و چهارپايى به آن نزديک نمى‏ شود. "خليل" از علماى لغت مى ‏گويد: "ضريع: گياه سبز بدبويى است كه از دريا بيرون مى‏ افتد". "ابن عباس" گفته است: "درختى است از آتش كه اگر در دنيا باشد زمين و هر چه را بر آن است مى‏ سوزاند"؛ ولى در حديثى از پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله) مى‏ خوانيم: "الضريع شى‏ء يكون فى النار يشبه الشوك، اشد مرارة من الصبر، و انتن من الجيفة، و احر من النار، سماه اللَّه ضريعا؛ ضريع چيزى است كه در آتش دوزخ، شبيه خار، تلخ‏تر از صبر، و متعفن‏تر از مردار، و سوزنده ‏تر از آتش، خداوند آن را ضريع نام نهاده است. بعضى نيز گفته‏ اند: "ضريع" طعامى است ذلت آفرين كه دوزخيان براى رهايى از آن به درگاه خدا تضرع مى‏ كنند (فراموش نكنيم كه ماده "ضرع" به معنى ضعف و ذلت و خضوع است) اين تفسيرها با هم منافاتى ندارد و ممكن است در معنى اين واژه جمع باشد.(1) و در مجمع البيان آمده است: و آن قسمتى از خار است كه بآن شبرق می گويند، و اهل حجاز آن را ضريع می نامند وقتى خشک شود و آن پليدترين طعام است و هيچ چهار پايى آن را نمی خورد، و ضحاک از ابن عبّاس از رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) روايت نموده كه می فرمود ضريع چيزى است در آتش شبيه خار تلخ‏تر از زهر و بدبوتر از مردار و سوزنده‏ تر از آتش خداوند آن را ضريع ناميده است.(2)

___________

(1) تفسير نمونه، ج ‏26، ص 417 و 416.

(2) ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏27، ص 40.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید