معاویه در جنگ صفین

معاویه با به راه انداختن جنگ صفین چه نقشه ای را دنبال می کرد؟

معاویه می دانست حکومت عدل حضرت علی (علیه السلام) وی را تحمل نخواهد کرد، لذا دست پیش گرفته و خونخواهی عثمان را بهانه قرار داده و از بیعت با حضرت علی (علیه السلام) سرباز زد. ولی شواهد تاریخی وجود دارد که معاویه از سال ها قبل اندیشه خلافت بر سر داشت و مقدمات خلافت خود را مهیا می کرد. شاهد اول: این امر حتی بر خلیفه دوم مخفی نمانده بود و وی در جریان شورا خطاب به اعضای شورا گفت: اگر در مورد تعيين خليفه بعد از مرگ من با يکديگر کنار آمديد، از ميوه درخت خلافت، خود و فرزندان تان می خوريد، و الّا معاويه گوی خلافت را می رباید. شاهد دوم: وی با عدم حمایت از عثمان در جریان قتل عثمان(1)، می خواست خود را یک پله از نردبان خلافت بالا ببرد. عدم حمایت از عثمان و رسیدن پیراهن خونی عثمان به دست وی(2) نشانه هایی از مقدمات خلافت است، و نشان می دهد که حتی در مدینه نیز کسانی را با اهداف خود همراه ساخته بوده است. نه تنها معاویه و مروان بلکه کسانی چون عمرو عاص نیز در تحریک مردم در قتل عثمان نقش داشته است. ابن ابي الحديد از طبری آورده است كه: عمرو عاص حرص و ولع شديدی در تحريک مردم بر ضد عثمان داشت و می گفت: به خدا سوگند، اگر چوپانی را هم ببينم، او را عليه عثمان تحريک می كنم، تا چه رسد به رؤسا و بزرگان.(3) شاید بتوان این را موید دانست بر آن که عمروعاص نیز خلافت معاویه را بهتر از خلافت عثمان برای دنیای خود می دانست. لذا به راحتی می توان دریافت که اگر حضرت علی (علیه السلام) معاویه را بر حکومت مصر ابقاء هم می کردند، او در اندیشه بالاتری بود و آن خلافت بود، ولی بهانه برای جنگ، خونخواهی عثمان بود؛ لذا معاویه با فرستادن ابومسلم خولانی به سوی حضرت علی (علیه السلام) از حضرت خواست تا قاتلان عثمان را به وی تحویل دهد.(4)

ــــــــــــــــــــــــ

(1) ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 10، ص 233 ـ 235.

(2) انساب الاشراف، ج 2، ص 291.

(3) شرح نهج البلاغه، ج 2، ص 144.

(5) نصر بن مزاحم منقرى، نصر بن مزاحم منقرى، پيكار صفين، تصحيح عبدالسلام محمد هارون، ترجمه پرويز اتابكى، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چاپ دوم، 1370، ص 122 ـ 123.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید