طیبات در قرآن

منظور از "طیبات" در آیه 20 سوره احقاف چیست؟
«وَ يَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُواْ عَلىَ النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكمُ‏ْ فىِ حَيَاتِكمُ‏ُ الدُّنْيَا وَ اسْتَمْتَعْتُم بهِا فَالْيَوْمَ تجزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَسْتَكْبرِونَ فىِ الْأَرْضِ بِغَير الحقّ‏ِ وَ بما كُنتُمْ تَفْسُقُونَ»؛ آن روز كه كافران را بر آتش عرضه مى‏ كنند (به آنها گفته مى ‏شود) از طيّبات و لذائذ در زندگى دنيا خود استفاده كرديد و از آن بهره گرفتيد اما امروز عذاب ذلّت‏بار بخاطر استكبارى كه در زمين بناحق كرديد و بخاطر گناهانى كه انجام مى ‏داديد جزاى شما خواهد بود!(1) مراد از طیبات، همه نعمت ها و مواهبی است که خداوند در زندگی دنیا به انسان عطا فرموده است. کافرانی که در این آیه به آن ها اشاره شده است کسانی هستند که نعمت های الهی را در دنیا فقط برای خود دنیا مورد استفاده قرار داده و از آخرت و یاد خدا غافل بوده و غرق در دنیا و کامیابی از لذت های دنیوی بوده اند. به همین خاطر در استفاده از این نعمت ها فقط به فکر زندگی دنیا و بهره دنیوی آن بوده و برای زندگی آخرتی خود هیچ توشه و ذخیره ای نفرستاده اند. در ادامه و با بیان مطالبی از کتب تفسیری، مراد آیه روشنتر می شود: "أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ" به معنى بهره‏ گيرى از لذائذ دنياست، و تعبير به "اذهبتم" (برديد) به خاطر آن است كه اين لذائذ و مواهب با بهره‏ گيرى نابود مى ‏شوند و از بين مى ‏روند. اين تعبير اشاره به اين است كه گاه انسان از لذات دنيا چشم مى ‏پوشد، يا جز به مقدار لازم براى نيرو گرفتن در كارهاى الهى از آن ها بهره نمى ‏گيرد، در اين صورت گويى اين طيبات را ذخيره براى آخرتش كرده است. ولى بسيار مى‏ شود كه هم چون چهارپايان، بدون قيد و شرط از آن ها بهره مى ‏گيرد و همه را به نابودى مى ‏كشاند، و نه تنها چيزى براى آخرت ذخيره نمى‏ كند بلكه كوله ‏بارى از گناه نيز براى خود فراهم مى ‏سازد، قرآن در باره اين گروه مى ‏گويد: «أَذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ فِي حَياتِكُمُ الدُّنْيا».(2) علامه طباطبایی(ره) می آورد: كلمه "طيبات" به معناى امورى است كه ملايم با نفس و موافق با طبع آدمى است، و انسان از آن ها لذت مى ‏برد. و "اذهاب طيبات" به معناى از بين بردن و مصرف كردن آن ها است. و مراد از "استمتاع از طيبات" استعمال و بهره ‏مند شدن از آن ها است، به طورى كه اين بهره‏ مندى در نظر، هدف باشد، نه وسيله براى زندگى آخرت و آمادگى براى آن. و معناى آيه اين است كه: وقتى عرضه بر آتش مى ‏شوند به ايشان گفته مى‏ شود: شما همه آن طيباتى كه بايد امروز از آن لذت ببريد در زندگى دنيا از بين برديد، و همان جا از آن ها بهره ‏مند شديد، و ديگر چيزى برايتان نمانده كه امروز در اين عالم از آن لذت ببريد.(3) به بیان دیگر؛ به کافران گفته می شود نعمت ها و لذت هاى دنيا را بر نعمت ها و لذت هاى بهشتى ترجيح داديد و در لذات دنيا فرو رفته از آن ها بهره ‏مند شديد بدون این که از این همه نعمت، در راه رضای خدا بهره برده و انفاق کرده باشید.(4)

_________

(1) احقاف/ 20.

(2) تفسير نمونه، ج ‏21، ص 346.

(3) ترجمه الميزان، ج ‏18، ص 314.

(4) ر.ک: مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏9، ص 133؛ تفسير جوامع الجامع، ج ‏4، ص 109.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید