صاحبان علم

در سوره سبا آیه 6، کسانی که به آن ها علم داده شده چه کسانی هستند؟ آیا این آیه مشمول همه کسانی که صاحب علم هستند می شود یا اشخاص خاصی را در بر می گیرد؟
«وَ يَرَى الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ الَّذِى أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَ يَهْدِى إِلىَ‏ صِرَاطِ الْعَزِيزِ الحمِيدِ»؛ آنان كه از دانش برخوردارى يافته ‏اند مى‏ دانند كه آنچه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده است حق است و به راه خداى پيروزمند ستودنى راه مى ‏نمايد.(1) در این که مراد از «الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ» کیست چندین نظر وجود دارد: 1. مراد اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) هستند. 2. مراد مؤمنان از اهل کتاب هستند. 3. مراد همه مؤمنان هستند. مجمع البیان، این اقوال را نقل کرده و خودش قول سوم را ترجیح داده است.(2) 4. مراد حضرت علی (علیه السلام) است.(3) 5. همه دانشمندان و انديشمندان در هر عصر و هر زمان و مكان.(4) 6. مراد اهلبیت (علیهم السلام) هستند. مراد آیه، اصحاب پیامبر نيست، زيرا در بین آن ها منافقين و «فى قلوبهم مرض» و ضعيف الايمان، بسيار بوده است. تمام مؤمنين هم مراد نیست، زیرا می بینیم بواسطه این مؤمنین که چه اندازه از احكام اسلامى و دستورات قرآنى دور افتادند. به طريق اولى مؤمنين اهل كتاب هم نيستند. و اما خصوص امير المؤمنين (علیه السلام) ـ گرچه فرد اکمل و اتم هستند ـ هم مراد نیست، زیرا آيه به نحو جمع است. بنا بر این، مراد ائمه طاهرين هستند كه خداوند به آن ها علم افاضه فرموده كه هم عالم به ظاهر و هم عالم به باطن قرآن هستند، شاهد این ادعا هم حدیث ثقلین و ... است.(5) اما کدام علم؟ علم در اين جا مجرد معلومات نيست كه در ذهن بشر انبار شده، و نيز الفاظ متشابهه‏ اى كه در ذهن بعضى از مدعيان علم گرد آمده است نخواهد بود. بلكه علم همان نور خدايى است كه به دل مى‏ تابد و حقايق را مى‏ يابد، و آن را عميقا درك كرده، آن گونه امير المؤمنين على (علیه السلام) مى ‏فرمايد: «به خدا سوگند اگر پرده برافتد يقين من افزون نشود.»(6)

___________

(1) سبأ، 6.

(2) مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏8، ص 593.

(3) تفسير القمي، ج ‏2، ص 199.

(4) تفسير نمونه، ج ‏18، ص 20.

(5) أطيب البيان في تفسير القرآن، ج ‏10، ص 544.

(6) تفسير هدايت، ج ‏10، ص 340.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید