سیاست و زنان صدر اسلام

آیا زنان در عصر پیامبر اکرم (ص) نقشی در امور سیاسی داشتند؟ آیا در تاریخ مطلبی که بیان کننده جایگاه سیاسی زنان عصر پیامبر (ص) باشد هست؟ اگر به وقایع صدر اسلام نگاه شود، به وضوح عیان است که زنان نیز در عرصه های مختلف سیاسی نقش ایفا می کردند، و این ایفای نقش با توجه به شرایط جسمی و روحی زن ها بوده است. نمی شود توقع داشت که زنان چون مردان در میدان جنگ و ... همانند مردان نقش ایفا کرده باشند، ولی به اندازه توانایی خود در عرصه های مختلف حضور داشته اند.نمونه های زیادی بر این مطلب وجود دارد که به بعضی از آن ها اشاره می شود: 1. حضور زنان بزرگی چون حضرت خدیجه (سلام الله علیها) و نقش ایشان در پیشرفت اسلام، که بر هیچ کس پوشیده نیست. حضرت خديجه، همسر باوفاي رسول خدا (صلی الله علیه وآله) بود که در همان آغازين روزهای ظهور اسلام، مسلمان شد و در روزگارانی که جاهليت بر دل‌ های مردم عرب حکمرانی می نمود، و اسلام هيچ پايگاهی نداشت، وی نخستين کسی بود که نور اسلام را به دل خويش راه داد.(1) 2. دفاع جانانه حضرت زهرا (سلام الله علیها) از ولایت حضرت علی (علیه السلام) تا پای جان. 3. شهادت حضرت سمیّه در نخستین سال های تولد اسلام. سميه، مادر عمار ياسر است که از نخستين مسلمانان تاريخ بود. وقتی ابليس‌ منشان روزگار، از اسلام آوردن سميه خبر يافتند، او و همسر و فرزند تازه مسلمان شده‌ اش را در بند نمودند و زير آفتاب سوزان مکه شکنجه دادند، تا از اسلام برگردند. اما آن‌ ها نه تنها باز نمی گشتند که با هر شکنجه بيش از پيش در ايمان خويش راسخ‌ تر می شدند. پيامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) از ريگزار داغی که آنان را در آن‌ جا عذاب می دادند، عبور کرد و چشمش به آنان افتاد که در نهايت بی رحمي شکنجه می شدند ... آن حضرت به آنان فرمود: صبر و تحمل پيشه کنيد ای آل ياسر، پاداش شما بهشت خواهد بود. و در نهايت سميه در زير شکنجه‌ های ابوجهل جام شهادت را سرکشيد و رنج‌ ها را تحمل نمود، اما ننگ ذلت را نپذيرفت. او شهيد شد و با شهادتش نامش را در شمار شير زنان تاريخ به عنوان شهيد اسلام ثبت نمود، و تاريخ زن را با نام خودش مزّين ساخت.(2) 4. «زنیره»، نام بانوی دیگری بود که با ورود به عرصه های اجتماعی، چشمان خود را از دست داد.(3) 5. «ام شريک عامری» که از قريش و از طايفه عامر بود. او در مکه مسلمان شد و سپس به طور پنهانی به تبليغ اسلام در ميان زنان قريش پرداخت و آنان را به رو آوردن به اين مکتب الهی دعوت نمود. سران مکه از کار وی آگاه شدند و او را دستگير و سپس از مکه تبعيد نمودند. او را سوار شتر برهنه‌ ای کرده و سه شبانه روز بی آب و غذا رهايش نمودند. او را از مسير بيابان‌ های داغ و سوزان می بردند و هرگاه می خواستند در جايی بار بيفکنند، دست و پايش را می بستند و در برابر آفتاب سوزان می گذاشتند، و خود غذا می خوردند و او را گرسنگی و تشنگی می دادند و تا پای مرگ شکنجه می کردند. اما او نه تنها از اسلام برنگشت، بلکه آنان را هم مسلمان کرد.(4) 6. ام ایمن، بانوی اصفهانی که قبل از سلمان به دین مبین اسلام شرفیاب شد، و راهنمای سلمان فارسی نیز بوده است.(5) حضور این زنان صدر اسلام در عرصه ها به صورت های مختلف بوده است: الف: تبلیغ اسلام ب: دفاع از اسلام تا سر حد شهادت ج: حضور در جنگ ها و قبول مسئولیت مداوای زخمی ها و مجروحین لذا زنان در عصر پیامبر (صلی الله علیه وآله) تا حد امکان در عرصه های مختلف بودند، و حتی در بیعت عقبه، از هفتاد مسلمان، سه نفر از بانوان بودند.

_________

(1) ابن اثير، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، تهران، اسماعيليان، ج 5، ص 434.

(2) پيشين، 481.

(3) ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه في تميز الصحابه، ج 4، صص 311-312.

(4) طيبی، ناهيد، زن در چشم پيامبر(ص)، چاپ بهمن، 1385، ص89؛ فاضلی بی ارجمندی، سيد احمد، نقش زنان شيعه در عصر امام علی(ع)، 1381، ص 173.

(5) ابن اثير، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، تهران، اسماعيليان، ج 5، ص 239.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید