مكان مادي بهشت و جهنم

در قرآن کریم خداوند مکررا به وجود بهشت و جهنم اشاره کرده . اما مشخص نیست این بهشت و جهنم کجاست . سوالم اینه که بهشت و جهنم از نظر فیزیکی کجاست؟
این بحث در حالی که جنبه کلامی و عقیدتی دارد، بحث تفسیری و قرآنی نیز هست، یعنی به این مسأله، هم از دریچه دلائل عقلی می توان نگریست و هم از دریچه تفسیری.كه ما در اين جا پاسخ اين پرسش را از جنبه قرآني و تفسيري ارائه مي كنيم . سئوال از جایگاه بهشت و دوزخ در صورتی صحیح است که آن در جزئی از این جهان باشد به گونه ای که بتوان میان آن دو و این جهان نسبتی برقرار کرد در این صورت جا دارد سئوال کنیم بهشت و دوزخ در کجای این جهان جای گرفته اند و اما اگر بهشت و دوزخ را جهان مستقل و منفک از این آسمان و زمین بدانیم پرسش از جایگاه آن کاملا غیر صحیح است. البته این سخن نه به این معنی است که بهشت و دوزخ وجود مثالی و خیالی دارند تا سؤال از جایگاه از آنها ساقط باشد، بلکه ما در عین تصدیق به «معاد عنصری» و به اصطلاح امروز «معاد مادی» ، دو جهان مستقل فرض می کنیم که هر کدام برای خود احکام و قوانین و اوضاع و نسبتهائی دارند و هرگز یکی در دل دیگری نیست. اما با توجه به برخی از آیات می توان گفت بهشت موجود در دل آسمانها و زمین نیست زیرا در برخی از آنها وسعت و گنجایش بهشت به مقدار گنجایش آسمانها و زمین معرفی شده است آنجا که می فرماید: «و سارعوا إلی مغفرة من ربکم و جنة عرضها السموات و الارض اعدت للمتقین» (1) . به سوی آمرزش خدا و بهشتی که پهنا و فراخی آن به اندازه وسعت آسمانها و زمین است سبقت بگیرید، بهشتی که برای پرهیزکاران فراهم شده است. (2) با توجه به این آیات نمی توان گفت بهشت موعود، در دل آسمانها و زمین است تا بتوانيم درباره جايگاه فيزيكي آن بحث كنيم . این مسئله از امور غیبی است که درک آن برای ما بدون راهنمائی قطعی از طریق وحی امکان پذیر نیست. و اما جايگاه بهشت : در آيه : «و لقد رآه نزلة اخری، عند سدرة المنتهی، عندها جنة المأوی» (3) . جايگاه بهشت مشخص شده است هر کجا جایگاه سدرة المنتهی باشد، جنب آن جایگاه بهشت موعود است و چون جایگاه «سدرة المنتهی» - تا چه رسد به حقیقت آن - برای ما روشن نیست طبعا جایگاه آن نیز در محاق ابهام خواهد ماند و نمی توان درباره آن اظهار نظر قطعی کرد.(4)

(1)- آل عمران /133

(2)- مضمون این آیه در سوره حدید آیه 21 نیز وارد شده است «و جنة عرضها السموات و الارض»

(3)- نجم/12-14

(4)- با تلخيص و اندكي تغيير ،گنجينه معارف

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید