تاریخچه عقد اخوت

چند پیمان اخوت در اسلام وجود دارد و تفاوت آن ها با غدیر چیست؟

اولین پیمان اخوت و برادری بین مسلمانان در مکه بسته شد. مسلمانان که زیر فشار و شکنجه مشرکین مکه بودند برای انسجام، وحدت و پایداری از سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله) به اخوت و برادری با یکدیگر فراخوانده شدند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) بین آن ها پیمان اخوت بست؛ ابوبکر و عمر، حمزه و زید، زبیر و عبدالرحمان عوف، بلال و ابن مسعود، مصعب بن عمرو و سعد وقاص. بدین ترتیب پیامبر ( صلی الله علیه و آله) دو به دو بین این افراد عقد اخوت بر قرار نمود.(1)

پیمان دوم بین مهاجرین و انصار در مدینه اتفاق افتاد، پیامبر (صلی اله علیه و آله) بین آن ها دو به دو اخوت برقرار نمود. آن ها 90 نفر بودند 45 نفر از مهاجرین و 45 نفر از انصار؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله) بین آن ها عقد اخوت بست. این افراد عبارت بودند از: سعد بن معاذ و ابوعبیده جراح، عثمان و اوس بن ثابت، عمر و عتبان بن مالک انصاری، ابوبکر و خارجة بن زید انصاری و... . از ویژگی های این پیوند اخوت، ارث بری این افراد از یکدیگر بود که بعدها توسط آیه 6 سوره احزاب نسخ شد و ارث بردن به خویشان نسبی اختصاص یافت. (2)

اما پیوند دیگری در سال نهم هجری با نزول ایه «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»(3) بین مسلمانان بسته شد. این پیمان بین افرادی که شبیه به هم بودند بسته گردید. سلمان با حذیفه، ابوذر با ابن مسعود، مقداد با عمار، ابوبکر با عمر، حفصه با عایشه، ام سلمه با صفیه و... .

نکته قابل توجه این که در این سه پیمان چه قبل از هجرت در مکه و چه پس از آن در مدینه و چه در سال نهم هجری پیامبر (صلی الله علیه و آله) بین خود و حضرت علی (علیه السلام) پیوند اخوت برقرار نمود.(4)

اما در روز غدیر خم پیوندی بین مسلمانان بسته نشد. اما در حال حاضر عقد اخوت و برادری طبق برخی از روایات در روز عید غدیر خم بین شیعیان بر قرار می­ شود. این عمل فوائد معنوی دارد مثل این که حق شفاعت برادر دینی خود را داشته و در دنیا برای او طلب خیر و برکت می ­نماید.(5)

پی نوشت ها:
1. سید جعفر مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة نبی الاعظم، دارالحدیث، 1426ق، قم، ج 3، ص 345
2. دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس، دار صادر، بی‌تا، بیروت، ج 1، ص 353
3. حجرات/ 10
4. سید محسن امین، اعیان الشیعه، دار التعارف للمطبوعات، 1418ق، بیروت، ج 2، ص 27
5. نوری، حسین، مستدرک الوسائل، موسسه آل البیت لإحیاء، ۱۴۰۸ق، بیروت، ج 6، ص 279

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید