چرا چندین سوره با نام پیامبر(ص)؟

چرا چندین سوره با نام و القاب پیامبر (صلوات الله علیه) نازل شد؟
در بحث نامگذاری سوره های قرآن، با سه نظر عمده مواجه هستیم: 1- نامگذاری سوره های قرآن، توفیقی و بر اساس دستور پیامبر(صلی الله علیه و آله) و در زمان حیات ایشان صورت گرفته است و لذا بر اساس وحی است. 2- نامگذاری سوره های قرآن، اجتهادی و توسط علماء و صحابه صورت گرفته است و لذا وحیانی نیست. 3- بخشی از سوره ها در زمان حیات پیامبر(صلی الله علیه و آله) نامگذاری شدند و برخی بعد از رحلت ایشان و توسط علماء. هر یک از طرفداران نظریه های فوق، برای اثبات مدعای خویش به دلایل و اسنادی استدلال می کنند. مرحوم معرفت معتقدند: «بیشتر دانشمندان علوم قرآن عقیده دارند که نام های سوره های قرآن کریم توقیفی است و اجتهاد را در آن نقشی نیست و برای مستدل ساختن دیدگاه خویش به احادیثی از رسول خدا (صلوات الله علیه) استناد می جویند که در آنها نام سوره ها مذکور است، چنان که در حدیث مشهوری آمده است که آن حضرت به محض نزول آیه یا آیاتی، فرمان می داد که آن را در جایگاهش در فلان سوره بنویسند.»(1) به نظر علامه طباطبایی(ره) بسیاری از نام های سوره ها، در زمان پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) بر اثر کثرت استعمال تعیّن پیدا کرده و هیچ گونه جنبه توقیف شرعی ندارد. این عمل به صورت طبیعی شکل گرفته و نمی توان گفت به دستور رسول الله(صلی الله علیه وآله) می باشد و برای همین نکته است که بسیاری از سوره ها بیش از یک اسم دارند، مانند: بقره، آل عمران، نحل، توبه، غاشیه، و...»(2) بنابر این: اگر نامگذاری سُور، وحیانی باشد، دیگر نام سوره ها بر اساس وحی تعیین شده است. و اگر بر اساس وحی نباشد، ممکن است به دلیل وجود نام یا لقبی که به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نسبت داده شده در ابتدا یا متن آن سوره باشد، مثل سوره زمر و مدثر.

_____________

(1) معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، مؤسسه التمهید، ص 112.

(2) با تلخیص طباطبایی، محمد حسین، قرآن در اسلام، ص 147، دفتر انتشارات اسلامی. کلید واژه ها: نامگذاری سُوَر، توقیفی، وحیانی.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید