چرا ماه رمضان مبارک است

پرسش:

چرا خداوند ماه رمضان را مبارک خوانده است؟

پاسخ:

واژه «بركت» به فزونی و رشد(۱) همراه با ثبات و دوام معنا شده است.
روزها و زمان‌ها به خودی خود نه دارای برکت هستند و نه خالی از آن می باشند. مبارک بودن برخی از ایام مانند ماه رمضان به دلیل خیرات و عنایات و نعماتی است که از جانب خدای متعال به مؤمنین می رسد که در نتیجه نوع رفتاری است که مؤمنین از خود بروز می دهند.

ماه مبارک رمضان به دلیل خصوصیات منحصر به فردی که به لحاظ تقویت ایمان و تقوای مومنین دارد و زمینه‌های تقوا و پرهیزگاری در آن نسبت به دیگر ایام بیشتر است به عنوان ماه مبارک خوانده شده است چرا که در این ایام بندگان خدا به خاطر رفتار پرهیزگارانه خود مشمول عنایات و برکات الهی می‌شوند.

در حقیقت ماه مبارک رمضان مجمعی است برای برکات و خیراتی که یک انسان مومن می‌تواند از جانب خدای متعال دریافت کند.
اگر به روایاتی که از پیامبر اکرم(ص) در فضیلت این ماه مبارک وارد شده است توجه کنیم ابعاد این سخن بیشتر روشن می شود:
ماه رمضان، ماهی است كه خداوند، روزه آن را بر شما واجب ساخت. پس هر كس آن را از روی ایمان و به امید پاداش الهی روزه بدارد، از گناهانش بیرون می‌آید، همچون روزی كه مادرش او را زاده است.(۲) 
خداوند را در هر روز جمعه، ششصد هزار آزادشده از آتش است كه همه آنان شایسته آن‌اند؛ و (خداوند را) در هر ساعت از شب یا روز ماه رمضان، هزار آزادشده از آتش است كه همه آنان شایسته آن‌اند؛ و او را در روز فطر، به اندازه آزادشدگان در این ماه و جمعه است.(۳) 
ماهی است كه آغاز آن رحمت، میانه آن آمرزش و پایان آن اجابت [دعا] و آزادی از آتش است.(۵) 
رمضان، شما را فرا رسیده است. ماهی مبارك، شما را فرا رسیده كه خداوند، روزه‌داری آن را بر شما واجب ساخته است. در این ماه، درهای بهشت، گشوده و درهای جهنّم، بسته می‌شوند و شیاطین به بند كشیده می‌شوند. در آن، شبی است كه بهتر از هزار ماه است. هر كس از خیر آن محروم شود، به یقین، محروم مانده است.(۶)
فرا رسد، به اندازه همه كسانی كه در این ماه آزاد كرده است، آزاد می‌كند.(۴)
چون اوّلین شب (ماه)رمضان شود، درهای آسمان، گشوده شوند. پس هیچ دری از آنها بسته نمی‌شود تا آن كه آخرین شب رمضان فرا رسد. هیچ بنده مؤمنی در شبی از آن، نماز نخوانَد، مگر آن كه خداوند برای هر سجده، هزار و پانصد حسنه بنویسد و برایش خانه‌ای از یاقوت سرخ كه شصت هزار در دارد، در بهشت بنا كند كه برای هر دری قصری طلایی و آراسته به یاقوت سرخ است. پس چون اوّلین روز (ماه) رمضان را روزه بگیرد، همه گناهان گذشته‌اش تا مثل آن روز، آمرزیده شود. و هر كس به (ماه) رمضان برسد، هر روز، هفتاد هزار فرشته از نمازِ بامداد تا آنگاه كه (خورشید) پوشیده در حجاب شود، برای او آمرزش می‌طلبند. و برای او در برابر هر سجده‌ای كه شب یا روز در ماه رمضان به جا آورده است، درختی خواهد بود كه سوار، در (امتداد) سایه آن (باید) پانصد سال راه برود.(۷)

پی نوشت:
۱. راغب اصفهانی، مفردات، ذیل واژه برکه.
۲. قال رسول الله‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله: شَهرُ رَمَضانَ شَهرٌ فَرَضَ الله‌ عز و جل عَلَیكُم صِیامَهُ؛ فَمَن صامَهُ إیمانا وَاحتِسابا خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ كَیومَ وَلَدَتهُ اُمُّهُ ؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحكام، تهران، دارالکتب الاسلامیه،۱۳۹۰ ه.ق، ج ۴، ص ۱۵۲،ح ۴۲۱.
۳. محدث نوری، مستدرك الوسائل، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث،۱۴۰۹ ه.ق، ج ۷، ص ۴۸۴، ح ۸۷۱۰.
۴. شیخ کلینی، الكافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه ، ۱۳۸۸ ه.ق ، ج ۴ ، ص ۶۸ ، ح۷.
۵. شیخ کلینی،‌ الكافی،‌پیشین، ج ۴ ،‌ ص ۶۷، ح ۴.
۶. علامه مجلسی،‌ بحارالأنوار، بیروت،‌ موسسه الوفاء ،‌۱۴۰۴ ه.ق، ج ۹۶،‌ ص ۳۶۶، ‌ح ۹۶.
۷. الهندی، كنزالعمال، بیروت موسسه الرسالة، ۱۴۰۵ه'.ق، ج ۸، ص ۴۷۰.