پرسش: ببخشید در آیه 77 آل عمران کسی که عهدی رو با خدا میشکنه خداوند او را مجازات می‌کند. حال آنکه شخصی عهد می‌کند گناهی را انجام ندهد و شخصی عهد می‌کند کار مکروهی را انجام ندهد. آیا بر اساس این آیه مجازات هر دو یکسان است؟
پاسخ:
«إِنَّ الَّذینَ یَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ أَیْمانِهِمْ ثَمَناً قَلیلاً أُولئِکَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِی الْآخِرَهِ وَ لا یُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لا یَنْظُرُ إِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ لا یُزَکِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ»؛ کسانی که پیمان الهی و سوگندهای خود (به نام مقدس او) را به بهای ناچیزی می فروشند، آن ها بهره ای در آخرت نخواهند داشت؛ و خداوند با آن ها سخن نمی گوید و به آنان در قیامت نمی نگرد و آن ها را (از گناه) پاک نمی سازد؛ و عذاب دردناکی برای آن هاست.(1)
آیه شریفه مفهومی وسیع دارد و می تواند هر نوع عهد شکنی را شامل شود؛ عهد شکنی های بزرگ، مثل مخالفت و دشمنی با آیات الهی و دین اسلام و پیامبر، و یا عهد شکنی های کوچک مثل انجام گناهان کوچک؛ البته جریمه این دو، یکی نیست و هر کدام به حسب خود، محاسبه می شوند ولی در نفس عهد شکنی، هر دو، عهد شکنی محسوب می شوند.
از طرفی تصور نشود به محض گناه یا لغزشی، این جریمه ها برای انسان حتمی است؛ خیر، چنین نیست چون فرصت و امکان اصلاح و جبران فراهم است و با توبه و بازگشت به خداوند متعال، می‌توان آن گناه و لغزش را پاک کرد.
لذا آیه شریفه ناظر به کسانی است که تا آخر عمر، هیچگاه در صدد جبران و توبه بر نمی آیند و با همان حال عهد شکنی و نافرمانی، از این دنیا می روند.
مطلب دیگر؛
عهد و قراری که یک مؤمن با خودش می گذارد برای پاک بودن و برای بندگی صحیح؛ تلاشی مقدس و پاک است و جنسش با این عهد شکنی که آیه شریفه می گوید، تفاوت دارد؛ لذا تصور نشود اگر در مسیر بندگی و تهذیب نفس، عهد کردیم گناه نکنیم و یا فلان کار مکروه را انجام ندهیم، اگر لغزشی به وجود آمد، دچار عذاب شدید می شویم؛ خیر؛ هم این تلاش برای پاک بودن، تلاشی مقدس و ارزشمند است، هم راه توبه و جبران خطا و لغزش فراهم است، و هم خداوند متعال لطفش بسیار است و نسبت به بندگان مؤمنش، رئوف و رحیم است: «او کسی است که بر شما درود و رحمت می فرستد، و فرشتگان او (نیز) برای شما تقاضای رحمت می کنند تا شما را از ظلمات (جهل و شرک گناه) به سوی نور (ایمان و علم و تقوا) رهنمون گردد؛ او نسبت به مؤمنان همواره مهربان بوده است.»(2)
پی نوشت ها:
1. آل عمران: 3/ 77.
2. احزاب: 33/ 43.
