وای بر نماز گزاران !

پرسش:

چرا در سوره ماعون آمده است: وای بر نمازگزاران. چرا نفرموده وای بر بی‌نمازها؟

پاسخ:

در سوره ماعون آمده است: «فَوَیلٌ لِلْمُصَلِّینَ؛ الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ»(۱)
این آیات درباره نمازگزارانی است که در حق نماز کوتاهی می‌کنند. هنگامی که کوتاهی در انجام این واجب مهم الهی چنین تبعاتی داشته باشد روشن است که ترک‌کننده نماز گرفتاری‌های به مراتب شدیدتری دارد.
در این آیات، خداوند در مورد نمازگزارانی که اشکالاتی در نماز خود دارند سخن می‌گوید، نمازگزارانی که سهو و غفلت از نمازشان دارند یا ریا می‌کنند و آنچنان که باید به نمازشان اهمیت نمی‌دهند. در واقع آیه ۴و۵ هم درباره همین نمازگزاران غافل است:
««ساهُون» از ماده «سهو» در اصل به معنی خطائی است که از روی غفلت سرزند، خواه در فراهم کردن مقدماتش مقصر باشد یا نه، البته در صورت اول معذور نیست، و در صورت دوم معذور است، ولی در اینجا منظور سهو توأم با تقصیر است.

باید توجه داشت: نمی‌فرماید: «در نمازشان سهو می‌کنند» چون سهو در نماز به هر حال برای هر کس واقع می‌شود، بلکه می‌فرماید: «از اصل نماز سهو می‌کنند» و کل آن را به دست فراموشی می‌سپرند.
روشن است، این مطلب اگر یک یا چند بار اتفاق بیفتد، ممکن است از قصور باشد، اما کسی که پیوسته نماز را فراموش می‌کند و آن را به دست فراموشی می‌سپارد، پیدا است که برای آن اهمیتی قائل نیست، و یا اصلًا به آن ایمان ندارد.

برخی نیز گفته‌اند منظور از «ساهُون» در اینجا به تأخیر انداختن نماز از وقت فضیلت است. به هر حال، وقتی فراموش کنندگان نماز، شایسته «ویل» هستند، آنها که به کلی ترک نماز گفته و تارک الصلوه هستند، چه حالی خواهند داشت؟!»(۲)

پی نوشت‌ها:
۱. ماعون/۴و۵
۲. آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، تهران،‌دار الکتب الإسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، صص۳۸۵و۳۸۶