همسر نوح و لوط

منظور از تمثیل زن نوح و لوط در سوره تحریم چه كسی است؟
«ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ كَانَتَا تحتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَلِحَينْ‏ِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنهمَا مِنَ اللَّهِ شَيئا وَ قِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ»؛ خداوند براى كسانى كه كافر شده ‏اند به همسر نوح و همسر لوط مثَل زده است، آن دو تحت سرپرستى دو بنده از بندگان صالح ما بودند، ولى به آن دو خيانت كردند و ارتباط با اين دو (پيامبر) سودى به حالشان (در برابر عذاب الهى) نداشت، و به آن ها گفته شد: «وارد آتش شويد همراه كسانى كه وارد مى‏ شوند»(1) مطلب اول: «فَخَانَتَاهُمَا» خيانت به معنى منع حق و مخالفت با حق است. راغب می گوید: خيانت و نفاق هر دو يكى است، ولى خيانت نسبت به عهد و امانت، و نفاق نسبت به دين گفته می شود سپس با هم می شوند. پس خيانت مخالفت حق است با نقض عهد در نهان.(2) لذا خیانت در این آیه شریفه، به معنای بی عفتی نیست. هرگز همسر هيچ پيامبرى آلوده به بى ‏عفتى نشده است. در حديثى از پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: «ما بغت امرأة نبى قط»؛ همسر هيچ پيامبرى هرگز آلوده عمل منافى عفت نشد.(3) خيانت همسر نوح و لوط اين بود كه با دشمنان پيامبران الهی، همكارى مى‏ كردند و اسرار خانه آن ها را به دشمن اطلاع می دانند. مطلب دوم: مخاطب خاص پس از آیات ابتدایی سوره تحریم که راجع به دو تا از همسران پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) ـ عایشه و حفصه ـ بوده و خداوند آن دو را به خاطر در مضیقه و فشار قرار دادن پیامبر (صلی الله علیه و آله)، به شدت نکوهش فرموده است؛ در این آیات، بار ديگر به ماجراى همسران پيامبر (صلی الله علیه و آله) بازمى‏ گردد، و براى اين كه درس عملى زنده ‏اى به آن ها بدهد به ذكر سرنوشت دو نفر از زنان بى‏ تقوا كه در خانه دو پيامبر بزرگ خدا بودند مى‏ پردازد. و به اين ترتيب به دو همسر پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) كه در ماجراى افشاى‏ اسرار و آزار آن حضرت (صلی الله علیه و آله) دخالت داشتند هشدار مى‏ دهد كه گمان نكنند همسرى پيامبر (صلی الله علیه و آله) به تنهايى مى ‏تواند مانع كيفر آن ها باشد، همان گونه كه رابطه همسران نوح و لوط، به خاطر خيانت، از خاندان نبوت و وحى قطع شد، و گرفتار عذاب الهى شدند.(4) مطلب سوم: مخاطب عام البته، آیه مفهوم عام خود را دارد و هشدارى است به همه مؤمنان در تمام قشرها كه پيوندهاى خود را با اولياء اللَّه در صورت گناه و عصيان مانع عذاب الهى نپندارند. آيه فوق اميدهاى كاذب افرادى را كه گمان مى‏ كنند تنها ارتباط با شخص بزرگى هم چون پيامبر (صلی الله علیه و آله) مى‏ تواند مايه نجات آن ها گردد (هر چند در عمل آلوده باشند) قطع مى‏ كند، تا هيچ كس از اين نظر براى خود مصونيتى قائل نشود، لذا در پايان آيه مى‏ گويد: "با ساير دوزخيان وارد جهنم شويد"، يعنى ميان شما و ديگران از اين نظر هيچ امتيازى نيست.(5)

________

(1) تحریم/ 10.

(2) راغب اصفهانی، المفردات في غريب القرآن، ص 305.

(3) سیوطی، الدر المنثور، ج 3، ص 336.

(4) مکارم شیرازی و همکارم، تفسير نمونه، ج ‏24، ص 300.

(5) همان.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید