مفرد آمدن «سمع»

در سوره ملک آیه 23 «قُلْ هُوَ الَّذِي أَنْشَأَكُمْ وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ»، چرا "سمع" مفرد است ولی "الا بصار والافئده" جمع است؛ دلیلش چیست؟

در پاسخ به این سوال چند علت ذکر شده است: - علت این که "سمع" مفرد آورده شده، ولی "ابصار و افئده" جمع، از آن جهت است که "سمع" مصدراست و به معنای "شنوایی" است که جمع بسته نمی شود.(1) ـ مصدر، دلالت بر کم و زیاد، هر دو می کند و نیازی به جمع بستن ندارد.(2) - "سمع" گاهی بعنوان اسم جمع بکار می رود و در اسم جمع، معنی جمع وجود دارد و نیازی به جمع بستن ندارد.(3) - دیدن ها و فکر کردن ها مختلف اند. هر کس به گونه ای در آشیاء و حوادث و ... نظر می کند و فکر می نماید، اما شنیدن آیات قرآن برای همه یکسان است، گر چه تدبر و فهم آن که کار دل و عقل است، تفاوت دارد؛ از این رو دیدن و تعقل کردن را به اعتبار کثرت آن به کثرت افراد، جمع آورده، ولی شنیدن را که از همه یکسان است، مفرد ذکر کرده است.(4) - تنوع ادراکات قلبی و مشاهدات با چشم، نسبت به مسموعات، فوق العاده بیشتر است و بخاطر این تفاوت، "قلوب و ابصار" بصورت جمع ذکر شده، ولی "سمع" بصورت مفرد آمده است.(5)

پی نوشت ها:

1. سید عبد الحسین طیب، اطیب البیان، تهران، انتشارات اسلام، 1378 ق، ج 13، ص 113.

2. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1374، چاپ 32، ج1، ص90.

3. پیشین.

4. ابن عاشور، التحریر و التنویر، ج 1، ص 252.

5. تفسیر نمونه، پیشین.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید