معنای «ماء» (آب) در قرآن
آیا در قرآن کلمه ماء فقط به معنی همین آب h2o است؟
«ماء» به معنای آب است، ولی بطور کلی بر هر چیز غیر جامد و هر چیز مایع نیز می تواند اطلاق شود(1)، لذا وقتی بدون قید و مطلق بیاید، مراد آب خالص است، همان h2o . اما بیان برخی آیات که تعبیر "ماء" در آن ها به کار رفته است: ـ آب خالص: آبی که از آسمان می بارد: «وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً»(2) آب چاه: «وَ لَمَّا وَرَدَ ماءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً»(3) آب رودها و چشمه ها: «وَ فَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُيُوناً»(4) آب دریا: «إِنَّا لَمَّا طَغَى الْماءُ حَمَلْناكُمْ فِي الْجارِيَةِ»(5) ـ آب در ماورای عالم مادی (عالم آخرت) آب گوارا در بهشت: «وَ نادى أَصْحابُ النَّارِ أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ»؛ و دوزخيان، بهشتيان را صدا مى زنند: مقدارى آب به ما ببخشيد!(6) «فِيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ»؛ نهرهايى از آب صاف و خالص كه بدبو نشده.(7) نکته: آب در بهشت، متناسب با سنخیت همان محیط، از لطافت خاصی برخوردار است. آب مخلوط و غیر خالص در جهنم: «مِنْ وَرائِهِ جَهَنَّمُ وَ يُسْقى مِنْ ماءٍ صَدِيدٍ»؛ به دنبال او جهنم خواهد بود و از آب بد بوى متعفّنى نوشانده مى شود.(8) «وَ إِنْ يَسْتَغِيثُوا يُغاثُوا بِماءٍ كَالْمُهْلِ»؛ اگر تقاضاى آب كنند، آبى براى آنان مي آورند كه همچون فلز گداخته صورتها را بريان مى كند!(9) «كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ»؛ اينها همانند كسانى هستند كه هميشه در آتش دوزخند و از آب جوشان نوشانده مى شوند كه اندرونشان را از هم متلاشى مى كند.(10) نکته: این آب ها متناسب با محیط جهنمی که خالی از نور و حیات روحانی و دور از رحمت الهی است می باشد. ـ آب غیر خالص در عالم ماده: «وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً»؛ او كسى است كه از آب، انسانى را آفريد.(11) «ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهِينٍ»؛ سپس نسل او را از عصاره اى از آب ناچيز و بى قدر آفريد.(12) «خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ»؛ از يك آب جهنده آفريده شده است.(13) نکته: اطلاق آب بر این موارد به خاطر مایع بودن و جریان و سیلان داشتن است. بنا بر این: مراد از «ماء» وقتی بدون قرینه و بطور مطلق بیاید، همان آب است؛ اگر چه بر هر چیز مایعی و دارای جریان و سیلان نیز اطلاق می شود.
____________
(1) التحقيق فی كلمات القرآن الكريم، ج 11، ص 219.
(2) بقره/ 22.
(3) قصص/ 23.
(4) قمر/ 12.
(5) حاقه/ 11.
(6) اعراف/ 50.
(7) محمد/ 15.
(8) ابراهیم/ 16.
(9) کهف/ 29.
(10) محمد/ 15.
(11) فرقان/ 54.
(12) سجده/ 8.
(13) طارق/ 6.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید
