مردفین و مسوّمین؟

ارسال شده در: یکشنبه, ۱۰/۱۳/۱۳۹۴ - ۱۹:۰۹ -- توسط: porsemanquran

image:

لطفا درباره فرشتگان مردفین و مسومین اطلاعاتی بدید. مردفین و مسوّمین چه کسانی هستند؟
آیات مرتبط: «بَلى‏ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ يَأْتُوكُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُسَوِّمينَ»؛ آرى، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پيشه كنيد، و دشمن به همين زودى به سراغ شما بيايد، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، كه نشانه ‏هايى با خود دارند، مدد خواهد داد.(1) «مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ وَ ما هِيَ مِنَ الظَّالِمينَ بِبَعيدٍ»؛ (سنگ هايى كه) نزد پروردگارت نشاندار بود و آن، (از ساير) ستمگران دور نيست.(2) «مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفينَ»؛ سنگ هايى كه از ناحيه پروردگارت براى اسراف كاران نشان گذاشته شده است.(3) «وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ»؛ و اسب هاى ممتاز.(4) «إِذْ تَسْتَغيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلائِكَةِ مُرْدِفينَ»؛ (به خاطر بياوريد) زمانى را (كه از شدت ناراحتى در ميدان بدر،) از پروردگارتان كمك مى‏ خواستيد و او خواسته شما را پذيرفت (و گفت): من شما را با يك هزار از فرشتگان، كه پشت سر هم فرود مى‏ آيند، يارى مى ‏كنم.(5) ـ بررسی لغوی: «مُردِف» به معنای در رديف خود قرار دادن، پیرو، پشت سر هم و ... آمده است.(6) «مُسَوَّم»‏ ـ به صيغه مفعول ـ ممكن است از "سيما" به معنای نشاندار، و شايد از "تسويم" به معنای فرستاده شده باشد.(7) ولى ظاهرا نشاندار مراد است كه آن موجب تخصّص و مالكيت است.(8) مُسَوِّمِينَ ـ به كسر واو ـ يعنى معلمين يعنى به خود تعليم می دادند؛ و مُسَوَّمِينَ ـ به فتح واو ـ يعنى خدا به ايشان تعليم داد. فرشتگان در روز بدر بر اسبان ابلق نشسته بودند و عمامه ‏هاى زرد، و بنابر قول دیگر، عمامه های سفید به سر داشتند. برخی نیز گفته اند مسومين يعنى مرسلين و فرستاده شدگان.(9) ـ بیان تفسیری: «مردفين» از ماده "ارداف" به معناى اين است كه شخص سواره، كسى را رديف (ترک) خود سوار كند، یعنی كسی است كه جلو سوار شده و كسى را پشت سر خود سوار كند. و به اين معنا آيه (انفال، 9) با آيه (آل عمران، 123 – 126) كه آن نيز اشاره به همين داستان مى ‏كند سازگار مى‏ شود. چون تطبيق آيات اين سوره با آيات سوره "آل عمران" اين معنا را افاده مى‏ كند كه منظور از نزول هزار ملائكه رديف شده نزول هزار نفر از ملائكه است، كه عده ديگرى را در پى دارند، بنا بر اين هزار ملائكه رديف شده با سه هزار ملائكه نازل شده منطبق مى ‏شود.(10) «مردف» به معناى رديف و پشت سر هم قرار گرفتن است، يعنى نزول‏ فرشتگان امدادگر پياپى ادامه‏ دار است. در آيه 124 سوره‏ آل عمران، از سه هزار فرشته يارى كننده ياد شده «بِثَلاثَةِ آلافٍ» و در آيه‏ پس از آن، سخن از پنج هزار فرشته نشاندار است. اين اختلاف رقم‏ ها شايد به ميزان مقاومت آنان بوده است. يعنى هر چه مقاومت مسلمانان بيشتر مى‏ شد، امداد غيبى خداوند نيز بيشتر مى‏ شد. بنا بر اين «مردفين» يعنى اين هزار فرشته، فرشتگان ديگرى را در پى دارند.(11) ـ نگاه به روایات: از امام باقر (عليه السلام) روایت شده است كه فرمودند: «كانت على الملائكة العمائم البيض المرسلة يوم بدر»؛ یعنی در روز بدر ملائكه عمامه ‏هاى سفيد داشتند كه یک طرف آن را انداخته بودند و باز و رها بود.(12) و نيز ایشان فرمودند: «انّ الملائكة الّذين نصروا محمّدا يوم بدر فى الارض ما صعدوا بعد و لا يصعدون حتّى ينصروا صاحب هذا الامر»؛ به تحقيق ملائكه‏ اى كه نصرت نمودند حضرت محمّد (صلّى اللّه عليه و آله) را روز بدر، در زمين هستند، بالا نرفته ‏اند هنوز، و به آسمان نروند تا اين كه نصرت كنند صاحب اين امر را ـ يعنى ولى عصر (عجّل اللّه فرجه).(13) هم چنین روایات دلالت دارند بر اين كه ملائكه در بدر اسبان خويش را علامت گذارى كرده بودند، و پیامبر فرمودند: «سوموا فان الملائكة قد سومت»، یعنی شما نیز اسب هایتان را نشانه گذاری کنید، ملائکه چنین کرده اند.(14)

______________

(1) آل عمران/ 125.

(2) هود/ 83.

(3) ذاریات/ 34.

(4) آل عمران/ 4.

(5) انفال/ 9.

(6) لسان العرب، ج ‏9، ص 114؛ مفردات في غريب القرآن، ص 349؛ قاموس قرآن، ج ‏3، ص 80، ماده ردف.

(7) لسان العرب، ج ‏12، ص 310؛ المفردات في غريب القرآن، ص 438؛ قاموس قرآن، ج ‏3، ص 356.

(8) قاموس قرآن، ج ‏3، ص 356.

(9) ر.ک: مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‏2، ص 829.

(10) ترجمه الميزان، ج ‏9، ص 24.

(11) تفسير نور، ج ‏4، ص 279.