عشق مجازی نفسانی
عشق مجازی نفسانی چیست؟
عشق، شوق مفرط و میل شدید به چیزی، به معنای فرط حب و دوستی، مشتق از «عشقه» است و آن گیاهی است که بر تنه هر درختی که پیچد، آن را خشک سازد و خود به طراوت خویش باقی بماند. پس هر عشقی بر هر تنی که بر آید، جز محبوب را خشک کند و محو گرداند و آن تن را ضعیف سازد و روح و دل را منور گرداند.(1)
هر موجودى طالب کمال خویش است و کمال وجودى هر معلولى همان مرتبه وجودى علت اوست، پس هر معلولى عاشق علت خویش است و چون بالاترین مرتبه هستى ذات حضرت حق است، پس معشوق حقیقى سلسله هستى، ذات مقدس حضرت حق است.
از این رو است که عشق به غیر خدا، عشق مجازى تلقى مى گردد.
بنابراین عشق حقیقی، عشق به زیبایی یا «خیر مطلق» است، که عالی ترین مرتبه عشق است. عشقی است که در جان آدمی نهفته و مبدأ و غایت آن، خداوند است.
عشق به ماسوي الله با انواع مختلف آن، عشق مجازي است که به نفساني و شهوانی تقسیم می گردد:
الف: عشق شهوانی و حيوانی، که حقيقتاً عشق نيست، هيجان شهوت است و ريشه در بعد جسمانی و حيوانی انسان دارد؛ فناپذير است و توجه صرف به آن، از بين برنده ارزش‌های وجودی انسان است و موجب زمين‌گيری وی در حركت تكاملی اش می شود.
ب: عشق مجازی نفساني، عشقي است که مختص انسان است و ريشه آن ملائمت نفسانی بين عاشق و معشوق است و مقتضای فطرت جمالگرای انسانی است. اين عشق، اگر شائبه و ريبه حيوانيت نداشته باشد و پاک بماند، می تواند پلی به سوی حقيقت باشد.
عشق نفسانی را نیز به اعتباری به دو قسم می توان تقسیم کرد:
عشق نفسانی الهی
عشقی است که اساس آن بر حب فی الله باشد و نفس عاشق با معشوق در اثر نورانیت سنخیت یافته باشد، مانند عشق به اولیا خدا و مومنین به خاطر ایمان. این نوع عشق علاوه بر اینکه موجب تلطیف نفس و نفی خواطر می گردد، ذاتا عاشق را به طرف خداوند حرکت داده و به وی نورانیت می بخشد؛ زیرا در اثر اتصال نفس عاشق به معشوق اثار نورانیت معشوق به وی منتقل می شود.
عشق نفسانی غیرالهی
عشقی است که سنخیت عاشق و معشوق در آن براساس نورانیت و حرکت الی الله نیست. این عشق گر چه مورد تلطیف نفس و نفی خواطر است ولی ذاتا نورانیت ندارد.2)
پی نوشت ها:
1. برای اطلاع بیشتر ر.ک: دهخدا، علی اکبر، فرهنگ لغت (لغت نامه) زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران، موسسه لغت نامه دهخدا، ج2، ص14024.
2. برای اطلاع بیشتر، ر. ک: دلدار قاسم، گرجیان، محمد مهدی، حکمت عرفانی، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره، سال چهارم، شماره 2، صص54-41.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید
