خانه پیامبر (صلی الله و علیه و آله)
خانه پیامبر (صلی الله و علیه و آله) کجا بود و زنان ایشان کجا زندگی می کردند؟ آیا خانه ای از رسول اکرم باقی مانده و چند خانه داشتنند؟ دختر و داماد ایشان در کجا زندگی می کردند و خانه ایشان کجا بوده است؟
هنگامى که پیامبر به مدینه وارد شدند و مسجد را بنا کردند، براى خود و دختر گرامی شان حضرت فاطمه (علیها السلام) خانه اى ساختند. هم چنین براى همسرشان سوده خانه اى جداگانه بنا کردند. بعدها نیز براى سکونت هر همسرى که اختیار مى کردند خانه اى در کنار مسجد مى ساختند. خانه اختصاصى پیامبر که در آن زمان رسول خدا (صلى الله علیه وآله) و حضرت زهرا (علیها السلام) در آن ساکن بودند به بیت فاطمه معروف شد، همان طور که پس از ازدواج حضرت زهرا خانه امیر المومنین (علیه السلام) نیز به بیت فاطمه (علیها السلام) معروف شد؛ همان طور که محل سکونت همسران پیامبر نیز به نام آنان معروف گردید. بعدها نیز هرگاه که پیامبر مى خواستند در مکانى فارغ از زنان خود استراحت کنند و یا به عبادت بپردازند به این مکان مى آمدند.(1) ابن سعد واقدی، مشخصات خانه های همسران پیامبر (صلوات الله و سلامه علیه) را بدین شرح بیان کرده است: واقدى از عبد الله بن زید هذلى، نقل مى كند كه مى گفته است من خانه هاى همسران رسول خدا (صلى الله علیه و سلم) را در آن موقع كه به فرمان عمر بن عبد العزیز ویران كردند دیدم، دیوار حیاط ها از خشت خام بود و هر حیاط داراى حجره هایى بود از چوب و شاخ خرما، كه میان آن ها را گل اندود كرده بودند. شمردم نه حجره بود كه در فاصله خانه عایشه و در مسجد كه به باب النبى معروف است، و تا محل خانه اسماء دختر حسن بن عبد الله بن عبید الله بن عباس قرار داشت. ضمنا متوجه شدم كه حیاط و حجره ام سلمه رضى الله عنها از خشت خام است، از پسرش علت آن را پرسیدم، گفت: هنگامى كه پیامبر (صلى الله علیه و سلّم) به جنگ دومه رفته بودند، ام سلمه حجره خود را با خشت خام بنا كرد و چون رسول خدا برگشتند متوجه آن شدند و نخست به خانه ام سلمه آمدند و فرمودند: این بنا چیست؟ ام سلمه گفت: اى رسول خدا خواستم از دید مردم محفوظ باشم، فرمودند: اى ام سلمه بدترین چیزى كه اموال مسلمانان در آن راه خرج شود، ساختمان است. واقدى مى گوید، این حدیث را براى معاذ بن محمد انصارى گفتم، گفت: من از عطاء خراسانى در حضور عمر بن ابو انس در فاصله میان قبر و منبر پیامبر (صلى الله علیه و سلّم) شنیدم كه مى گفت حجره هاى همسران رسول خدا را دیدم كه از شاخ خرما درست شده و بر درهاى آن پرده هاى مویین سیاه بود، و نامه ولید بن عبد الملك رسید كه دستور داده بود حجره هاى همسران رسول خدا (صلى الله علیه و سلّم) ضمیمه مسجد شود، و من هرگز به اندازه آن روز گریه كننده ندیده ام. عطاء مى گوید، از سعید بن مسیب شنیدم كه مى گفت: به خدا سوگند سخت دوست مى داشتم كه آن حجره ها را به همان حال باقى نگه دارند، تا آن كه مردم مدینه و هر كس كه به آن شهر مى آید ببینند كه رسول خدا (صلى الله علیه و سلّم) در زندگى خود به چه مقدارى كفایت فرموده است، و موجب شود كه مردم از مال اندوزى و فخر فروشى دست بردارند و به زهد گرایند. معاذ مى گوید، پس از آن كه عطاء خراسانى سخن خود را تمام كرد، عمر بن ابو انس گفت: چهار خانه از آن ها با خشت خام ساخته شده بود و حجره هایى از چوب خرما داشت، و پنج خانه فقط با چوب گل اندود بود و حجره یى نداشت و بر در آن ها پرده مویین آویخته بود. گوید، من پرده را اندازه گرفتم سه ذراع طول، و یک ذراع و یک وجب بلكه كمتر از یک وجب عرض. اما آن چه كه در مورد گریه مردم گفتى من در مجلسى كه گروهى از پسران اصحاب رسول خدا (صلى الله علیه و سلّم) از جمله ابو سلمه بن عبد الرحمن بن عوف و ابو امامه بن سهل بن حنیف و خارجة بن زید بن ثابت بودند حضور داشتم و آنان آن قدر گریستند كه ریش هایشان خیس شد، و ابو امامه مى گفت: اى كاش این خانه ها را به حال خود مى گذاشتند و خراب نمى كردند تا شاید مردم در ساختمان كردن كوتاه مى آمدند و مى دیدند خداوند براى پیامبر خود چه مقدار بهره دنیایى قرار داده است، با آن كه كلیدهاى گنج هاى جهان همه در دست آن حضرت بوده است. واقدى از عبد الله بن عامر اسلمى نقل مى كند كه مى گفته است ابو بكر بن حزم در حالى كه در محل نماز خواندن خود كنار ستون نزدیک قبر پیامبر ایستاده بود به من گفت: این جا خانه زینب دختر جحش است كه پیامبر (صلى الله علیه وسلّم) در آن نماز مى گزاردند، و از این جا تا محل خانه كنونى اسماء دختر حسن بن عبد الله بن عبید الله بن عباس و تا كناره مسجد محل خانه هاى پیامبر (صلى الله علیه و سلّم) است كه من دیده بودم با شاخه هاى خرما ساخته و فواصل آن ها از گل آكنده شده بود و پرده هاى مویین داشت. قبیصة بن عقبة از نجاد بن فرّوخ یربوعى، از قول پیر مردى از اهل مدینه نقل مى كرد كه مى گفته است حجره هاى پیامبر (صلى الله علیه و سلم) را پیش از آن كه خراب كنند دیده بودم شاخه هاى خرمایى بود كه بالاى آن سفره هاى چرمى انداخته بودند. خالد بن مخلد از داود بن شیبان نقل مى كرد كه مى گفت حجره های همسران رسول خدا را دیدم كه بر سقف آن ها چادر مویین بود. محمد بن مقاتل مروزى از عبد الله بن مبارک، از حریث بن سائب، از حسن نقل مى كند كه مى گفته است به روزگار خلافت عثمان داخل خانه هاى همسران پیامبر (صلى الله علیه و سلم) مى رفتم و به راحتى دست من به سقف آن ها مى رسید.(3) در حال حاظر خانه های همسران رسول خدا (صلى الله علیه و آله) تخریب شده و در داخل مسجد افتاده است. ابن سعد درباره منزل حضرت علی و حضرت زهرا (علیهما السلام) می گوید: چون علی (علیه السلام) با فاطمه (سلام الله علیها) ازدواج كرد، آن حضرت خانه ای تهيه ديد كه با خانه پيامبر (صلی الله علیه و آله) فاصله داشت و پس از اندكی پيامبر پيش فاطمه (سلام الله علیها) رفت و فرمود می خواهم خانه ات را نزديک خود منتقل كنم. در نهايت به خانه ای كه متعلق به "حارثة بن نعمان" و نزديک ترين منزل به منزل پيامبر (صلی الله علیه و آله) بود نقل مكان نمودند. آنان در اين محل زندگی می كردند تا اين كه خانه ای كنار مسجد ساخته شد و حضرت پيامبر آن را در اختيار علی و فاطمه زهرا (سلام الله علیهم اجمعین) قرار داد و ظاهراً تا پايان زندگی مشترک در آن خانه زندگی می كردند.(3)
____________
(1) بحار الانوار، 43/56، ح 50.
(2) الطبقات الكبرى، محمد بن سعد كاتب واقدى (م 230)، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، ج 1، ص469.
(3) ابن سعد، محمد، طبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1410 ه، ج 4، ص 20.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید
