حدیث بضعه
کلمه «بضعه» یعنی چه و حدیث بضعه چیست و از کیست؟
آن چه مشهور و متواتر بین شیعه و سنی است، حدیثی است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در باره حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بیان فرموده اند.
در موقعیت های مختلف و به دفعات، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نسبت به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) ابراز محبت فرموده و نسبت به جایگاه و مقام و منزلت ایشان نزد خود و نیز میزان محبت و علاقه ای که به حضرت فاطمه (سلام الله علیها) دارند، ایشان را «بَضعة» و پاره تن خود دانسته اند.
در ابتدا لازم است از نظر لغوی گفته شود که «بَضعة» به معنای تکه ای از گوشت بریده شده است.(1)
«مجمع البحرین» پس از نقل روایت مشهور «فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي» می گوید منظور پیامبر (صلی الله علیه و آله) این است که فاطمه (سلام الله علیها) جزیی از ایشان است، کما این که قطعه ای از گوشت، جزیی از گوشت است.(2)
«بَضعة» در بیان فارسی، همان پاره تن است.
برخی از روایات:
«يَقُولُ فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّي فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي»؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: فاطمه (سلام الله علیها) پاره تن من است، پس کسی که او را اذیت کند، مرا اذیت کرده است.(3)
«فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ أَشْهَدُ أَنَّكِ بَضْعَةٌ مِنِّي»؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: شهادت می دهم که تو (فاطمه سلام الله علیها) پاره تن من هستی.(4)
«إِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّي فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي وَ مَنْ سَرَّهَا فَقَدْ سَرَّنِي وَ مَنْ غَاظَهَا فَقَدْ غَاظَنِي»؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: به درستی که فاطمه (سلام الله علیها) پاره تن من است؛ پس کسی که او را اذیت کند، مرا اذیت کرده و کسی که او را خوشحال کند، مرا خوشحال کرده و کسی که او خشمگین کند، مرا خشمگین کرده است.(5)
«إِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ نُورُ عَيْنِي وَ ثَمَرَةُ فُؤَادِي يَسُوؤُنِي مَا سَاءَهَا وَ يَسُرُّنِي مَا سَرَّهَا وَ إِنَّهَا أَوَّلُ مَنْ يَلْحَقُنِي مِنْ أَهْلِ بَيْتِي»؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: به درستی که فاطمه (سلام الله علیها) پاره تن من، نور چشم من و میوه دل من است؛ ناراحت می کند مرا آن چه او را ناراحت می کند؛ و به درستی که او اولین فرد از اهلبیت من است که به من ملحق می شود.(6)
نکته:
تعبیر «بَضعة» توسط پیامبر (صلی الله علیه و آله) در باره امام رضا (علیه السلام) نیز به کار رفته است، ولی همان طور که عرض شد، حدیث بضعه، به صورت مشهور و متواتر، در خصوص حضرت فاطمه (سلام الله علیها) است.
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) سَتُدْفَنُ بَضْعَةٌ مِنِّي بِأَرْضِ خُرَاسَانَ لَا يَزُورُهَا مُؤْمِنٌ إِلَّا أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ- الْجَنَّةَ وَ حَرَّمَ جَسَدَهُ عَلَى النَّار»؛ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: پاره ای از تن من در زمین خراسان دفن می شود؛ هیچ مؤمنی نیست که او را زیارت کند مگر این که بهشت بر آن واجب شده و آتش جهنم بر بدن او حرام می شود.(7)
پی نوشت ها:
1. راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، محقق: داوودی، انتشارات: دار الشامیه ـ بیروت، ص 128؛ جوهری، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، ناشر: دار العلم للملایین ـ بیروت، 1404ق، ج 3، ص 1186؛ فراهیدی، خلیل بن احمد، كتاب العين، تحقیق: مھدى المخزومي و ابراھیم السامرئي، الناشر: مؤسسة دار الھجرة ـ ایران، چاپ دوم، 1409ه.ق، ج 1، ص 285؛ ابن منظور، لسان العرب، الناشر: دار صادر ـ بيروت، الطبعة الثالثة، 1414ق، ج 8، ص 12.
2. طريحى، مجمع البحرين، محقق: حسينى اشكورى، ناشر: مرتضوى- تهران، 1375 ه. ش، چاپ سوم، ج 4، ص 300.
3. هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس هلالی، قم ـ الهادی، چاپ اول، 1405ق، ج 2، ص 869.
4. ابن حيون، دعائم الإسلام، محقق/مصحح: فيضى، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام ـ قم، 1385 ق، چاپ دوم، ج 2، ص 214.
5. ابن بابويه (صدوق)، الأمالي، ناشر: كتابچى ـ تهران، 1376 ش، چاپ ششم، ص 104.
6. همان، ص 487.
7. ابن بابويه، من لا يحضره الفقيه، محقق/مصحح: غفارى، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ـ قم، 1413ق، چاپ دوم، ج 2، ص 585، ح 3194.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید
