تخم مرغ برای چشم زخم

پرسش: آیا شکستن تخم مرغ، چشم زخم را باطل می‌کند؟

پاسخ: اگر از نظر آیات و روایات بخواهیم بدانیم، خیر، چنین چیزی در آیات و روایات نیامده و مستند شرعی ندارد.

البته چشم زخم حقیقت دارد و در روایات هم آمده است و برای در امان ماندن از چشم زخم نیز توصیه‌هایی در روایات داریم ولی هیچ کدام از این راه‌ها تخم مرغ شکستن نیست. بیشتر راه حل‌ها، در قالب توسل، دعا و ذکر است.

پس نمی‌توان تخم مرغ شکستن را به دین نسبت داد.

 ممکن است گفته شود، افراد زیادی ادعا می‌کنند که برایشان تخم مرغ شکسته‌اند و بیماری و مشکلشان که ناشی از چشم زخم بوده، حل شده است؛ در این صورت چه می‌گویید؟

در جواب باید گفت:
۱. افراد زیادی هم هستند که برخلاف این ادعا، می‌گویند ما چنین کردیم و هیچ تأثیری نداشت.
۲. از کجا معلوم، این برطرف شدن چشم زخم، فقط به خاطر تخم مرغ شکستن بوده است؛ ممکن است شخصی کارهای مختلفی اعم از ادعیه و اذکار و صدقه و توسل و... انجام داده که یکی از آن‌ها تخم مرغ شکستن بوده است. لذا برطرف شدن چشم زخم ولو پس از شکستن تخم مرغ را نمی‌توان اثر آن دانست زیرا چه بسا این اثر کارهای دیگر بوده که از اتفاق، زمان تأثیرش وقتی بوده که شخص تصور کرده به خاطر شکستن تخم مرغ بوده است.
۳. اگر واقعا شکستن تخم مرغ به خودی خود تأثیری در کائنات داشت و می‌توانست اثر چشم زخم را برطرف کند، چرا اثری از آن در آیات قرآن کریم و یا در روایات معصومین (علیهم السلام) نمی‌بینیم؛ در صورتی که توصیه به آن راحت بوده است؛ حتی می‌توانستند بفرمایند تخم مرغ بشکنید و دعا هم بخوانید، ولی اصلا چنین چیزی نفرموده‌اند.

بنابر این:

دین که آن را تأیید نمی‌کند؛ اگر هیچ توجیه منطقی و معقولانه‌ای هم نداشته باشد، جزء خرافات و مطالب بی‌پایه و اساس محسوب می‌شود و کار بیهوده و باطلی است و پرداختن به آن هم به نوعی ترویج خرافات و موجب گمراهی دیگران است.

ممکن است پرسیده شود، چنانجه شکستن تخم مرغ به هر دلیلی - حتی دلایل ناشناخته - بتواند چشم زخم را دفع کند، آیا مراجعه به افرادی که با نوشتن اسم افراد روی تخم مرغ و شکسته شدن تخم مرغ، چشم زخم را باطل می‌کنند مجاز هست یا نه؟ 

خیلی از مدعیان دروغین، زمینه گسترش فعالیتشان را نادانی و خرافاتی بودن مردمی می‌دانند که به جای این که در روشنایی دین و عقل و منطق، به دنبال حل مشکلات باشند دوست دارند مشکلاتشان را در تاریکی و از طریق خیالات و وهمیات حل کنند.

آیا تخم مرغ شکستن و اسم آوردن از افراد مختلف و سپس قرعه را به اسم یکی زدن، با آموزه‌های دینی و تعالیم ارزشمند اسلامی که می‌گوید حسن ظن داشته باشید، غیبت نکنید، تهمت نزنید، نسبت دروغ ندهید، آبروی یکدیگر را حفظ کنید، سازگار است؟!

بنابر این: تخم مرغ شکستن برای دفع چشم زخم، نه پشتوانه دینی و شرعی دارد، و نه معقولانه و منطقی است. افزون بر این که مفاسد و مضرات هم دارد.

 برخی از ادعیه و اذکار، برای مقابله با چشم زخم

حرز و تعویذ
بر اساس حدیثی از امام صادق(ع) کسی که برای خودش بخواهد حرزی از چشم زخم بخواند چنین بگوید: «أُعِیذُ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ، وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَی كُلِّهَا عَامَّةً، مِنْ شَرِّ السَّامَّةِ وَ الْهَامَّةِ، وَ مِنْ شَرِّ كُلِ عَینٍ لَامَّةٍ، وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ».(1)

از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده: «الْعَینُ حَقٌّ وَ لَیسَ تَأْمَنُهَا مِنْكَ...»؛ چشم حق است و در امان نیستی از آن بر خودت و بر غیرت (یعنی هم می‌توانی خودت را چشم بزنی و هم دیگری را)، اگر ترسیدی از چشم زخم، سه بار بگو: «مَا شَاءَ اللَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ»(۲)

در روایت دیگری امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «الْعَینُ حَقٌّ فَمَنْ أَعْجَبَهُ...»؛ چشم حقیقت دارد، اگر کسی چیزی در برادرش دید که چشم گیر بود (چشمش را گرفت)، ذکر خدا را بگوید، پس اگر ذکر خدا را بگوید ضرری به او نمی‌رساند.(۳)

هم چنین از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمودند: هرگاه یکی از شما انسان یا حیوان یا چیزی را ببیند که از آن خوشش آید بگوید: «آمَنتُ بِاللهِ وَ صَلَّی الله ُعَلَی مُحَمَّدٍ وَ اَلِه» تا چشم او به آن زیان نرساند.(۴)

امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «إِنَّ الْعَینَ حَق فَاكْتُبْ فِی رُقْعَةٍ: اَلْحَمْدَ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ الْمُعَوِّذَتَینِ وَ آیةَ الْكُرْسِی وَ اجْعَلْهَا فِی غِلَافِ الْقَارُورَةِ»؛ چشم [بد] حقیقت دارد، پس بنویس در رقعه‌ای سوره‌های حمد، توحید، ناس، فلق و آیة الکرسی را و آن را در ظرف و حفاظی قرار بده.(۵)

در روایت دیگری آمده: «إِذَا تَهَیّأَ أَحَدُكُمْ تَهْیئَةً تُعْجِبُهُ...»؛ هرگاه بخواهید با هیئتی آراسته و چشم گیر از خانه بیرون روید، مُعَوَّذَتَین (سوره‌های فلق و ناس) بخوانید؛ پس به اذن الهی، هیچ چیزی (چشم زخمی) در شما اثر نمی‌کند.(۶)

هم چنین امام رضا (علیه‌السلام) در پاسخ سؤال راوی که پرسید آیا چشم زخم واقعیت دارد؟ فرمودند: «هُوَ حَقٌّ فَإِذَا أَصَابَكَ ذَلِكَ...»؛ آری، هرگاه تو را چشم زنند، کف دستت را مقابل صورتت قرار ده و سوره حمد و قل هو الله احد و معوذتین(ناس و فلق) را قرائت کن و هر دو کف را به صورتت بکش. خداوند تو را از گزند آن حفظ می‌کند. (۷)

پی نوشت‌ها:
۱. کلینی، الكافی، محقق/مصحح: غفاری و آخوندی، انتشارات دارالکتب اسلامیه تهران، ۱۴۰۷ق، چاپ چهارم، ج۲، ص۵۶۹، ح ۳.
۲. طبرسی، مكارم الأخلاق، ناشر: الشریف الرضی قم، ۱۳۷۰ ه‍.ش، چاپ چهارم، ص۳۸۶؛ مجلسی، بحار الأنوار، ناشر:‌دار إحیاء التراث العربی بیروت، ۱۴۰۳ ق، چاپ دوم، ج۶۰، ص۲۶.
۳. بحار الأنوار، پیشین، ج۶۰، ص۲۵.
۴. ابن حیون، دعائم الإسلام، محقق/مصحح: فیضی، ناشر: مؤسسة آل البیت علیهم السلام قم، ۱۳۸۵ ق، چاپ دوم، ج۲، ص۱۴۱؛ بحار الأنوار، پیشین، ج۶۰، ص۱۸.
۵. مكارم الأخلاق، پیشین، ص۳۸۶؛ بحار الأنوار، پیشین، ج۶۰، ص۲۶.
۶. مكارم الأخلاق، پیشین، ص۳۸۶.
۷. بحار الأنوار، پیشین، ج۹۲، ص۱۲۹.