بهترین ترجمه های قرآن
پرسش:
بهترین و دقیق‌ترین ترجمه‌های فارسی قرآن را معرفی کنید.
پاسخ:
ترجمۀ قرآن کریم اقسامی مختلفی دارد که می‌توان آن را به ترجمۀ تحت الفظی، جمله به جمله، ترجمۀ آزاد و ترجمۀ تفسیری تقسیم کرد.(۱)
در تحت‌اللفظی مترجم به‌جای هر کلمه از زبان مبدأ، کلمه‌ای از زبان مقصد را جایگزین می‌کند. این نوع ترجمه به علت ناتوانی در بیان معنای بسیاری از مفاهیم و مطالب قرآن از جمله کنایه‌ها، تشبیه‌ها و استعاره‌ها، نارساترین ترجمه است.
ترجمۀ آزاد، ترجمۀ مفهومی آیه است. مترجم سعی می‌کند معنا را از قالبی به قالب دیگر بریزد تا معنای مقصود آیه ادا شود. این‌گونه ترجمه را ترجمه معنوی هم می‌گویند، زیرا بیشتر سعی بر انتقال کامل مفاهیم دارد تا تطابق الفاظ.
در ترجمۀ جمله به جمله (محتوا به محتوا) مترجم سعی دارد ضمن تعهد به متن، پیام و هدف اصلی را به شکلی روان برای مخاطب بیان نماید. مترجم نخست معانی را بهطور دقیق از زبان اول تصویر می‌کند و در ذهنش، جای می‌دهد. سپس بهطور دقیق به زبان دوم، آراسته مینماید و هر جملۀ زبان مبدأ، در قالب یک جمله از زبان مقصد بیان می‌شود.(۲)
ترجمه تفسیری، ترجمهای است که مترجم تلاش می‌کند ضمن فهم معنای کلمات، اصطلاحات، آیات و ارتباط آن‌ها و این‌که چه مفهومی را القا می‌کنند، همان را در قالب جمله‌های زبان مقصد (مثلاً فارسی) بریزد و باکمی توضیح بیشتر ارائه کند.
باوجوداین تقسیم‌ها و دلایلی ازجمله فصاحت، بلاغت و اعجاز قرآن، نمی‌شود و نمی‌توان قرآن را بهطور کامل همراه تمام ابعاد معنایی آن ترجمه کرد؛ لذا نمی‌توان با قاطعیت گفت: فلان ترجمه بهترین و کامل‌ترین است؛ اما در مقایسه ترجمه‌ها به‌صورت کلی می‌توان گفت:
ترجمهای موفق است که بلیغ و دقیق انجام شود و منعکس‌کننده مقدار پیامی باشد که یک فرد عرب‌زبان، مستقیماً از قرآن دریافت مینماید و این اندازه از انعکاس پیام قرآن در وسع بشری بوده و ترجمه‌های تحقیقی، تفسیری و گروهی که با ادبیاتِ عام فهم و خاص پسند، تدوین‌شده باشند، به این حقیقت نزدیک‌ترند. ترجمه‌های زیر در این راستا مناسب به نظر می‌رسند:
۱. ترجمه مجتبوی؛
۲. ترجمه آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی؛
۳. ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی؛
۴. ترجمه محمدرضا صفوی، بر اساس تفسیر المیزان؛
۵. ترجمه آیت الله مشکینی؛
۶. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی؛
۷. ترجمه غلامعلی حداد عادل؛
۸. ترجمه محمدمهدی فولادوند؛
روش آقای فولادوند در ترجمه، میانه‌ای از ترجمه تحت‌اللفظی و ترجمه محتوایی می‌باشد یعنی دقت و مطابقت ترجمه با اصل آیه و همچنین خوش‌خوانی و روانی آن هیچ‌کدام فدای دیگری نشده است. علاوه بر این‌یکی از ویژگی‌های کم‌نظیر ترجمه حاضر، همت مترجم در ارائه یک ترجمه آهنگین در سوره‌های مکی انتهای قرآن است. بدون اغراق این ترجمه یکی از دقیق‌ترین و شیواترین ترجمه‌های معاصر است.
یکی از ترجمه‌هایی که به‌صورت اختصاصی برای مخاطب نوجوان و جوان نوشته شده است، «ترجمۀ خواندنی قرآن، به روش تفسیری و پیام‌رسان برای جوانان و نوجوانان» اثر حجت الاسلام علی ملکی است. این ترجمه به خاطر روان بودن و سادگی و همچنین به‌روز بودن اصطلاحات و لغات برای نوجوانان و جوانان بسیار دل‌نشین است.
در پایان قابل‌ذکر است که قرآن به زبان‌های زیادی ترجمه‌شده و می‌شود؛ و مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (به آدرس: www.noorsoft.org) نرم‌افزاری بانام «جامع التفاسیر» تهیه و ارائه کرده که علاوه بر متن قرآن کریم، قرائت‌های دل‌نشین، ترجمه‌ها و تفاسیر فراوانی به زبان‌های مختلف دارد و برای دانشجویان، طلاب و محققین بسیار مفید هست.
پی‌نوشت‌ها:
۱. رجوع کنید به: عبدالکریم بهجت پور، مهارت‌های بیان تفسیر سوره‌های قرآن کریم، قم، تمهید، چ اول، ۱۳۹۳ ش،(ص) ۱۹۹.
۲. بی‌آزار شیرازی، قرآن ناطق، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ اول، ۱۳۷۶ ش، ج ۱،(ص) ۲۶۵.
