آیات قرآن در مورد عزت نفس

چه آیاتی از قرآن در مورد عزت نفس نازل شده اند؟
ز نظر لغوی عزّت، در مقابل ذلّت، به معناى توانایى است.(1) راغب می گوید: عزّت حالتى است كه از مغلوب بودن انسان مانع می شود.(2) در قرآن کریم بطور خاص و این گونه که عزت نفس، در عرف، مشهور است آیه نداریم. البته همان طور که معیار ایمان و کفر، و برتری ایمان بر کفر، در سراسر قرآن مطرح و مشهود است، عزت نفس نیز در همین راستا مورد اشاره قرار گرفته و می فرماید، عزت و بزرگی، همه از آنِ خداوند و در سایه ایمان است: «الَّذينَ يَتَّخِذُونَ الْكافِرينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنينَ أَ يَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَميعا»؛ (همان) كسانى كه به جاى مؤمنان، كافران را دوستان [خود] مى‏گيرند؛ آيا عزّت را نزد آنان مى‏ جويند؟ پس (اين خيالى خام است) چرا كه عزّت، همه از آنِ خداست.(3) طبق این آیه، مؤمنان باید عزت نفس و بزرگی خود را حفظ کرده و بدانند عزت و بزرگی از آنِ خداوند است و مبادا برای کسب عزت، به سمت کافران بروند. و نیز می فرماید: «مَنْ كانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ‏ الْعِزَّةُ جَمِيعاً» هر كس طالب عزّت باشد بايد از خدا بخواهد؛ عزّت همه دست خدا است.(4) هم چنین قرآن کریم با تعبیر «علو» برتری و بزرگی را در سایه ایمان و متعلق به مؤمنان دانسته و می فرماید: «وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ‏ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ»؛ و سست نشويد! و غمگين نگرديد! و شما برتريد اگر ايمان داشته باشيد.(5) و نیز در آیه ای دیگر آمده: «فَلا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ‏ وَ اللَّهُ مَعَكُمْ وَ لَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمالَكُم‏»؛ پس هرگز سست نشويد و (دشمنان را) به صلح (ذلّت‏بار) دعوت نكنيد در حالى كه شما برتريد، و خداوند با شماست و چيزى از (ثواب) اعمالتان را كم نمى‏ كند.(6) بنابر این: ایمان، موجب عزت و بزرگی است و مؤمنان در سایه ایمان به خداوند، دارای عزت نفس و بزرگی هستند و هرگز نباید در جای دیگری به دنبال عزت و بزرگی باشند، زیرا «فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَميعاً»؛ عزّت، همه از آنِ خداست‏.(8)

_________

(1) قاموس قرآن، ج ‏4، ص 338.

(2) مفردات ألفاظ القرآن، ص 563.

(3) نساء/ 139.

(4) فاطر/ 10.

(5) آل عمران/ 139.

(6) محمد/ 35.

(7) نساء/ 139.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید