«اذ» و «اذا»

برای واژه فارسی "زمانی یا وقتی که" در بعضی از آیات از کلمه "اذ" و در بعضی از آیات از کلمه "اذا" استفاده شده، علت آن چیست؟

"اذ" و "اذا" از حروف مفاجاة (ناگهانی بودن چیزی) هستند. و تفاوت آنها در این است كه: 1- جمله بعد از "اذا" غیر متوقع هست. 2- جمله بعد از "اذا"، از نوع اسمیه است. 3- آن جمله، مضاف الیه است برای "اذا". 4- آن جمله نسبت به جمله ماقبل خود تفاوت معنایی دارد. 5- محتاج جواب نیست. 6- معنای "حال" دارد نه "استقبال". اما "اذ": بعد از "بَینا" و "بَینَما" می آید. گاهی اوقات معنای تعلیل دارد. گاهی، اسم زمان به آن اضافه می شود: یومئذ، حینئذ، ... بنابراین "اذ" و "اذا" هر دو حرف و ظرف زمان هستند که برای مفاجاة (بیان ناگهانی بودن امری) به کار می روند و بنا بر تفاوت هایشان، کاربرد متفاوتی دارند. اما به جهت معنایی در فارسی، همان "زمانی که، هنگامی که" ترجمه می شوند؛ اما اگر مثلا مطلب مورد نظر، مطلب غیر متوقعی باشد که متضمن معنای حال و اسمیه هم باشد، در عربی از حرف "اذا" استفاده می شود. برای مطالعه بیشتربه کتب صرف و نحو و نیز کتب علوم قرآن مانند «البرهان فی علوم القرآن» بدرالدین زرکشی، «الاتقان فی علوم القرآن» جلال الدین سیوطی، «الجدول فی اعراب القرآن» صافی مراجعه کنید .

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید