ردالشمس

پرسش:

ماجرای رد الشمس چیست؟ نماز حضرت علی علیه السلام قضا شده بود؟

پاسخ:

نماز حضرت هرگز قضا نشد ولی مرحوم شیخ مفید در ارشاد ماجرای ردّ الشمس را برای حضرت علی علیه‌السلام نقل كرده و فرموده است: این ماجرا در دو مرتبه صورت گرفت: یكی در زمان حیات پیامبر و دیگری بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله.

شرح رویداد بازگشت خورشید -رد الشمس- نخست به نقل از اسما، ام سلمه، جابر بن عبداله انصاری، ابوسعید خدری و عده‌ای دیگر چنین است: روزی جبرئیل برای ابلاغ وحی فرود آمد. رسول خدا(صلی الله علیه و اله) سر مبارك خود را روی پای علی علیه‌السلام گذارد و سربرنداشت تا هنگامی كه آفتاب غروب كرد. علی علیه‌السلام كه نماز عصر را نخوانده بود بی‌اندازه پریشان شد، زیرا نه نمی‌توانست سر پیغمبر را از روی زانوی خود بردارد و نه می‌توانست نماز را به طور معمول به جا آورد. حضرت علی علیه‌السلام چاره‌ای نداشت جز این كه همچنان كه نشسته است با اشاره ركوع و سجود را به جا آورد و نماز بخواند. پیغمبر پس از آن كه از آن حالت روحانی خارج شد به علی علیه‌السلام فرمود: نماز عصرت قضا شد؟ عرض كرد: چاره‌ای جز این نداشتم، زیرا حالت وحیی كه برای شما پیش آمد كرده بود مرا از انجام وظیفه بازداشت.
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اینك از خدا بخواه تا خورشید را به جای اول برگرداند تا نمازت را به دقت به جا آوری، زیرا خدا دعای تو را مستجاب می‌كند، برای این كه از خدا و رسول او اطاعت كردی. علی علیه‌السلام دعا فرمود و دعای او مستجاب شد و خورشید به محلی بازگشت كه امكان خواندن نماز عصر به وجود آمد. آن گاه غروب نمود.

در مرتبه دیگر پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله هنگامی كه آن حضرت در بابل حضور داشت و می‌خواست از فرات عبور كند، بسیاری از یارانش مشغول عبور دادن مركب‌ها و توشه خود از رود فرات بودند. آن حضرت با گروهی از اصحاب نماز عصر را به جماعت خواند ولی بسیاری از یاران مشغول عبور از فرات بودند كه خورشید غروب كرد و در نتیجه نماز عصر عده بسیاری قضا شد و عده‌ای نیز از خواندن نماز جماعت با آن حضرت محروم ماندند.
اصحاب در این خصوص با آن حضرت گفتگو كردند و علی علیه‌السلام كه اصحاب خود را آن گونه نگران می‌دید از خداوند متعال درخواست كرد تا خورشید را به محل پیشین خود برگرداند تا همه اصحاب بتوانند نمازشان را در وقت خود بخوانند. خداوند متعال دعای او را اجابت كرد و در افق وقت عصر ظاهر شد و چون مردم از سلام نماز فارغ شدند خورشید غروب كرد.(۱)
ابن عباس می‌گوید: خورشید برای هیچ كس جز سلیمان و یوشع و علی بن ابی طالب برنگشت.(۲)

پی نوشت‌ها:
۱. شیخ مفید،ارشاد، مترجم سید هاشم رسولی محلاتی، ناشر علمیه اسلامیه، فصل ۷۶، ج۱، ص۳۴۶.
۲. علامه مجلسی، بحار الأنوار، بیروت - لبنان،ناشر:‌دار إحیاء التراث العربی، سال چاپ ۱۴۰۳ - ۱۹۸۳ م، ج۴۱، ص۱۷۵.